Tasarım sürecinde görsel düşünme ve görsel anlatım ilişkisine analitik bir yaklaşım

163 Pages·2013·13.82 MB·Turkish

by  Barış Yakın

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
İç Mimari ve Çevre Tasarımı Anasanat Dalı
İç Mimarlık Sanat Dalı

TASARIM SÜRECİNDE
GÖRSEL DÜŞÜNME VE GÖRSEL ANLATIM İLİŞKİSİNE
ANALİTİK BİR YAKLAŞIM

Barış Yakın

Sanatta Yüksek Lisans

Ankara, 2012
TASARIM SÜRECİNCE
GÖRSEL DÜŞÜNME VE GÖRSEL ANLATIM İLİŞKİSİNE
ANALİTİK BİR YAKLAŞIM

Barış Yakın

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
İç Mimari ve Çevre Tasarımı Anasanat Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Ankara, 2012

iii 

TEŞEKKÜR

Tüm katkıları için;
Değerli danışmanım Yrd. Doç. Mesut Çelik’e; değerli jüri üyelerim Prof. Hüsnü
Dokak’a, Doç. Hakan Ertek’e, Öğr.Gör.Dr. Emre Demirel’e ve Öğr.Gör.Dr. Umut
Şumnu’ya; sevgili hocam Ferhat Dorkip’e, Aysema Çağlayan’a, sevgili
arkadaşım Sırma Bilir’e, ve sevgili aileme sonsuz teşekkürlerimle…
iv 

ÖZET

YAKIN, Barış. Tasarım Sürecinde Görsel Düşünme ve Görsel Anlatım İlişkisine
Analitik Bir Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2012.

Tasarım sürecinde, yaratıcı düşünme ve yaratıcı düşünceyi geliştirme
aşamalarından görsel düşünme ve görsel anlatım arasındaki ilişki sistematiğinin
araştırıldığı bu çalışmada; sözü edilen aşamaların ayrı ve birlikte, nasıl
işlemlendiği ve hangi sonuçlara, nasıl ulaşıldığı incelenmiştir.

Çalışmanın giriş bölümünde, araştırma konusu ve alanı hakkında genel bilgi
verilmiş, literatürde konuyla ilgili yaklaşımlar belgelenmiştir.

İkinci bölümde, tasarım sürecinin aşamalarından görsel düşünme araştırılmıştır.
Düşünme sistematiğinde, soyut tasarım verilerinin yeri ve özellikleri
incelenmiştir. Görsel düşünmenin de alt aşamalardan oluşan bir süreç olduğu
tespit edilmiş ve bu aşamaların işleyişleri araştırılmıştır.

Çalışmanın üçüncü bölümünde, görsel anlatım aşaması araştırılmıştır. Görsel
anlatım elemanı eskizin, ortaya çıkış ve gelişme süreci irdelenmiş ve süreçte
edindiği görevler üzerinde durulmuş, nitelikleri ve türleri incelenmiştir.

İkinci ve üçüncü bölümde incelenen görsel düşünme ve görsel anlatım
eylemlerinin birlikte çalışması ile bir sorgulama ve çözümleme eylemine
dönüşümü ve bu ilişki sonucu ortaya çıkan içerik ve biçime dair verilerin
döngüsel işleyişi, dördüncü bölümün araştırma konusudur.

Beşinci bölümde, bir önceki bölümde edinilen, görsel düşünme ve görsel
anlatım ilişkisinin ortaya çıkardığı; sorgulama ve çözümleme işlemleri, tasarımcı
eskiz örnekleri üzerinde analiz edilmiştir. Gerçekleştirilen analiz ile sözü edilen
işlemlerin, süreçte verimi ve başarıyı ne denli etkilediği ortaya çıkmıştır.
v 

Döngüsel çalışan sistemde gerçekleşen süreçte ve bu süreç sonucunda ortaya
çıkan veriler, sonuç bölümünde tespit edilmiştir. Tasarım sürecinin, en yaratıcı
aşamalarından olan görsel düşünme ve görsel anlatım ilişkisinde, gözden
kaçırılan olgular üzerinde durulmuş, sürecin doğru işlemlendirilmesindeki
anahtar veriler ortaya koyulmuştur.

Anahtar Sözcükler
Görsel Düşünme, Görsel Anlatım, Eskizle Düşünme, Çizerek Düşünme,
Tasarım Süreci
vi 

ABSTRACT

YAKIN, Barış. An Analytical Approach to the Relation Between Visual Thinking
and Visual Expression, Master Thesis, Ankara, 2012

This research studies the relationship between visual thinking and visual
expression, which is the key stage of creative thinking and developing creative
thoughts in the design process. First, the thesis, examines the operation
process of visual thinking and visual expression separately and then by
together.

The introduction of the dissertation gives general information about the topic.
And by referring to the already existing studies within the field, the study tries to
make a new and fresh reformation.

The second chapter, examines the design process stage; visual thinking and
the position of abstract design datas in design thinking. It investigates the visual
thinking stage is a sub-process in the macro design process.

Third chapter of the thesis, focuses on the visual expression stage. The chapter
examines the appearance and development of sketches and their quailification
and kinds.

Depending on the previous ones, the forth chapter investigates the relation
between visual thinking and visual expression, which occurs to a questioning
and analising action. This relation unveils the cyclic systematic of content and
form.

The following chapter analyzes, designer sketches according to the questioning
and solving actions, mentioned in the forth chapter. This analysis, notes the
succes and eficiency of the process.
vii 

The result facts of the cyclic systematic in the process are discovered in the
sixth chapter. This chapter emphasizes on the missing and the key facts, which
occur through one of the most creative stages in design process.

Key Words
Visual Thinking, Visual Expression, Thinking through Sketches, Thinking
through Drawing, Design Process
viii 

İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY................................................................................................i
BİLDİRİM………………………………………………………….…………….…….ii
TEŞEKKÜR.........................................................................................................iii
ÖZET…………………………………………………………………………...……..iv
ABSTRACT………………………………………………………...…………….….vi
İÇİNDEKİLER……………………………………………………………....………viii
TABLOLAR DİZİNİ……………………………………………………….…...……xi
ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………………xiii

1. BÖLÜM: GİRİŞ…………………………………………………………………...1
1.1. Konuya Yaklaşım ve Sorunun Belirlenmesi…………….……..…1
1.2. Çalışmanın Amacı………………………………………………….....6
1.3. Araştırmanın Alanı ve Sınırları………………………………….….7
1.4. Literatür Araştırması……………………………………………..…..7

2. BÖLÜM: GÖRSEL DÜŞÜNME………………………………….…………….10
2.1. İmgelerle Düşünme…………………………………….…….……..10
2.1.1. Sağ Beyin………………………………………….…….……..12
2.1.2. Çok Yönlü (Uzaysal) Düşünme…………………..……….….16
2.2. Görsel Düşünme Aşamaları…………………………...…………...18
2.2.1. Bilişsel ve Duyuşsal Birikimler……………….….………..….18
2.2.2. Gözlemleme…………………………………..…….……….….20
2.2.3. Algılama……………………………………..……….……….…21
2.2.4. Farkındalık………………………………………………….…...25
2.3. Soyut Yorumlama ve Akılda Somutlaştırma...............................26