TC Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı

172 Pages·2017·2.06 MB·Turkish

by  Aziz Furkan Celep

T.C.
Hitit Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı
Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı

NİCCOLÒ MACHİAVELLİ BAĞLAMINDA
SİYASET VE AHLÂK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Asım CELEP

Yüksek Lisans Tezi

ÇORUM, 2018

NİCCOLÒ MACHİAVELLİ BAĞLAMINDA
SİYASET VE AHLÂK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Asım CELEP

Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı,
Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Tez Danışmanı
Doç. Dr. Fatih DUMAN

Çorum 2018

ÖZET
CELEP, Asım, Niccolò Machiavelli Bağlamında Siyaset Ve Ahlâk
İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çorum 2018.
Birlikte yaşamanın belirli kuralları vardır. Bu kuralların oluşmasında ve
toplumları yönetme işinde, toplumsal normlar şeklinde oluşan öğretiler ve ahlâki
ilkelerin etkisi mevcuttur. Bu amaçla tezimizde siyasetin ahlâki ilişkilerle olan
bağlantısı ve modern siyaset biliminin kurucularından Machiavelli’nin öğretilerinin
bu alana etkileri incelenmiştir. Machiavelli, tarihsel süreç içerisinde unutulmuş,
silik bir siyaset bilimcisi değil; aksine yaşadığı dönemden itibaren fikirleriyle
günceliğini koruyan birisi olarak, tarihselliği yakalamış önemli bir şahsiyettir. Bu
durum çalışmamızda Machiavelli’nin siyaset ve ahlâka yönelik fikirlerini tercih
etmemizde bize yön göstermiştir.
Tezimizdeki veriler, literatür taraması neticesinde toplanmış ve bu bilgiler
ışığında çalışmamız üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde ahlâk kavramının
çerçevesi belirlenmiş ve farklı ahlâk yaklaşımları açıklanmıştır. Yine siyasetin
kavramsal çerçevesi çizilerek, farklı özellikleri ön plana çıkan siyaset tanımları ele
alınmıştır. Akabinde farklı düşünürlerin olaya bakış açılarıyla, siyaset ve ahlâk
kavramları arasındaki ilişkinin nasıl olması gerektiği ile ilgili çıkarımlarda
bulunulmuştur. Tezimizin ikinci bölümünde Machiavelli’nin öğretilerinin
kaynakları ve devletlerin ulusal birliklerini sağlamalarındaki amaçları ve bunu
başarmadaki yöntemleri açıklanmıştır. Ayrıca Makyavelizm kavramının oluşum
süreci ve Machiavelli ile olan bağlantıları da belirlenerek; Machiavelli siyasetinde,
ahlâki ilkelerin reddedildiği yönündeki görüşlerin gerekçeleri ve bu ilişkinin nasıl
olduğu incelenmiştir. Son bölümde ise Machiavelli’nin öğretilerinde siyaset ve
ahlâk ilişkisi incelenmiş ve bunun günümüze yansımaları üzerinde durulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Ahlâk, Siyaset, Makyavelizm, Virtu, Fortuna,
Hikmet–i Hükümet.

i
ABSTRACT
CELEP, Asım, An Analysis of the Relationship between Politics and
Morality in the Context of Niccolò Machiavelli, Master's Thesis, Çorum 2018.
There are certain rules of living together. There is an influence of the
teachings and moral principles that form as social norms in the formation of these
rules and in the governanace of societies. Therefore, in our thesis the combination
of politics and moral relations with Machiavelli's doctrines in this area has been
examined. Machiavelli is not a forgotten or faded political scientist in the historical
process; on the contrary as a person who has kept up to date with his ideas from the
time he lived, he has been an important figure who has caught historicity. This fact
has led us to prefer Machiavelli's ideas on politics and morality in our study.

The data in our study is collected as a result of the literature review and
composed of three parts. In the first part, the framework of the moral concept is
defined and different moral approaches are explained. The conceptual frame of
politics is drawn again, then the definition of politics getting to the foreground with
different features is discussed. Then, by the views of different thinkers inferences
have been made about how the relationship between the concepts of politics and
morality should be. In the second part of, the sources of the doctrine of Machiavelli
and the purpose of keeping national unity of the states as well as the methods of
accomplishing it are explained. In addition, the process of formation of
Machiavellianizm concept and its relation with Machiavelli were examined. In the
last part of my thesis, the relation between politics and morality in the doctrines of
Machiavelli and its daytime reflection have been studied.

Key Words: Morality, Politics, Machiavellianizm, Virtue, Fortune, Reason
of State (Raison d'etat)

ii
TEŞEKKÜR
Üniversite öğretimimden sonra yüksek lisans ve devamında akademisyenlik
gibi bir hayalim vardı. Biraz geç olsa da yeniden öğrenci olmak ve bu hayalimin bir
kısmını başarmanın gururunu yaşıyorum. Derslerinde kendilerinden edindiğim
hayat tecrübeleri ile hayata farklı açılardan bakmamı sağlayan, başta tez boyunca
emeğini esirgemeyen Doç. Dr. Fatih Duman ve diğer derslerini aldığım Prof. Dr.
Ahmet ÖZALP, Doç. Dr. Metin UÇAR, Yrd. Doç. Dr. Veysel DİNLER gibi bölüm
hocalarıma ve derslerine katıldığım Doç Dr. Hakan REYHAN ve Yrd. Doç Dr.
Ayşen Satır REYHAN’a teşekkür ederim.
Yüksek Lisans çalışmalarında desteğini esirgemeyen öncelikle eşim
Hümeyra CELEP’e ve oğlum Aziz Furkan CELEP ile kızım İkra CELEP’e de
sonsuz minnetlerimi sunuyorum.

iii
İÇİNDEKİLER
ÖZET ………………….……………………………………………..………....... i
ABSTRACT …………………….……………...…………………...................... ii
TEŞEKKÜR …………………………………...……………….......................... iii
İÇİNDEKİLER ……………………………………………………….………... iv
KISALTMALAR ………………………………...……………......…….….…. vii
ÖNSÖZ ……………………………………………....………….…….….....….. ix
GİRİŞ ……………………………………….……...……………….……..…….. 1

I. BÖLÜM: AHLÂK ve SİYASET KAVRAMLARININ ANALİZİ

1. 1. AHLÂK NEDİR? .......................................................................................... 7
1. 2. AHLÂKIN TEMEL KAVRAMLARI ………...……….……….……….. 11
1. 2. 1. Ahlâki Erdemin Niteliği ……………..…………..………..……... 11
1. 2. 2. Vicdan Sorunu ...…...……………...………….…………….….... 12
1. 2. 3. Özgürlük ………………………...…………….…………….…... 14
1. 2. 4. İyi Kötü Sorunu ……...………………...……..………….…...….. 17
1. 2. 5. Mutluluk ………………………………...….………….………... 19
1. 3. AHLÂK YAKLAŞIMLARI ……………………...….…………………... 20
1. 3. 1. Genel Ahlâk Yaklaşımları ………...………….…………..……… 21
1. 3. 1. 1. Evrenselci Ahlâk Yaklaşımı ………..………..…...……..…….. 21
1. 3. 1. 2. Göreceli Ahlâk Yaklaşımı ……………….....……...….………. 22
1. 3. 2. “İyi” Sorunu Üzerine Ahlâk Yaklaşımları ……..…….….…..…... 24
1. 3. 2. 1. Nesnelci (Objektivist) Ahlâk Yaklaşımı …………....…….…... 24
1. 3. 2. 2. Öznelci ( Subjektivist ) Ahlâk Yaklaşımı …………....…….…. 25
1. 3. 3. Hedefe Yönelik Ahlâk Yaklaşımları ……………..…….…….….. 26
1. 3. 3. 1. Deontolojik ( Ödevci ) Ahlâk Yaklaşımı …….…….…...…….. 27
1. 3. 3. 2. Sonuçcu Ahlâk Yaklaşımı ……………..……...………………. 29
1. 4. SİYASETİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ ………………...….….……. 32
1. 4. 1. Farklı Siyaset Tanımlarının Sınıflandırılması ……...……..….….. 34
1. 4. 1. 1. Tahakküm Kurma Şeklinde Gerçekleşen Siyaset Anlayışı…......35
iv
1. 4. 1. 2. İktidarı Elde Etmek ve Onu Devamlı Kılmak Noktasındaki Siyaset
Anlayışı ………......…………………………...………………………...………. 36
1. 4. 1. 3. Kamusal Kaynaklı Olarak Gelişen Siyaset Anlayışı ……...…... 38
1. 4. 1. 4. Toplumsal Uzlaşı Olarak Gelişen Siyaset Anlayışı ………..…. 42
1. 5. SİYASET VE AHLÂK İLİŞKİSİNİN EVRENSEL TEMELLERİ ve
TARİHSEL SÜRECİ …………………………………………...…………....... 44

II. BÖLÜM: MACHİAVELLİ’NİN HAYATI, DÜŞÜNCELERİNİN
OLUŞUMU VE MAKYAVELİZM

2. 1. MACHİAVELLİ’NİN HAYATI ….……...………...…...…….….…….... 57
2. 2. MACHİAVELLİ’NİN DÜŞÜNCE DÜNYASININ OLUŞUMUNDA
ETKİLİ KAVRAMLAR ……………………..……………………………….. 60
2. 2. 1. Virtu ve Fortuna …………...…………...…………………..…..... 60
2. 2. 2.Ordu ……………………...……..……………………………..…. 63
2. 2. 3. Halk ve Seçkinler …………...……...………………………...….. 67
2. 2. 4. İnsan Doğası ………...………………...……………………..….. 69
2. 2. 5. Devlet Düşüncesi ……...………………...…………………..…... 73
2. 2. 6. Din Algısı …...……...…………………...…………………..…… 76
2. 2. 7. Yönetim Çeşitleri ve Prenslikler ………......…...……...……..….. 79
2. 2. 8. İdeal Hükümdar….…...………..……...………………...…….…. 84
2. 3. MAKYAVELİZM’İN ORTAYA ÇIKIŞI VE MACHİAVELLİ
BAĞLANTISI …………………………………………………………………. 88

III. BÖLÜM: 3. MACHİAVELLİ’DEKİ SİYASET, AHLÂK İLİŞKİSİNİN
FARKLI YANSIMALARI

3. 1. MACHİAVELLİ’NİN SİYASET VE AHLÂK ANLAYIŞI ………....… 97
3. 1. 1. Ahlâk ve Siyasete İlişkin Yaklaşımlarda Machiavelli Düşüncesinin
Yeri ……………………………………………….……………………….....…. 99
3. 2. 2. Machiavelli’nin Siyaset Anlayışında Ahlâki İlkelerin Sorgulanması
………………………………...………………………………………….……. 102
v