tc balıkesir üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü turizm işletmeciliği ana bilim dalı sözsüz iletişi

181 Pages·2017·1.99 MB·Turkish

T.C
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TURİZM İŞLETMECİLİĞİ ANA BİLİM DALI

SÖZSÜZ İLETİŞİM UNSURLARININ İŞGÖREN
MOTİVASYONUNA ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİNE
YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Olcay GÜDEK

Balıkesir, 2018
T.C
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TURİZM İŞLETMECİLİĞİ ANA BİLİM DALI

SÖZSÜZ İLETİŞİM UNSURLARININ İŞGÖREN
MOTİVASYONUNA ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİNE
YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Olcay GÜDEK

Tez Danışmanı
Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT

Balıkesir, 2018

ÖNSÖZ
Sosyal bir olgu olan iletişimin bireysel, toplumsal ve örgütsel yaşamın
vazgeçilemez bir unsuru olduğu bilinmektedir. Özellikle fonksiyonlarını yerine
getirirken büyük ölçüde insan gücüne ihtiyaç duyan ve emek - yoğun faaliyet
gösteren otel işletmeleri içerisinde örgüt üyelerinin birbirleriyle anlaşmaları, ortak bir
amaç etrafında birleşmeleri ve eşgüdümlü bir şekilde hareket etmeleri iletişim ile
gerçekleşmektedir. Dolayısıyla yöneticiler tarafından çalışma ortamlarında doğru ve
etkili iletişim kanallarının kullanılması, hizmet üretimin kaynağı olan işgörenlerin
motivasyonuna olumlu yönde etki etmektedir. Nitekim iletişim, motivasyonu
etkileyen örgütsel ve yönetsel faktörler arasında yer almaktadır. Ancak iletişim
sadece sözcükler ve yazılar üzerinde gerçekleşen bir süreç olmadığı için ses tonu,
yüz ifadeleri ve beden hareketleri gibi sözsüz iletişim unsurlarını da önemli hale
getirmiştir.
Araştırmanın başlangıcından sonuna kadar geçen süre zarfında kıymetli olan
vaktini bana ayırmaktan çekinmeyen, her daim engin bilgisi ve tecrübesiyle beni
yönlendiren, ilgi ve desteğini benden hiçbir zaman esirgemeyen, çalışma isteğimi
hep pozitif yönde artıran, öğrencisi olmaktan gurur duyduğum ve örnek aldığım çok
değerli danışman hocam Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT’a,
Lisansüstü eğitimim boyunca görüş ve önerileriyle her zaman yanımda
olduğunu hissettiren, fikirleriyle bakış açımı değiştiren ve en önemlisi daima yol
göstererek bana rehberlik eden değerli hocam Doç. Dr. Ahmet KÖROĞLU’na,
Araştırma süresince kapısını sürekli aşındırdığım halde sorularıma içtenlikle
cevap veren, bilgi ve deneyimlerini benim ile paylaşan ve yönlendirmeleriyle
araştırmaya katkıda bulunan değerli hocam Arş. Gör. Cemali BUZLUKÇU’ya,
Etkileyici bir olgunluk, tevazu, güleryüz ve öğretici tavır ile birikim ve
önerilerini bizlere aktaran başta değerli hocam Prof. Dr. Necdet HACIOĞLU’na ve
üzerimde emeği olan tüm Balıkesir Üniversitesi, Turizm Fakültesi (BTİOYO) değerli
hocalarına sonsuz teşekkür ederim.
iii
Ayrıca lisans ve lisansüstü eğitimim boyunca çalışmalarıma ışık tutan,
samimiyeti ve hoşgörüsüyle desteğini benden esirgemeyen, her sözüyle beni sürekli
motive eden ve cesaretlendiren değerli hocam Doç. Dr. Emrah ÖZKUL’a,
Araştırmanın istatiksel konularında eksiklerimi tamamlamaya çalışan ve
araştırma için toplanan verilerin analizi sırasında bana yardımcı olan istatistik
uzmanı Erhan ÜNAL’a teşekkürü bir borç bilirim.
Son olarak beni bu günlere dualarıyla, emekleriyle, özverileriyle, maddi ve
manevi destekleriyle getiren, varlıklarıyla dünyamı güzelleştiren ve hayatıma
mutluluk katan sevgili annem Hacer GÜDEK ile sevgili babam Nuri GÜDEK’e ve
isimlerini sayamadığım ama her zaman yanımda olduğunu hissettiğim ve sohbetlerini
yürekten sevdiğim, tüm değerli dostlarıma sonsuz şükranlarımı sunarım.
Balıkesir, 2018 Olcay GÜDEK
iv
ÖZET
SÖZSÜZ İLETİŞİM UNSURLARININ İŞGÖREN MOTİVASYONUNA
ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA
GÜDEK, Olcay
Yüksek Lisans, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı,
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT
2018, 164 Sayfa
Sürekli büyüyen ve değişen turizm pazarından arzulanan payın elde
edilebilmesi ve rekabet üstünlüğünün sürdürülebilmesi için otel işletmelerinin
faaliyetlerini eksiksiz ve doğru bir şekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Bu
durumun gerçekleşmesi ise, iletişim becerisine sahip olan yöneticiler ile motive
olmuş işgörenlerin, uyum ve işbirliği içinde hareket etmesiyle mümkün olmaktadır.
Ancak yöneticilerin sahip olduğu iletişim becerilerinin sadece sözlü veya yazılı
iletişimden ibaret olduğunu düşünmek, iletişimin niteliği açısından eksik bir
yaklaşım olacaktır. Çünkü işgücü kaynağının verimli ve etkin yönetilmesi için
yöneticiler ile işgörenler arasında sözlü ve yazılı iletişimin yanı sıra ses tonları, yüz
ifadeleri ve beden hareketleri gibi sözsüz iletişim unsurları da kullanılmaktadır.
Bu kapsamda araştırma, Balıkesir ili sınırları içerisinde faaliyetlerini sürdüren
dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde hizmet veren işgörenlerin algılarına göre bağlı
bulundukları yöneticilerin kullandıkları veya sahip oldukları sözsüz iletişim
unsurlarının, işgörenlerin motivasyonuna etkisinin tespit edilmesi amacıyla
hazırlanmıştır. Ayrıca otel işletmelerindeki işgörenlerin, sözsüz iletişim unsurlarına
ilişkin algılarının ve işgören motivasyonuna ilişkin görüşlerinin demografik (cinsiyet,
yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi, departman) özelliklerine göre anlamlı bir farklılık
gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Burada söz konusu olan
amaçlar doğrultusunda ilgili alan yazın taraması yapılmış, araştırma verilerinin
toplanması için hazırlanan anket formu işgörenlere uygulanmış ve elde edilen veriler
istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur.
Araştırmanın sonucunda öncelikle araştırmaya katılan otel işletmelerindeki
işgörenlerin, sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının demografik özelliklerine
v
göre anlamlı bir farklılık gösterdiği; motivasyon düzeylerinin ise, demografik
özelliklerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Ardından
araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına
ilişkin algıları ile işgören motivasyonu arasında düşük düzeyde ve pozitif yönlü bir
ilişki saptanmıştır. Daha sonra araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin
sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisi anlamlı
bulunmuştur. En sonunda ise, araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin
sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisinin
cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği; yaş, eğitim düzeyi, çalışma
süresi ve departman değişkenlerine göre kısmen anlamlı bir farklılık gösterdiği
belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: İletişim, Sözsüz İletişim, Motivasyon, İşgören Motivasyonu,
Otel İşletmeleri, Balıkesir
vi
ABSTRACT
THE EFFECT OF NON - VERBAL COMMUNICATION ELEMENTS ON
THE EMPLOYEES’ MOTIVATION: A RESEARCH STUDY IN THE
HOTEL BUSINESSES
GÜDEK, Olcay
Master Thesis, Department of Tourism Management,
Adviser: Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT
2018, 164 Pages
In order to obtain the desired share of continuously growing and changing
tourism market and to sustain the superiority of the competition, it is necessary to
fulfill the activities of the hotel businesses completely and correctly. The realization
of this situation is possible if the managers who have communication skills and
motivated employees act in harmony and cooperation. But thinking that the
managers have only verbal or written communication skills, it will be an incomplete
approach in terms of communication quality. Because, in addition to verbal and
written communication between managers and employee, nonverbal communication
elements such as voice tones, facial expressions and body movements are used to
efficiently manage workforce resource.
In this context, the research was prepared in order to determine the effect of the
nonverbal communication elements which used by the managers or they have on the
motivation of the employees according to the perceptions of the employees who
serve in the four and five star hotel businesses operating within the borders of
Balıkesir province. It was also aimed to determine whether the perceptions of the
employees in the hotel businesses about nonverbal communication elements and the
opinions of the employees in the hotel businesses about motivation of employees are
meaningfully different according to demographic features (gender, age, education
level, study duration, department). For these purposes, the relevant field literature
was searched and prepared for the collection of the research data was applied to the
employees and the obtained data was subjected to statistical analyses.
As a result of the research, it was found that the employees in the hotel
businesses that participated in the research primarily showed a meaningful difference
vii
according to the demographic features of the perceptions of nonverbal
communication elements; motivation levels did not show any meaningful difference
according to their demographic features. Then, a low level and positive way
relationship was determined between the perceptions of the employees about the
nonverbal communication elements and the motivation of the employees in the hotel
businesses that participated in the research. Later, the effect of nonverbal
communication elements on motivation of employees in the hotel businesses that
participated in the research was found meaningful. Finally, it was determined that the
effect of the employees in the hotel businesses participating in the research on the
motivation levels of the perceptions of nonverbal communication elements showed a
meaningful difference according to the gender variable; showed partly according to
the age, education level, study duration and department variables.
Key Words: Communication, Non - Verbal Communication, Motivation, Employee
Motivation, Hotel Businesses, Balıkesir
viii
Canım Aileme…
ix