T.C. EGE ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ 0-5 YAġ ARASI ÇOCUKLARDA BOY ve AĞIRLIK ĠÇĠN BÜYÜME EĞRĠLERĠNĠN MODELLENMESĠ Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı Programı Yüksek Lisans Tezi Nilüfer Güzide ÖZBATURLAR DANIġMAN Yrd. Doç. Dr. Timur KÖSE ĠZMĠR (2014) T.C. EGE ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ 0-5 YAġ ARASI ÇOCUKLARDA BOY ve AĞIRLIK ĠÇĠN BÜYÜME EĞRĠLERĠNĠN MODELLENMESĠ Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı Programı Yüksek Lisans Tezi Nilüfer Güzide ÖZBATURLAR DANIġMAN Yrd. Doç. Dr. Timur KÖSE ĠZMĠR (2014) I II ÖNSÖZ Yüksek lisans eğitimim boyunca mesleki bilgi ve tecrübelerini bize aktaran değerli hocam Sayın Prof. Dr. Fikret ĠKĠZ‟ e, eğitimim ve tez çalıĢmam sürecinde bilimsel olarak bilgi ve tecrübeleri ile beni yönlendiren ve hiçbir zaman desteğini esirgemeyen danıĢmanım Sayın Yard. Doç. Dr. Timur KÖSE‟ ye, eğitimim boyunca her zaman beni destekleyen ve katkılarını esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Mehmet N. ORMAN‟ a, ayrıca her zaman yanımda olan ve yardımlarını esirgemeyen Ege Üniversitesi Biyoistatistik ve Tıbbi BiliĢim Anabilim Dalı ailesine sonsuz saygı ve teĢekkürlerimi sunarım. Tez çalıĢmamın verilerini, Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi Sağlıklı Çocuk Ġzlem Polikliniği‟nden temin etmemi sağlayan Sayın Prof. Dr. Sadık AKġĠT‟ e ve her zaman destek ve yardımlarını esirgemeyen Sağlıklı Çocuk Ġzlem Polikliniği ailesine, veri giriĢleri için program hazırlayarak bilgi ve yardımlarını esirgemeyen Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği‟nden Sayın Doç. Dr. Vecdi AYTAÇ‟ a, tez çalıĢmam süresince ARGEFAR‟ da SAS programını kullanmamı sağlayan mesleki bilgi ve yardımlarını esirgemeyen Sayın Dr. Ġst. Kıvanç YÜKSEL‟ e sonsuz saygı ve teĢekkürlerimi sunarım. Doğduğum günden beri sevgi ve ilgilerini her zaman yanımda hissettiğim, bugünlere gelmemde en büyük katkılara sahip, desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen, haklarını hiç bir zaman ödeyemeyeceğim babama, anneme ve kardeĢime sonsuz saygı ve teĢekkürlerimi sunarım. III ĠÇĠNDEKĠLER sayfa DEĞERLENDĠRME KURULU ÜYELERĠ………….……………...……………II ÖNSÖZ………………………………………………………..……………………III ĠÇĠNDEKĠLER………………………………………………………………….…IV SĠMGELER VE KISALTMALAR.……………………………………...……….IX TABLOLAR.……………………………………………………………………….XI GRAFĠKLER…………………………………………………………………….XIV ġEKĠLLER…………………………………………………………………...…XVII BÖLÜM I GĠRĠġ….……………………………………………………………...1 1. GiriĢ………………………………………………………….………………….1 1.1. AraĢtırmanın Konusu ve Amacı…….……….……………………………..3 1.2. AraĢtırmanın Önemi…………..………….………………………………...4 1.3. AraĢtırmanın Sınırı……....………………………………………………….4 1.4. Genel Bilgiler...………….…………………………………………………..5 1.4.1. Büyümenin Tanımı….….......……………………………..…….…….5 1.4.2. Çocuklarda Büyüme Eğrileri….....…......……….….....……….……..5 1.4.3. Dünya‟da Çocuklarla Ġle Ġlgili Büyüme ve GeliĢme AraĢtırmaları.....7 IV 1.4.4. Türkiye‟de Büyümeyle Ġlgili AraĢtırmalar….…………………........10 1.4.5. Büyümenin Ġzlenmesi……..…...………..……………..…………....11 1.4.6. Çocuklarda Antropometrik DeğiĢkenlerin Ölçülmesi.......………….12 1.5. YaĢa Göre Antropometrik DeğiĢkenler….......…………………………......14 1.6. Büyüme Modelleri…....…………..………………………………………..18 BÖLÜM II GEREÇ ve YÖNTEM…....…………………………..…………....22 2. LMS Yöntemi Büyüme Modeli………….….………………………………...22 2.1. Ġstatistiksel Yöntem……....…………..…………………………………....25 2.1.1. YaĢa göre Gruplandırma…………………………………………….25 2.1.2. Çarpıklık ve Kuvvet DönüĢümü………….………………………….27 2.1.3. L M S Değerlerinin Hesaplanması…………………………………..29 2.1.4. L M ve S Eğrilerinin Çizilmesi…….……………….……………….33 2.2. Büyümenin Değerlendirilmesinde Standart ve Referans Değerler…….….....34 2.2.1. Persantil Eğrilerinin Hesaplanması……………………….……….….35 2.2.2. Z-skoru…………….………………………………….…………....…37 2.3. AraĢtırmanın Özellikleri…….………….…………………..……………...39 2.4. ÇalıĢmaya Dahil Edilme Kriterleri…….…..….…...…………….…...……39 2.5. Veri Toplama Yöntemi ve Analiz….……..……………………………….40 V BÖLÜM III BULGULAR……………………………….……………………..41 3.1. ÇalıĢma Verileri……....…..…………………….………...……………......41 3.2. Antropometrik DeğiĢkenlere ĠliĢkin Normallik Testi……...…....…….........47 3.3. Çocukların YaĢa Göre Antropometrik Ölçüm Verileri……………..…........50 3.4. L M ve S Değerlerinin Grafikleri……………..…………………………....52 3.5. Modelin Geçerliliğinin Ġstatistiksel Analizi…..…..…….……………...…..59 3.6. Çocukların YaĢa göre Persantil Eğrileri ve Tabloları…..………….………..61 3.6.1. Çocukların YaĢa göre Boy Uzunluğu Persantil Eğrileri ve Tabloları….61 3.6.2. Çocukların YaĢa göre Vücut Ağırlığı Persantil Eğrileri ve Tabloları....67 3.6.3. Boy Uzunluğuna Göre Ağırlık Persantil Değerleri……....….…….…..73 3.6.4. Çocukların YaĢa göre Vücut Kitle Ġndeksi (VKĠ) Persantil Değerleri……………………………………………………………………....…….79 3.7. Çocukların YaĢa Göre Boy Uzunluğu ve Vücut Ağırlığı Z-skorlarının Değerlendirilmesi………………………………………………………………..…..83 3.8. 50.Persantil Tahminleri Üzerinden ÇalıĢma Sonuçlarının KarĢılaĢtırılması…………………………………………………...………………...96 3.8.1. 50.Persantil Boy Uzunluğu Verilerinin Referanslarla KarĢılaĢtırılması………….………………………………………………………...111 VI 3.8.2. 50. Persantil Vücut Ağırlık Verilerinin Referanslarla KarĢılaĢtırılması..........................................................................................................113 BÖLÜM IV TARTIġMA……………………...……..……………….....…....115 BÖLÜM V SONUÇ ve ÖNERĠLER……………….………………………..119 BÖLÜM VI ÖZET ve ABSTRACT……………..…………………………...121 BÖLÜM VII YARARLANILAN KAYNAKLAR……….………………........125 EKLER…….….……………………………………………………………….…135 EK 1. ACCESS Programı Veri GiriĢ Formu Örneği………...………………....136 EK 2. D‟Agostino-Pearson Omnibus (K2) Normallik Analizi…...........................137 EK 3. 0-5 yaĢ grubu çocukların boy uzunluğu persantil değerleri tablosu…..…139 EK 4. 0-5 yaĢ grubu çocukların vücut ağırlığı persantil değerleri tablosu.......................................................................................................................140 EK 5. 0-5 yaĢ grubu çocukların boy uzunluğuna göre ağırlık persantil değerleri tablosu.......................................................................................................................141 EK 6. 0-5 yaĢ grubu çocukların VKI persantil değerleri tablosu………..…………………………………………………………...….…....142 EK 7. 0-2 ve 2-5 YaĢ grubu Erkek Çocuklarının Boy uzunluğu Persantil Eğriler………………………………………………………………………….…..143 VII EK 8. 0-2 ve 2-5 YaĢ Grubu Erkek Çocuklarının Vücut Ağırlığı Persantil Eğrileri……………………………………………………………………….….…144 EK 9. 0-2 ve 2-5 YaĢ grubu Kız Çocuklarının Boy uzunluğu Persantil Eğrileri………………………………………………………………………….….145 EK 10. 0-2 ve 2-5 YaĢ Grubu Kız Çocuklarının Vücut Ağırlığı Persantil Eğrileri……………………………………………………………………….…….146 EK 11. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik araĢtırmalar Etik Kurulu Onay Belgesi…..…………………………………………………………………............147 ÖZGEÇMĠġ............................................................................................................148 VIII
Description: