Stalky i spółka

114 Pages·2017·1.06 MB·Polish

Talektura,podobnie(cid:3095)aktysiąceinnych,(cid:3095)estdostępnaon-linenastronie
wolnelektury.pl.
Utwóropracowanyzostałwramachpro(cid:3095)ektuWolneLekturyprzezfun-
dac(cid:3095)ęNowoczesnaPolska.

RUDYARD KIPLING
Stalky i spółka
(cid:3101).  
„WielkichLudzi,pieśni,chwal”
Małegoimienia,
Boichdziełorośniewciąż,
Iichdziełorośniewciąż,
Wgłąbiwszerzsiękrzewiwciąż,
Ponadichmarzenia.
Wiatrzachodni,morzaszum
Wyrwałynasmatkom,
Rzuciłynanagibrzeg—
Tuzindomów,gdzietenbrzeg,
alatsiedemmarzłwnichczłek
Zuczniackączeladką.
Sławnychludzibyłtamró(cid:3095),
Wielkie(cid:3095)uczoności;
Wzięłosiętamdużotrzcin,
Wciążsłyszałosięświsttrzcin,
Niktnamnieżałowałtrzcin¹,
Zeszczere(cid:3095)miłości.
OdEgiptuażpoPont
IprzezHimala(cid:3095)e—
Pełnoludziznaszychgron,
BrazyliaiBabilon,
WyspyczyteżAndówskłon,
Wszędzienaszczłeksta(cid:3095)e.
WielkimLudziomsławawciąż:
Cześć,StarzyKoledzy!
Pokazalinam,wczymrzecz,
Nauczylinas,wczymrzecz.
Prawda,BogaWielkaRzecz,
Ważnie(cid:3095)szaodWiedzy.
Szerokościkażde(cid:3095)znak
Wybitynaświecie,
Widział(cid:3095)użktóregośznas,
Zawszena(cid:3095)lepszegoznas,
Zawszewpracy,ażpopas—
Wszędzienaszna(cid:3095)dziecie.
¹Niktnamnieżałowałtrzcin—mowaobiciuuczniówtrzcinowąrózgą,uważanymprzezwiekizadoskonały
środekwychowawczy.[przypisedytorski]
Atodałnamkażdymąż
Odćwiczeńisłówek:
Pracyzawszewiernymbądź.
Swezadaniezawszeskończ,
Bezżadnychwymówek.
Czysztabowiec,czyteższpieg,
Czyczłowiekpodkopów,
Stałzkrólamitwarząwtwarz,
Rzekł:—mamszrapnel,cotymasz?
Byłtozawszeczłowieknasz,
Cona(cid:3095)tęższyzchłopów!
Uczononaswkra(cid:3095)uwciąż,
Niezliczonerazy,
Żena(cid:3095)lepsząrzeczą(cid:3095)est
Ina(cid:3095)proście(cid:3095)zawsze(cid:3095)est,
Na(cid:3095)zdrowie(cid:3095),na(cid:3095)mądrze(cid:3095)(cid:3095)est:
Czcićwaszerozkazy.
Drudzy,wkra(cid:3095)achobcychsłońc,
Ma(cid:3095)ąwiększesprawy,
Służądzierżącziemtychrząd,
(Wiernasłużba—otorząd!)
Miłość,wiernośćdzierżyrząd,
Bezzyskunisławy.
Towpoilimistrzenam,
Niewiem,(cid:3095)akikiedy,
Leczpoznałemzbiegiemlat,
Do(cid:3095)rzewa(cid:3095)ączbiegiemlat,
Żetoowocszkolnychlat,
Żetobyłowtedy.
Przetoczcijmymężówtych,
DuchaWspaniałego,
CowzgardziliswoimDziś,
Zapomnieliswo(cid:3095)eDziś,
Wpracyzdarliswo(cid:3095)eDziś,
DlaJutranaszego.
„WielkichLudzi,pieśni,chwal”
Małegoimienia,
Boichdziełorośniewciąż,
Iichdziełorośniewciąż,
Wgłąbiwszerzsiękrzewiwciąż,
Ponadichmarzenia.
 
Wleciewszyscychłopcy,(cid:3095)aksiępatrzy,budowalisobiezaliceumchatynawydmachpo-
rosłychżarnowcem.Byłytowłaściwiemałegniazdka,wyciętekozikamiwgąszczukolcza-
stych krzaków, pełne kikutów, splątanych korzeni i cierni, ponieważ (cid:3095)ednak budowanie
ich było surowo zakazane, uważano (cid:3095)e za rozkoszne pałace. I przez pięć lat z rzędu Stal-
ky,M’TurkiBeetle(byłotowczasie,zanim(cid:3095)eszczezaszczyconoichosobnąpracownią)
budowali(cid:3095)akbobrysamotnąświątyniędumania,wktóre(cid:3095)palilifa(cid:3095)ki.
  Stalkyispółka 
JednakżeMr.Prout,dyrektorichdomu,niemiałonichzbytdobre(cid:3095)opinii,atakże
Foxy, szczwany, rudy sierżant szkolny, niezbyt im dowierzał. Nosił tenisowe pantofle,
uzbro(cid:3095)ony był w lornetkę, a zadaniem (cid:3095)ego było krążyć (cid:3095)ak (cid:3095)astrząb nad niegrzecznymi
chłopcami. Gdyby on sam w pole wyruszył, chata zostałaby z pewnością osaczona, bo
Foxy znał zwycza(cid:3095)e swe(cid:3095) zwierzyny. Opatrzność (cid:3095)ednak kazała Mr. Proutowi, którego
przydomek szkolny, wywodzący się od kształtu (cid:3095)ego nogi, brzmiał „Kopyciarz”, popro-
wadzićwywiadnawłasnyrachunekiwłaśnieostrożnyStalkyznalazłolbrzymi(cid:3095)egoślad
kołochatypewnegopięknegopopołudnia,gdyzagłębionywtomieSurteesaiza(cid:3095)ętyno-
wą fa(cid:3095)eczką z głogu gotów był zapomnieć o Proucie i (cid:3095)ego czynach. Kruzoe na widok
śladu stopy Karaiba nie działałby rychle(cid:3095) od Stalky’ego. Sprzątnął on natychmiast fa(cid:3095)ki,
wymiótłszczątkizapałekipośpieszyłostrzecBeetle’aiM’Turka.
Charakterystyczne (cid:3095)ednak dla tego chłopca było, iż nie zbliżył się do swoich towa-
rzyszy, dopóki nie odnalazł i nie rozmówił się z małym Hartoppem, przewodniczącym
Towarzystwa Nauk Przyrodniczych, instytuc(cid:3095)i, którą Stalky miał w pogardzie. Hartopp
niewymowniesięzdziwił,kiedychłopakuprze(cid:3095)mie,(cid:3095)aktotylkoonumiał,zacząłgobła-
gać, aby mu pozwolił zgłosić siebie, Beetle’a i M’Turka (cid:3095)ako kandydatów, zwierzył mu
się z hamowanego od dawna zainteresowania kwiatami, wczesnymi motylami i nowymi
z(cid:3095)awiskami i wreszcie okazał gotowość, o ile Mr. Hartopp uznałby za stosowne, rozpo-
cząć nowe życie od razu. Jako nauczyciel Hartopp był nieufny, równocześnie (cid:3095)ednak był
teżentuz(cid:3095)astą,a(cid:3095)egodobramaładuszaniebyłapozbawionapewnegouprzedzeniadote(cid:3095)
tró(cid:3095)ki, a (cid:3095)uż szczególnie do Beetle’a z powodu uwag, (cid:3095)akie od czasu do czasu pod (cid:3095)ego
adresem padały. Toteż, nie chcąc zrażać żału(cid:3095)ących grzeszników, okazał się wobec nich
miłościwyiwciągnąłtetrzynazwiskadoswe(cid:3095)księgi.
Dopierowtedy,niewcześnie(cid:3095),odszukałStalky,Beetle’aiM’Turkawewspólne(cid:3095)sali.
Pakowali książki, nad którymi mieli zamiar spędzić spoko(cid:3095)nie popołudnie w krzakach
żarnowca,zwanych„puszczą”.
—Wszystkoprzepadło!—rzekłStalkypogodnie.—Znalazłempoobiedzielekkie
śladystópekKopyciarzakołonasze(cid:3095)chaty.Bogudzięki,że(cid:3095)ezdalekawidać!
—Na-sy-pa-li—piasku!Fa(cid:3095)kischowałeś?—zapytałBeetle.
—Gdzieżby!Zostawiłem(cid:3095)e,rozumiesię,nasamymśrodkuchaty!Cozaskończony
idiotazciebie,Beetle!Czycisięzda(cid:3095)e,żeopróczciebienikt(cid:3095)użniemyśli?Niemaco,ta
chata(cid:3095)użdlanasnanic.Kopyciarzbędzie(cid:3095)e(cid:3095)pilnował.
—Atoklapa!Cozaświństwo!—mówiłzaskoczonyM’Turk,wyrzuca(cid:3095)ącksiążkizza
pazuchy.
Chłopcynosiliswebibliotekiwbluzach,międzykołnierzemapaskiem.
—Ładnahistoria!Toznaczy,żezpowodutegopode(cid:3095)rzeniadokońcakursubędziemy
podbezustannymdozorem.
—Nibydlaczego?Kopyciarzznalazł(cid:3095)ednąchatę.OniFoxybędą(cid:3095)e(cid:3095)pilnowali.Tonas
przecienicanicnieobchodzi;idzieototylko,żebyśmysięwtychstronachprzez(cid:3095)akiś
czasniepokazywali.
—Pewnie,alegdzieżsiępodzie(cid:3095)emy?—rzekłBeetle.—Samwybrałeśtomie(cid:3095)sce,
a(cid:3095)a…(cid:3095)a…(cid:3095)achciałemdziśpopołudniuczytać.
Stalkysiedziałnapulpicie,bębniącpiętamiwławkę.
— Beetle, ty (cid:3095)esteś skończone cielę. Czasami mam wrażenie, (cid:3095)ak gdybym powinien
was obu puścić kantem. Czy zdarzyło się kiedy, aby o was wu(cid:3095) Stalky zapomniał? His
rebus infectis² — u(cid:3095)rzawszy ślady Kopyciarza, okrąża(cid:3095)ące naszą chatę, złapałem małego
Hartoppa—destrictoense³—powiewa(cid:3095)ącegosiatkąnamotyle.PrzebłagałemHartoppa.
Oświadczyłemmu,Beetle,że(cid:3095)eślicięprzy(cid:3095)mie,napiszeszodczytdlaŁowcówPluskiew.
Zapewniłem go, Turkey⁴, że przepadasz za motylami. Krótko mówiąc, udobruchałem
Kartoflaiwte(cid:3095)chwili(cid:3095)esteśmy(cid:3095)użŁowcamiPluskiew.
—Icóżztego?—rzekłBeetle.
—Turkey,da(cid:3095)muwte(cid:3095)chwilikopniaka.
Terytorium,wyznaczoneuczniomliceumnamałewycieczki,byłowinteresiewiedzy
znacznierozszerzonedlaczłonkówTowarzystwaNaukPrzyrodniczych.Podwarunkiem,
²Hisrebusinfectis(łac.)—nieukończywszytychspraw.[przypisedytorski]
³destrictoense(łac.)—zobnażonymmieczem.[przypisedytorski]
⁴Turkey—przezwiskoM’Turka;turkey(ang.)—indyk.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
żeniebędąwchodzilidodomów,moglisięwrzeczywistościwałęsać,gdzieimsiępodo-
bało;zaprzyzwoitezachowaniesięręczyłMr.Hartopp.
Beetlezrozumiałto,(cid:3095)aktylkoM’Turkzacząłgokopać.
—Jestemskończonymosłem,Stalky!—wołał,zasłania(cid:3095)ącatakowanączęśćciała.—
Pax⁵,Turkey,(cid:3095)estemosłem!
—Niezważa(cid:3095)naniego,Turkey.Czywaszwu(cid:3095)Stalkynie(cid:3095)estWielkimCzłowiekiem?
—Jest!Jest!—zgadzałsięBeetle.
— Ale swo(cid:3095)ą drogą polowanie na pluskwy to plugawe za(cid:3095)ęcie — zauważył M’Turk.
—W(cid:3095)akisposóbsiędotegozabrać?
—Wtensposób!—rzekłStalky,sięga(cid:3095)ącdosto(cid:3095)ącychzanimszafekmikrusów.—
Mikrusy zawsze wariu(cid:3095)ą za historią naturalną. Tu masz puszkę na rośliny małego Bray-
brooke’a.
Tomówiąc,wyrzuciłzaoknomnóstwognijących,zrośniętychzsobąroślinirozluźnił
rzemień.
—Zda(cid:3095)esię,żetomożeczłowiekowinadaćzupełniezawodowywygląd.Atugeolo-
gicznymłotekClayamłodszego.TomożewziąćBeetle.Turkey,typewnierwieszsiędo
(cid:3095)akie(cid:3095)śsiatkinamotyle?
— Niech mnie szlag trafi, (cid:3095)eśli to prawda! — wykrzyknął M’Turk po prostu, ale
zgłębokimprzekonaniem.—Beetle,da(cid:3095)mimłotek!
— Dobrze! Ja nie (cid:3095)estem wcale dumny. Zde(cid:3095)m⁶ mi tę siatkę, co tam wisi na górze,
Stalky!
— Bardzo słusznie. Ty, to składany interes! Te kundle, mikrusy, ma(cid:3095)ą bardzo luk-
susoweupodobania.Bogamego,tocizrobione(cid:3095)akwędka!NaświętegoSamiwela!Wy-
glądamy zupełnie (cid:3095)ak Łowcy Pluskiew! A teraz słucha(cid:3095)cie, co wam powie wu(cid:3095) Stalky!
Pó(cid:3095)dziemy na motyle w nadbrzeżne skały. Mało kto tam chodzi. Ale to kawał nie lada.
Radziłbymwamzostawićksiążki!
—Jeszczeczego!—rzekłBeetlestanowczo.—Animisięśniwyrzecsięprzy(cid:3095)em-
nościdlaparuparszywychmotyli!
— Spocisz się strasznie! To (cid:3095)uż racze(cid:3095) weź mego Jorrocka. Od niego goręce(cid:3095) ci nie
będzie.
Spocilisięwszyscytrze(cid:3095),albowiemStalkypognałichostrymkłusemdalekonazachód
wzdłużskałnadbrzeżnychpodzarosłeżarnowcemwydmy,naprzeła(cid:3095)przezwąwozypełne
kolczastych krzaków. Nie zwracali na(cid:3095)mnie(cid:3095)sze(cid:3095) uwagi na lata(cid:3095)ące króliki ani cesarskie
korony,zaśto,coTurkeymówiłogeologii,wżadensposóbnienada(cid:3095)esiędopowtórzenia.
—CzyidziemydoClovelly?—zapytałwreszciezdyszany.
Rzucili się na krótką, sprężystą murawę, ogarnięci z (cid:3095)edne(cid:3095) strony leniwą sennością
morza pod nimi, a z drugie(cid:3095) — lekkim wietrzykiem letnim, buszu(cid:3095)ącym wśród drzew
wgłębilądu.Patrzyłosięstądwwąwózpełenstarego,wysokiegożarnowca,obsypanego
żółtymkwieciemibiegnącegoażkuobramieniuzkrzaków(cid:3095)eżyny,ostrokrzewiaiostów.
Wyglądałoto,(cid:3095)akgdybypółwąwozuażdobrzeguskałybyłopełnezłotegoognia.Dale(cid:3095)
ciągnęłosię(cid:3095)użotwarte,trawązarosłepole,obficiena(cid:3095)eżonetablicamiznapisami.
— Co za okrutny stary piernik! — odezwał się Stalky, czyta(cid:3095)ąc napis na na(cid:3095)bliższe(cid:3095)
tablicy. — Pod grozą pociągnięcia do jak najsurowszej odpowiedzialności wobec prawa G.
M. Dabney, Col., Sędzia Pokojui tak dale(cid:3095). Nie zda(cid:3095)e mi się, żeby człowiek o zdrowych
zmysłachchciałprze(cid:3095)śćtęgranicę.
—Trzebanaprzóddowieść,żektośzrobiłszkodę,boniemożnapociągnąćdoodpo-
wiedzialnościzanic.Niemożeskarżyćoprzekroczeniegranicy—rzekłM’Turk,którego
o(cid:3095)ciecmiałwiększyma(cid:3095)ątekziemskiwIrlandii.—Towszystkobzdury!
— Dobrze wiedzieć, bo zda(cid:3095)e mi się, żeśmy właśnie tego potrzebowali. Ależ nie na
przeła(cid:3095), Beetle, ty ślepy wariacie! Toż by nas po pół mili złapano! Tędy! I zwiń tę swo(cid:3095)ą
głupkowatąsiatkęnamotyle.
Beetlewy(cid:3095)ąłpierścień,schowałsiatkędokieszeni,zsunąłkij,takżezrobiłasięzniego
laskadługościdwóchstóp,iopasałsiętrzcinowąobręczą.Stalkypoprowadziłichwgłąb
⁵pax(łac.)—pokó(cid:3095);tu:proszęopokó(cid:3095),pogódźmysię.[przypisedytorski]
⁶zdejm—dziśpopr.:zde(cid:3095)mij.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
lądu do lasku zna(cid:3095)du(cid:3095)ącego się o (cid:3095)akieś ćwierć mili od morza i tu zatrzymał się u skra(cid:3095)u
(cid:3095)eżyn.
—Terazmożemyze(cid:3095)śćprostonadółprzezkrzakiiniepokazaćsięwięce(cid:3095)—mówił
taktyk.—Beetle,sypnaprzódzbadaćteren.Fu!Gdzieśtuwściekleśmierdzilisem.
Beetle na czworakach, wy(cid:3095)ąwszy, kiedy łapał spada(cid:3095)ące okulary, zaczął się czołgać
przezkolczastygąszcziwkrótcewśród(cid:3095)ękówbóluozna(cid:3095)mił,iżznalazłbardzopięknylisi
przesmyk. Dobrze się to dla niego składało, bo Stalky szczypał go a tergo⁷. Tym tune-
lem czołgali się na dół. Był to widocznie gościniec mieszkańców wąwozu, prowadzący,
ku niewypowiedziane(cid:3095) radości chłopców, na sam skra(cid:3095) skały nadbrzeżne(cid:3095) i kończące(cid:3095) się
kilku kwadratowymi stopami suche(cid:3095) murawy, ze wszystkich stron otoczone(cid:3095) ścianami
nieprzeniknionych,kolczastychzarośli.
—Słowoda(cid:3095)ę,tudopieromożnasiępołożyć!—rzekłStalky,chowa(cid:3095)ącnóżdokie- Natura
szeni.—Patrzcie!
Rozsunął tęgie łodygi przed sobą i zdawało się, (cid:3095)ak gdyby nagle otworzyło się okno
nadalekąpanoramęLundy.Odwieściestóppodnimifalu(cid:3095)ącemorzeobwąchiwałoleni-
wie żwir nadbrzeżny. Słychać było młode kawki pokrzyku(cid:3095)ące na rafach, poświstywanie
i zgiełk (cid:3095)akiegoś niewidzialnego (cid:3095)astrzębiego gniazda; zaś Stalky z wielką powagą plunął
nagrzbietmłodemukrólikowi,wygrzewa(cid:3095)ącemusięnasłońcudalekopodnim,tamgdzie
tylko skalny królik może znaleźć dla swych stóp oparcie. Wielkie szare i czarne mewy
skrzeczały, opędza(cid:3095)ąc się od kawek; włóki aromatycznego kwiecia dokoła tętniły życiem
niskognieżdżącychsięptaków,śpiewa(cid:3095)ącychlubmilczących,wmiarę(cid:3095)akcieńkołu(cid:3095)ących
(cid:3095)astrzębiprzybliżałsięluboddalał;anaotwartympolupodrugie(cid:3095)stroniewąwozutarzały
sięiskakaływesołokróliki.
—Fi!Cozakącik!Tocidopierohistorianaturalna!—odezwałsięStalky,nabija(cid:3095)ąc
fa(cid:3095)eczkę.—Możetuniebyczo,co!Poczciwe,staremorze!
Splunąłznowuzuznaniemiumilkł.
M’Turk i Beetle wy(cid:3095)ęli książki i legli na brzuchach z brodami w dłoniach. Morze
chrapałoigulgotało;ptakirozproszonenachwilęprzezprzybycietychnowychzwierząt
wróciłydoswychza(cid:3095)ęć,zaśchłopcyczytaliwbu(cid:3095)ne(cid:3095),rozparzone(cid:3095),senne(cid:3095)ciszy.
— Hallo, (cid:3095)akiś dozorca! — odezwał się Stalky, zamyka(cid:3095)ąc ostrożnie Handley Cross⁸
ipatrzącprzezkrzaki.
Powschodnie(cid:3095)stroniez(cid:3095)awiłsięnahoryzoncieczłowiekzfuz(cid:3095)ą.
—Boda(cid:3095)go(cid:3095)asnypiorun,onchcesiąść!
—Przysiągłbypewnie,że(cid:3095)esteśmykłusownikami!—rzekłBeetle.—Alecokomu
pobażancich(cid:3095)a(cid:3095)ach!Sązawszezgniłe.
— Ja myślę, że nieźle byłoby dać nogę w krzaki — zauważył Stalky. — Wcale nam
nie(cid:3095)estpotrzebne,żebyG.M.DabneyCol.,SędziaPoko(cid:3095)u,takprędkozacząłsięnami
za(cid:3095)mować.Wpuszczęicicho!Ktowie,czytendrabnieszedłzanami,rozumiecie?
Beetlebył(cid:3095)użdalekowtunelu.Usłyszeli,(cid:3095)akstęknąłw(cid:3095)akiśdziwny,niebywałyspo-
sób; rozległ się trzask gałęzi łamanych przez ciężkie (cid:3095)akieś ciało, przedziera(cid:3095)ące się przez
krzaki.
—Mamcię,tymały,czerwonyłotrze! Polowanie
Ga(cid:3095)owyzłożyłsięnagleiwypaliłzobulufwichkierunku.Śrutzaszumiałwsuchych
łodygachdokołanich,żeażsiękurzposypał,równocześniezaświelkilisprzeleciałmiędzy
nogamiStalky’egoipomknąłkuskra(cid:3095)owiskały.
Nieodezwalisięanisłowem,pókinieznaleźlisięwgąszczu,podrapani,rozczochrani,
zgrzani,aleprzecieniedostrzeżeniprzeznikogo.
— Omal że się nam nie dostało! — odezwał się Stalky. — Przysiągłbym, że kilka
śrucinprzeleciałomimiędzywłosami.
— Widziałeś go? — mówił Beetle. — Mało brakowało, a byłbym na niego upadł.
Aletobyłogrom!Aśmierdział!Hallo,Turkey,coci(cid:3095)est?Czyśranny?
Chuda twarz M’Turka zrobiła się perłowo-biała; usta, zwykle na pół otwarte, były
mocnozaciśnięte,aoczyażsiężarzyły.Nigdygotakimniewidzieli,wy(cid:3095)ąwszyrazwbo-
lesnymokresiewo(cid:3095)nydomowe(cid:3095).
⁷atergo(łac.)—wplecy,ztyłu.[przypisedytorski]
⁸HandleyCross()—książkaR.S.Surteesa(–).[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
—Aczywywiecie,żetosięrównamorderstwu?—rzekłchrapliwymgłosem,zgar-
nia(cid:3095)ąccierniezgłowy.
—Kiedynamitaknicniezrobił!—wtrąciłStalky.—Toprzecietylkoszopa!No,
gdzieżtyidziesz?
—Idędodworu,(cid:3095)eślitu(cid:3095)akikolwiek(cid:3095)est—odpowiedziałM’Turk,przedziera(cid:3095)ącsię
przezosty.—PowiemtopułkownikowiDabneyowi!
— Czyś zwariował? Powie z pewnością, że się nam to słusznie należało. Zrobi na
nas doniesienie. Dostaniemy publiczne lanie przed całą szkołą. Turkey, nie bądź osłem!
Pomyślonas!
—Idioto(cid:3095)akiś!—zawołałM’Turk,odwróciwszysięgwałtownie.—Myślisz,żemnie
idzieonas?Idzieoga(cid:3095)owego!
—Zwariował!—rzekłBeetleżałośnie,idączanim.
Wsame(cid:3095)rzeczy,byłto(cid:3095)akiśnowyTurkey—Turkeywyniosły,kanciasty,zadziera(cid:3095)ący
nosa—zaktórymoniszliprzezporzeczkiimalinywogrodzieprostokutrawnikowi,na
którymstałzurzędnikiemstarszy(cid:3095)egomośćzsiwiznąuskroni,słucha(cid:3095)ąciklnączaciekle
naprzemiany.
—CzypanpułkownikDabney?—zacząłM’Turkswymnowym,chrapliwymgłosem.
— Tak (cid:3095)est, (cid:3095)a, (cid:3095)a, a — oczy (cid:3095)ego wędrowały po chłopcu od góry do dołu — kto…
czego u diabła wy tu chcecie? Spłoszyliście mi bażanty. Nie próbu(cid:3095)cie przeczyć. Nie ma
sięzczegośmiać!(NiezbytpięknelicaM’Turkaskurczyłysięwokropnygrymasśmiechu
przysłowie„bażanty”).Wybieraliściemi(cid:3095)a(cid:3095)azgniazd.Napróżnochowaszczapkę,wiem
dobrze,że(cid:3095)esteśzliceum.Niepróbu(cid:3095)przeczyć!Jesteśzliceum.Proszęnatychmiastona-
zwiskoinumer,paniczu.Chciałeśzemnąmówić,co?Mo(cid:3095)etabliceznapisamiwidziałeś?
Musiałeświdzieć!Niepróbu(cid:3095)przeczyć!Widziałeś!O,karygodne!Karygodne!
Pułkownikdusiłsięzgniewu.M’Turktupałzlekkapiętąwtrawniki(cid:3095)ąkałsiętrochę
— dwie niezawodne oznaki, że traci panowanie nad sobą. Ale o cóż miał być zły, on,
winowa(cid:3095)ca?
—Nie…niechpanposłucha,proszępana.Czy…czypanstrzelalisy?Bo(cid:3095)eślipannie
strzela, to pański ga(cid:3095)owy strzela. Widzieliśmy na własne oczy. Ja… (cid:3095)a gwiżdżę na pań-
skiewyzwiska—aletookropność!Toprzecieuniemożliwiawszelkieuczuciasąsiedzkie!
Męż…mężczyznamusiraznazawszepowiedzieć,(cid:3095)akiestanowiskoza(cid:3095)mu(cid:3095)ewobecokresu
ochronnego!Togorszeodmorderstwa,boprzeciwtemuniemalegalnegośrodka!
M’Turk cytował chaotycznie słowa o(cid:3095)ca, podczas gdy starszy (cid:3095)egomość wyprawiał
dziwnehałasywgardle.
—Czywiesz,kto(cid:3095)a(cid:3095)estem?—zagulgotałwreszcie. Kara,Pozyc(cid:3095)aspołeczna
StalkyiBeetlezadrżeli.
—Nie,mó(cid:3095)panie,inicminatymniezależy,choćbypannawetbyłsamymwicekró-
lem! Proszę mi tu zaraz odpowiedzieć, (cid:3095)ak gentelman gentelmanowi: czy pan strzelasz
lisy,czynie?
A przecież cztery lata temu Stalky i Beetle tak starannie wykopali M’Turka z (cid:3095)ego
irlandzkiego dialektu! Na(cid:3095)niewątpliwie(cid:3095) w świecie zwariował albo dostał porażenia sło-
necznegoitaksamoniewątpliwiedostanierżniętkę⁹—naprzódodstaregogentelmana,
a potem od dyrektora. Na(cid:3095)mnie(cid:3095)sze, czego się wszyscy trze(cid:3095) mogli spodziewać, to była
chłosta publiczna. Jednakże — (cid:3095)eśli własnym oczom i uszom mogli wierzyć — starszy
panzmiękł.Mogłatobyćciszaprzedburzą,ale…
—Janiestrzelam!
Wciąż(cid:3095)eszczegulgotał.
—Topanmusiwylaćswegoga(cid:3095)owego.Onniegodzienmieszkaćrazemzprzyzwoitym
lisemw(cid:3095)ednymitymsamymhrabstwie.Iwdodatkulisicawte(cid:3095)porzeroku!
—Czyprzyszedłeśrozmyślniepoto,żebymitopowiedzieć?
— Rozumie się, że tak, dziwny człowieku! — odpowiedział M’Turk, tupiąc nogą.
— Czyżbyś pan nie zrobił tego samego dla mnie, gdyby się panu zdarzyło zauważyć coś
podobnegowmoimma(cid:3095)ątku?
W niepamięć — w niepamięć poszło liceum i szacunek należny starszym. M’Turk Szlachcic
znowustąpałpo(cid:3095)ałowych,purpurowychgórachdżdżystegowybrzeżazachodniego,gdzie
⁹rżniętka—tu:bicie,karafizyczna.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
podczasferiibyłwicekrólemczterechtysięcyakrówgołe(cid:3095)ziemi,(cid:3095)edynymsynemwtrzy-
stuletnim domu, panem dziurawe(cid:3095) łodzi rybackie(cid:3095) i bożyszczem ubogich dzierżawców
swegoo(cid:3095)ca.Toziemianinmówiłdorównegosobie—głębinawołaładogłębin—istary
gentelmanzrozumiałtowołanie.
—Przepraszam!—rzekł.—Przepraszambezzastrzeżeń—panaiStaryKra(cid:3095).Ateraz
możepanbędzietakdobryizechcemiopowiedzieć,(cid:3095)aktobyło?
—Byliśmywpańskim(cid:3095)arze—zacząłM’Turkiopowiadałdale(cid:3095)naprzemiany,to(cid:3095)ak
żak,toznowu,gdyniegodziwośćga(cid:3095)owegowyprowadzałagozrównowagi,(cid:3095)akoburzony
obywatelwie(cid:3095)ski.Wreszciezakończył:
—Jakpanztegowidzi—musiałoto(cid:3095)użwe(cid:3095)śćuniegowzwycza(cid:3095).Ja…my…nigdy
chętnienieoskarżasięsłużbysąsiada,alewtymwypadkupozwoliłemsobie.
— Rozumiem. Oczywiście. I miałeś pan zupełną słuszność. Haniebne — och, ha-
niebne!
Szli koło siebie razem po trawniku, a pułkownik Dabney rozmawiał (cid:3095)ak z równym
sobie.
— Oto skutki awansowania rybaka! Rybaka, którego osobiście wyciągnąłem z (cid:3095)ego
siecinahomary!Przecietegodość,abyzepsućreputac(cid:3095)ęarchanioła!Niechpanniepróbu(cid:3095)e
przeczyć!Tofakt.Dobrzepanawychowało(cid:3095)ciec.Tak(cid:3095)est.Cieszyłbymsiębardzo,gdybym
go mógł poznać. Tak (cid:3095)est, bardzo. A ci dwa(cid:3095) panicze? Anglicy. Niech pan nie próbu(cid:3095)e
przeczyć. Oni także z panem przyszli? Nadzwycza(cid:3095)ne! Nadzwycza(cid:3095)ne, doprawdy. Nigdy
bymnieprzypuszczał,żebyprzydzisie(cid:3095)szymstaniewychowaniamogłosięznaleźćtrzech
chłopców ze zdrowymi zasadami… ale prawda pochodzi z ust… Nie, nie! To się do was
niestosu(cid:3095)e!Niepróbu(cid:3095)cieprzeczyć!Wynie!Sherrychwytamniezawszezawątrobę,ale
—piwo,co?Ha?Copowiecienapiwoimałypodwieczorek?Dawno(cid:3095)użtemu,(cid:3095)akbyłem
chłopcem—strasznetoszkodniki.Alewy(cid:3095)ątkipotwierdza(cid:3095)ątylkoregułę.Iwdodatku
lisica!
Nakarmiła ich na tarasie siwowłosa gospodyni. Stalky i Beetle głównie (cid:3095)edli, ale
M’Turkzszerokootwartymioczamiprowadziłswobodną,lekkąrozmowę,astarszypan
traktowałgo(cid:3095)akbrata.
— Ależ rozumie się, mó(cid:3095) drogi, możecie przy(cid:3095)ść znowu. Czyż nie powiedziałem, że
wy(cid:3095)ątki potwierdza(cid:3095)ą regułę? Dolna część wąwozu? Człowieku, gdzie się wam podoba,
byleście mi nie płoszyli bażantów. Te dwie rzeczy nie są byna(cid:3095)mnie(cid:3095) nie do pogodzenia.
Niepróbu(cid:3095)cieprzeczyć.Tofakt,aswo(cid:3095)ądrogą,niepozwolę(cid:3095)użga(cid:3095)owemunosićstrzelby.
Przychodźcieichodźciesobie,gdziechcecie.Jawasniebedęwidział,wyniepotrzebu(cid:3095)ecie
widziećmnie.Jesteściedobrzewychowani.Jeszczeszklankępiwa,co?Powiadamci—był
rybakiemidziświeczórznowurybakiemzostanie.Zostanie!Na(cid:3095)chętnie(cid:3095)utopiłbymgo.
Odprowadzę was do domku odźwiernego. Moi ludzie nie są szczególnie… e… uprze(cid:3095)mi
dlachłopcówwwaszymwieku,alewasnadrugirazpozna(cid:3095)ą.
Powielukomplementachpożegnałichprzydomkuodźwiernego,wwysokie(cid:3095)bramie
udębowychsztachetparku.
Chłopcystaliprzez(cid:3095)akiśczaswmilczeniu.NawetStalky,którygrałdrugie,(cid:3095)eślinie
nieme skrzypce, patrzył na M’Turka (cid:3095)ak na człowieka nie z tego świata. Dwie szklanki
mocnego, domowego piwa snadź usposobiły chłopca melancholijnie, bo idąc z rękami
wkieszeniachzanuciłzcicha:
Oh,Paddydrogi,zali¹⁰wiesz,
coludzieszepcąsobie?
Kiedy indzie(cid:3095) Stalky i Beetle rzuciliby się na niego natychmiast, bo ta pieśń była ze
względunaswąsiłęczarodzie(cid:3095)skąwyklęta—anathema.Widząc(cid:3095)ednakże,czegodokonał,
tańczylidokołaniegowmilczeniu,czeka(cid:3095)ąc,ażraczyzstąpićnaziemię.
Dzwonekzwołu(cid:3095)ącynaherbatęodezwałsię,kiedybyliopółmiliodliceum.M’Turk
drgnąłiocknąłsięzeswychmarzeń.Opuściłagowakacy(cid:3095)nachwałama(cid:3095)ątkuziemskiego.
Znowubyłmówiącympoangielskuuczniemliceum.
¹⁰zali(daw.)—czy.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
—Turkey,tobyłoniesłychane!—pochwaliłgoStalkyszlachetnie.—Niewiedzia-
łem, że to w tobie siedzi. Zdobyłeś dla nas na cały kurs chatę, w które(cid:3095) po prostu nikt
niemożenaszłapać.
Wirowali dziko na piętach, (cid:3095)odłu(cid:3095)ąc według przy(cid:3095)ętego zwycza(cid:3095)u długim okrzykiem
zwycięstwa,zbliżonymdopieśnitriumfalne(cid:3095)dzikichizbieglizewzgórzaścieżką,prowa-
dzącąodgazometru,nadół,właśniewsamąporę,abysięspotkaćzgospodarzem,który
całepopołudniespędziłnapilnowaniuichopuszczone(cid:3095)chatyw„puszczy”.
Naszczęście,caławyobraźniaMr.Proutaskłaniałasiękuciemnie(cid:3095)sze(cid:3095)stronieżycia,
skutkiem czego bardzo kwaśno patrzył na tych cherubinów o niewinnym spo(cid:3095)rzeniu.
Chłopcy,(cid:3095)akProutichrozumiał,za(cid:3095)mowalisięmeczamiklasowymi,doktórychichteż
w każde(cid:3095) chwili można było zawołać. On (cid:3095)ednak słyszał, (cid:3095)ak Mr. Turk publicznie wy-
śmiewał palanta — nawet mecze klasowe; wiedział, że zapatrywania Beetle’a na „honor
klasy”sąwprostrewolucy(cid:3095)ne,inigdyniemógłzcałąpewnościąpowiedzieć,kiedygładki
iuśmiechniętyStalkyśmie(cid:3095)esięzniego.Awobectego—(cid:3095)akożenaturaludzka(cid:3095)esttaka,
(cid:3095)aka(cid:3095)est—cichłopcymusieligdzieśnabroić!Spodziewałsię,żetonicpoważnie(cid:3095)szego,
ale…
—Ta-ra-la-la-i-ti!Otomapieśńzwycięska!Słucha(cid:3095)cie!
Stalky,wciąż(cid:3095)eszczewiru(cid:3095)ącnapiętach,poleciałdo(cid:3095)adalni(cid:3095)aktańczącyderwisz.
—Ti-ra-la-la-i-tu!Otomapieśńzwycięska!Słucha(cid:3095)cie!—piruetowałzanimBeetle
zrozkrzyżowanymiramionami.
— Ti-ra-la-la-i-tu! Oto pieśń mego zwycięstwa! Słucha(cid:3095)cie! — zaskrzeczał głos
M’Turka.
Alegdygomijali,czyzalatywałoodnichpiwem,czynie?
Nieszczęścietkwiłowtym,iż(cid:3095)egosumieniegospodarza¹¹klasykazałomuzasięgnąć
radyukolegów.Gdybypowędrowałzeswąfa(cid:3095)kąikłopotamidopoko(cid:3095)umałegoHartoppa,
byłby sobie może oszczędził wstydu. Bo Hartopp miał do chłopców zaufanie i nie(cid:3095)edno
o nich wiedział. Los skierował go do Kinga, również gospodarza klasy, ale niezbyt mu
życzliwego,anienawidzącegogorliwieStalky’egoiSpółki.
—A—ha!—rzekłKing,zaciera(cid:3095)ącręcepowysłuchaniuhistorii.—Ciekawe!W
mojej klasienigdynikomucośpodobnegonamyślnawetnieprzy(cid:3095)dzie.
—Widzipan—prawdęmówiąc,niemamdowodu!
— Dowodu? Dla naszego znakomitego Beetle’a! Jak gdyby go było potrzeba! Przy-
puszczam,żedostarczeniedowoduniebędzieniepodobieństwemdlasierżanta.Przyna(cid:3095)-
mnie(cid:3095) w mo(cid:3095)e(cid:3095) klasie uchodzi Foxy za niezwyciężonego w wyłapywaniu krętaczy. Z całą
pewnością paliligdzieśi pili. Chłopcy tego typu zawsze torobią. Zda(cid:3095)e się im,że to po
męsku.
—Aleonimałozkimsięwszkolewda(cid:3095)ą,awobecmłodszychsąwyraźnie—no—
brutalni—rzekłProut,którywidziałzdaleka,(cid:3095)akBeetleoddawałzprocentemsiatkęna
motylezapłakanemumikrusowi.
— Oczywiście! Uważa(cid:3095)ą się za wyższych ponad zwykłe rozrywki. Małe zarozumiałe
bydlątka!Wtymszyderczym,celtyckimuśmiechuM’Turka(cid:3095)estcoś,comniedenerwo-
wałoby trochę. A (cid:3095)ak starannie oni się zawsze ze wszystkim kry(cid:3095)ą! Bezczelność wprost
nazimnoobmyślana,zgóryułożona.Jakpanwie,(cid:3095)estembezwzględnymprzeciwnikiem
wtrącania się do spraw cudzych klas, ale tym chłopcom trzeba dać nauczkę, Prout, i to
dobrą nauczkę, (cid:3095)eśli chcemy poskromić boda(cid:3095) tylko ich wybu(cid:3095)ałą pewność siebie. Gdy-
bym był na pańskim mie(cid:3095)scu, za(cid:3095)ąłbym się przez (cid:3095)aki tydzień ich sprawkami. Chłopcy
tegorodza(cid:3095)u—byćmoże,żesobiepochlebiam,ale(cid:3095)amyślę,żechłopcówznam—nie
wstępu(cid:3095)ądoŁowcówPluskiewbezkozery¹².Niechpanpowiesierżantowi,abymiałoczy
otwarte;(cid:3095)ateżbędęuważałpodczasswychwędrówek.
—Ti-ra-la-la-i-tu!Otomapieśńzwycięska!Słucha(cid:3095)cie!—zabrzmiałodalekowgłę-
bikorytarza.
— Wstrętne! — rzekł King. — Gdzie oni się nauczyli tego bezwstydnego wycia!
Konieczniepotrzebu(cid:3095)ądobre(cid:3095)nauczki.
¹¹gospodarzklasy—tu:wychowawcaklasy.[przypisedytorski]
¹²bezkozery—tu:bezpowodu,bez(cid:3095)akiegośukrytegocelu.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 
Alechłopcynietroszczylisięonauczkiprzezkilkanastępnychdni.Mielidoswego
rozporządzenia cały ma(cid:3095)ątek pułkownika Dabneya i przetrząsali go z ostrożnością Czer-
wonoskórych a dokładnością włamywaczy. Mogli wchodzić przez bramę koło domku
odźwiernegozgórne(cid:3095)drogi—nieomieszkalizaprzy(cid:3095)aźnićsięzodźwiernymi(cid:3095)egożoną
—mogli,zszedłszynadnowąwozu,wracaćwzdłużskałnadbrzeżnychalboteż,zacząwszy
odwąwozu,piąćsięnagóręażkugościńcowi.
Uważali starannie, aby nie we(cid:3095)ść w drogę pułkownikowi — on swo(cid:3095)e zrobił i nie
należałonadużywać(cid:3095)egogościnności—niepokazywalisięteżnahoryzoncie,gdymogli
sięporuszaćwukryciu.Na(cid:3095)ulubieńszymichkątembyłakry(cid:3095)ówkawkrzakachnabrzegu
skały. Beetle nazwał (cid:3095)ą Zaczarowaną Grotą¹³, tak dla spoko(cid:3095)u, (cid:3095)ak i schronienia, (cid:3095)akie
dawała.Gdytuleżelizfa(cid:3095)kamiitytoniemumieszczonymwygodnienadługośćramienia,
pozyc(cid:3095)aichbyłaprawieniedozdobycia.
Albowiem,zapamięta(cid:3095)mytosobie,pułkownikDabneyniezaprosiłichdoswegodo-
mu. Z tego powodu nie potrzebowali prosić o spec(cid:3095)alne pozwolenie bywania u niego;
a pod tym względem przepisy szkolne były bardzo surowe. On dał im tylko wstęp na
swe grunta, ponieważ zaś byli regularnymi Łowcami Pluskiew, rozszerzone granice ich
działalnościobe(cid:3095)mowały(cid:3095)egotablicewwąwozieibramy(cid:3095)egoparkunagórze.
Byliolśnieniswąwłasnącnotliwością.
— Ale nawet gdyby tak nie było! — mówił Stałky, leżąc na wznak i wpatru(cid:3095)ąc się
wbłękit.—Przypuśćmynawet,że(cid:3095)esteśmykilkamilzagranicamiszkolnymi,nikt,kto
niewie,gdzietunel,złapaćnaswte(cid:3095)puszczyniemoże.Czyżtonielepsze,niżleżenietuż
zabudą¹⁴ipietraniesię,ilerazychciałosięzapalićfa(cid:3095)kę?Czyżwaszwu(cid:3095)Stalkynie(cid:3095)est…
—Nie!—rzekłBeetlewyciągniętynabrzeguskałyipolu(cid:3095)ącwzamyśleniu.—Za-
wdzięczamytoTurkowi.Turkey(cid:3095)estWielkiCzłowiek!Turkey,wieszty,kochanie,żedo
rozpaczydoprowadzaszKopycińsia?
—Głupi,staryosioł!—mruknąłzaczytanyM’Turk.
—Znowuzaczyna(cid:3095)ąnaspode(cid:3095)rzewać!—zacząłStalky.—Kopytkostałsiędziwnie
pode(cid:3095)rzliwyod(cid:3095)akiegośczasu,aFoxy,ilerazyurządziłobławę,zawszemusiprzynieśćcoś
wrodza(cid:3095)u,wrodza(cid:3095)u…
—Skalpu!—rzekłBeetle.—Foxy(cid:3095)estdurnyCzinganguk¹⁵!
— Biedny Foxy! — rzucił Stalky. — Wyobraża sobie, że nas w tych dniach zła-
pie. Powiedział mi wczora(cid:3095) w sali gimnastyczne(cid:3095): „Mam panicza na oku, Mr. Corkran.
Ostrzegampaniczatylkodlapańskiegodobra”.Odpowiedziałemmunato:„Radzęwam
dać temu spokó(cid:3095), bo wpadniecie. Ostrzegam was tylko dla waszego dobra”. Foxy był
wściekły.
—Cóż,dlaFoxy’egototylkowesołysport!—rzekłBeetle.—Kopyciarski,topraw-
dziwyszpicel!Iniedziwięsię,(cid:3095)eślimyśli,żeśmysięwstawili…
—Jasięurżnąłemtylkoraz,podczasświąt—mówiłStalkyznamysłem.—Strasznie
siępotemprzechorowałem.Ale,(cid:3095)akBogamego,(cid:3095)aksięmazagospodarzaklasytakiego
bydlaka(cid:3095)akKopyto,możnasięrozpić.
—Gdybyśmychodzilinameczeiryczeli:„Doskonale,panieprofesorze!”,gdybyśmy
stalina(cid:3095)edne(cid:3095)nodzeiwyszczerzalizęby,ilerazyKopytiuspowie:„Dale(cid:3095),dziatki,żwawo”,
amymunato:„Tak(cid:3095)est,proszpampsora¹⁶”lub:„Prosimy,proszpampsora”,(cid:3095)aktorobi
zgra(cid:3095)aparszywychmikrusów,Kopytkowskiwynosiłbynaspodniebiosa—rzekłM’Turk
zdrwiącymuśmiechem.
—Trochęzapóźnozaczynać.
—Apoco?Itakwszystkowporządku.Kopyciańskiniechceniczegozłego.Aleon
(cid:3095)est osioł. A my dajemy mu do poznania, że go uważamy za osła. Dlatego Kopyścio nas
nie kocha. Wczora(cid:3095) po modlitwie powiedział mi, że on (cid:3095)est loco parentis¹⁷! — śmiał się
Beetle.
¹³ZaczarowanaGrota—poang.PleasantIsleofAves,WyspaRa(cid:3095)skichPtakówa.CudownaPtasiaWyspa,
cytatz wiersza CharlesaKingsleya The Last Buccaneer, opisu(cid:3095)ącegowyspęIsla Aves naMorzu Karaibskim.
[przypisedytorski]
¹⁴buda(daw.pot.)—szkoła(wżargonieuczniowskim).[przypisedytorski]
¹⁵Czinganguk,własc.Chingangooka.Chingachgook—imięostatniegoMohikaninazpowieściJamesaFe-
nimore’aCoopera;tu:Indianin.[przypisedytorski]
¹⁶proszpampsora—uczniowskiskrótzwrotugrzecznościowego:proszępanaprofesora.[przypisedytorski]
¹⁷locoparentis(łac.)—zastępcarodziców.[przypisedytorski]
  Stalkyispółka 