ę „Przysłowia w (aktualnych) podr cznikach do nauki ę j zyka niemieckiego.” ę 1. Wybór przysłów j zyka niemieckiego do nauki w szkole: „Wer die Wahl hat, hat die Qual”. ę ą ś ą ś ą Przysłowia cieszyły si zawsze wielk popularno ci o czym wiadcz ż liczne zbiory przysłów ró nych autorów np. J. Agricola, M. Luther, S. ą ż ść Franek, M. Sailer i inni, które daj mo liwo poznania ogromnego zbioru ć ę ż niemieckich przysłów. Nie ma sensu uczy si ich wszystkich, Niemcy te ą ą wszystkich nie znaj i nie wykorzystuj . Problem tkwi w ustaleniu, które ą ść przysłowia s z tej masy najbardziej popularne i przydatne. Trudno sprawia ż ę ą ę ę ąż dodatkowo fakt, e autorzy zawsze zach caj do si gni cia po ich ksi ki, ż ą ą gdy jak pisz zawieraj one przysłowia aktualne i ogólnie znane. J. Grzybek ę ż przeprowadził badania nad zbiorem Freya i okazało si , e tylko 30% z 275 przysłów jest ogólnie znane (Baur; Chlosta 1996:20). ż ę ć Jakimi kryteriami nale y si kierowa ? Baur, Chlosta i Grzybek ą ś ę analizowali przysłowia pod k tem popularno ci i stworzyli list 57 najbardziej popularnych przysłów (Baur; Chlosta 1996:22). Jednak ą ą bynajmniej nie narzucam tej listy jako obowi zuj cej dla maturzystów. ś ę ż ż ż ą ż My l , e je eli nauczyciel uzna, e inne przysłowia s równie ciekawe, to ś ż ż ć ż oczywi cie mo e je równie wprowadzi na lekcji. Problem stanowi tak e ź ę odpowied na pytanie, które przysłowie uczniowie powinni bezwzgl dnie ć zna . ę ż ę W ostatnich latach ukazało si bardzo du o podr czników do nauki ę ż j zyka niemieckiego. Z jednej strony ta sytuacja bardzo cieszy, gdy mamy ż du y wybór, ale z drugiej strony przysparza nauczycielom problemów ą ę ę zwi zanych z wyborem. Dokonałam analizy podr czników pod wzgl dem ę ę ń wyst powania w nich przysłów w j zyku niemieckim. Wyniki moich bada ą ź stanowi odpowied na cztery pytania: ę ę ę ą 1) Czy w podr cznikach do nauki j zyka niemieckiego wyst puj przysłowia? ą ą ę 2) W jaki sposób s one przedstawione ucz cym si ? ą 3) Jakiej tematyki dotycz ? ę ę ą 4) Czy wybór przysłów wg autorów podr czników zgadza si z list Baura, Chlosta i Grzybka? ę ę 2.Wyst powanie przysłów w podr cznikach. ę Podr czniki, które zbadałam podzieliłam na dwie grupy: ę 1) podr czniki przeznaczone dla Polaków, ę ż ś 2) podr czniki przeznaczone dla szerokiej grupy ludzi ró nych narodowo ci, ą ę ć ę którzy chc si uczy j zyka niemieckiego. a) Tytułypodręcznikówz grupya) Liczbaprzysłówznalezionychw poszczególnychpodręcznikach "AnfangundFortschritt" 1.Teil1 6 2.Teil2 0 "der,die,das" 3.Lehrbuchfürdie5.Klasse 0 4.Arbeitsbuchfürdie5.Klasse 0 5.Lehrbuchfürdie6.Klasse 1 6.Arbeitsbuchfürdie6.Klasse 0 7.Lehrbuchfürdie7.Klasse 11 8.Arbeitsbuchfürdie7.Klasse 1 9.Lehrbuchfürdie8.Klasse 0 10.Arbeitsbuchfürdie8.Klasse 0 11."DeutschfürKinder" 0 12."Deutschmalanders3" 4 13."Deutschmalanders4" 3 14."Deutschmalanders5” 5 15."Deutschmalanders6" 5 "Lerntmituns" 16.Lehrbuchfürdie1.Klasse 2 17.Lehrbuchfürdie2.Klasse 7 18.Lehrbuchfürdie3.Klasse 0 19.Lehrbuchfürdie4.Klasse 0 Liczbabadanychpodręczników:19 Liczbaprzysłówznalezionychwe wszystkich wymienionych podręcznikach: 45 b) Tytułypodręcznikówz grupyb) Liczbaprzysłówznalezionychw poszczególnychpodręcznikach "Blick"Band1 1.Arbeitsbuch 0 2.Lehrbuch 0 "DasDeutschbuch" 3.Band1 0 4.Band2 0 "DasDeutschmobil" 0 5.Lehrbuch1 0 6.Arbeitsbuch1 0 7.Lehrbuch2 0 8.Arbeitsbuch2 0 9.Lehrbuch3 0 10.Arbeitsbuch3 "DeutschaktivNeu" 11.Lehrbuch1A 0 12.Arbeitsbuch1A 0 13.Lehrbuch1B 0 14.Arbeitsbuch1B 0 15.Lehrbuch1C 2 16.Arbeitsbuch1C 0 "DeutschfürjungeLeute" 17.Band1 0 18.Band2 0 19.Band3 0 "Deutschkonkret" 20.Lehrbuch1 0 21.Arbeitsbuch1 0 22.Lehrbuch2 0 23.Arbeitsbuch2 0 24.Lehrbuch3 0 25.Arbeitsbuch3 0 "DeutschmitPeterundPaul" 26.LesebuchBand1 0 27.ArbeitsbuchBand1 0 28.LesebuchBand2 0 29.ArbeitsbuchBand2 0 30.LesebuchBand3 0 3l.ArbeitsbuchBand3 0 "DeutschunsereSprache" 32.DerKompaktkurs1 0 33.DerKompaktkurs2 0 "FremdeSpracheDeutsch" 34.KursbuchTeil1 4 35.ArbeitsbuchTeil1 0 36.KursbuchTeil2 9 37.ArbeitsbuchTeil2 1 38.KursbuchTeil3 11 39.ArbeitsbuchTeil3 0 40."GrundkursDeutsch" 0 "Hallo,Peter–wirlernenDeutsch" 4l.Lehrbuch1 0 42.Arbeitsbuch1 0 43.Lehrbuch2 0 44.Arbeitsbuch2 0 "Klickklack" 45.Teil1 0 46.Teil2 0 "LehrzielDeutsch" 47.Grundstufe1 0 48.Grundstufe2 0 49."MinaundOtto" 0 50."Mitunsleben"Teil2 9 "Pingpong" 51.Deutschbuch 1 0 52.Arbeitsbuch 1 0 53.Deutschbuch 2 0 54.Arbeitsbuch 2 0 55.Deutschbuch 3 4 56.Arbeitsbuch 3 0 "Sagmal" 57.Band1 0 58.Band2 0 "SchrittfürSchritt" 59.Teil1 0 60.Teil2 0 61.Teil3 0 "sowieso" 62.Kursbuch1 0 63.Arbeitsbuch1 0 64.Kursbuch2 0 65.Arbeitsbuch2 0 "Sprachbrücke" 66.Handbuch1 12 67.Arbeitsbuch1 0 68.Handbuch2 3 69.Arbeitsbuch2 10 "Themenneu" 70.Kursbuch1 3 71.Arbeitsbuch1 0 72.Kursbuch2 0 73.Arbeitsbuch2 0 74.Kursbuch3 0 75.Arbeitsbuch3 0 "Wer?Wie?Was?" 76.Schülerbuch1 0 77.Schülerarbeitsheft1 0 78.Schülerbuch2 0 79.Schülerarbeitsheft2 0 80.Schülerbuch3 0 81.Schülerarbeitsheft3 0 Liczbabadanychpodręczników: 81 Liczbaprzysłówznalezionychwe wszystkich wymienionych podręcznikach: 68 ę W 100 podr cznikach znalazłam w sumie 113 przysłów, czyli teoretycznie ąż ść ż jedna ksi ka zawiera 1,13 przysłów. Niestety rzeczywisto pokazuje, e ę ąż ą ż rzadko który podr cznik zawiera przysłowia. Tylko 3 ksi ki zawieraj powy ej 10 przysłów: „Sprachbrücke” Hadbuch 1 (12); „Fremde Sprache Deutsch” Kursbuch 3 (11) i „der, die, das” dla klasy 7 (11). W pozostałych ę ę podr cznikach, w których wyst puje minimum jedno przysłowie, znalazłam 79 ę przysłów. Gdybym zbadała podr czniki z drugiej grupy osobno (przeznaczone ż ś ę ą dla osób ró nej narodowo ci) to wnioski byłyby nast puj ce: polscy autorzy ą ę ę wprowadzaj do nauki j zyka niemieckiego zdecydowanie wi cej przysłów. ą ę ż Uogólniaj c wyniki dla grupy drugiej: 79% podr czników nie zawiera adnego ę przysłowia; 21% podr czników zawiera jedno przysłowie. ć ż ę ść To pozwala przypuszcza , e wi kszo autorów podchodzi z dystansem do ć ż ą przysłów. By mo e s oni zbyt słabo poinformowani o ich dydaktyczno – ś wychowawczej roli na lekcji i ich popularno ci w zastosowaniu w literaturze, polityce, reklamie i wszelkich masmediach. ę 5. Lista podr czników, w których spotkałam przysłowia. ę Tylko w 21 podr czników na 100 zanalizowanych znalazłam przysłowia. ę ą Oto ich lista i wyst puj ce w nich przysłowia: Tytuł podręcznika Znalezioneprzysłowie 1. "AnfangundFortschritt" 1.AllerAnfangistschwer(S.23) Teill 2.Wiedumir,soichdir(S.31) 3.FleißbringtBrot,FaulheitNot(S.48) 4.Hunger istderbesteKoch(S.66) 5.NachdemSonntagkommtderMontag (S.230) 6.NachdemRegenkommtSonnenschein (S.243) 2. "der,die,das" 1.Hunger istderbesteKoch(S.51) Lehrbuchfürdie6.Klasse 3. "der,die,das" 1.Norden,Süden,Osten,Westen-zuHauseist'sambesten Lehrbuchfürdie7.Klasse (S.9) 2.MansolldieFestefeiern,wiesiefallen(S.23) 3.Besservorbeugen,alsheilen(S.34) 4.Reisenmachtklug(S.45) 5.AndereLänder,andereSitten(S.57) 6.Wassichliebt,necktsich(S.69) 7.KeineRose,ohneDornen(S.44) 8.KleineKinder,kleineSorgen–großeKinder,großeSorgen. (S.78) 9.ErfahungisteinlangerWeg(S.78) 10.LiebeundVerstandgehenseltenHandinHand(S.78) 11.BöseMenschenhabenkeineLieder(S.78) 4. "der,die,das" 1.Wassichliebt,necktsich(S.l12) Arbeitsbuchfürdie7.Klasse 5. "DeutschaktivNeu" 1.HungeristderbesteKoch(S.42) Lehrbuch1C 2.VieleKöcheverderbendenBrei(S.42) 6. "Deutschmalanders3" 1.WerdieWahlhat,hatdieQual(S.43) 2.EsistnichtalleTageSonntag(S.103) 3.EilemitWeile(S.160) 4.Reisenmachtklug(S.172) 7. "Deutschmalanders4" l.lneinemgesundenLeib,wohnteingesunderGeist(S.50) 2.EsistnichtalleTageSonntag(S.75) 3.QuälenichteinTierzumScherz,dennesfühltwieduden Schmerz(5.120) 8. "Deutschmalanders5" 1.AllenLeuten rechtgetan,isteineKunst,dieniemandkann (S.6) 2.Sichselbstbesiegen,istdergroßteSieg (S.58) 3.ManmussdieFestefeiern,wiesiefallen(S.108) 4.AndereLänder,andereSitten(S.117) 5.DieAbsichtistdieSeelederTat(S.234) 9. "Deutschmalanders6" 1.KleineKinder,kleineSorgen–großeKinder,großeSorgen (S.15) 2.EingutesGewissenisteinsanftesRuhekissen(S.23) 3.GroßeEreignissewerfenihreSchattenvoraus(S.51) 4.DerTonmachtdieMusik(S.113) 5.DurchWortealleinkommtesnichtzur Freundschaft(S.122) 10. "FremdeSpracheDeutsch” 1.EssenundTrinkenhältLeibundSeele KursbuchTeil1 zusammen(S.128) 2.DerAppetitkommtbeimEssen(S.128) 3.DerMenschist,waserisst(S.128) 4.EinvollerBauchstudiertnichtgern(S.128) 11. "FremdeSprache1Deutsch” 1.MansolldenTagnichtvordemAbendloben(S.112) KursbuchTeil2 2.Ersthöredannsage(S.l12) 3.JedermannsFreundistniemandsFreund(S.112) 4.DerWeinerfreutdesMenschenHerz(S.208) 5.ImWeinliegtWahrheit(S.208) 6.VielTrinkenlöschtdenDurstnicht(S.208) 7.RascheTrinkervertragennichtviel(S.208) 8.Biernährt,Weinzehrt(S.208) 9.EinGläscheninEhrenmussniemandverwehren(S.208) 12. "FremdeSpracheDeutsch" 1.Geldmachtnichtglücklich(S.37) ArbeitsbuchTeil2 13. "Fremde Sprache Deutsch” Lehrbuch 1.ArbeitmachtdasLebensüß(S.73) Teil3 2.Wernichtarbeitet,sollauchnichtessen (S.73) 3.VerboteneFrüchteschmeckensüß(S.73) 4.ProbierengehtüberStudieren (S.73) 5.Weralleshabenwill,bekommtnichts(S.73) 6.Erstsehen,dannverstehen(S.73) 7.ErfahrungmachtdenMeister(S.73) 8.Wasneuist,dasistangenehm,wasaltist,dasistunbequem (S.73) 9.GuteÄrztesindoftschlechtePatienten(S.73) 10.EinUnglückkommtseltenallein(S.73) 11.DieGedankensindfrei(S.73) 14. "Lerntmituns" 1.AllerAnfangistschwer(S.213) Lehrbuchfürdie1.Klasse 2.Morgen,morgennurnichtheutesagenallefaulenLeute (S.281) 15. "Lerntmituns" 1.Arbeitschändetnicht(S.55) Lehrbuchfürdie2.Klasse 2.DemGlücklichenschlägtkeineStunde(S.55) 3.EsistnichtalleTageSonntag(S.55) 4.Wergerngibt,fragtnichtlange(S.74) 5.VieleHändemachenderArbeitschnelleinEnde(S.74) 6.Vonnichtskommtnichts(S.74) 7.EsistnochkeinMeistervomHimmelgefallen(S.128) 16. "Mitunsleben"–Teil2 1.Geldstinktnicht(S.150) 2.WerdenPfennignichtehrt,istdesTalersnichtwert(S.150) 3.GeldwieHeuhaben(S.150) 4.Geldmachtnichtglücklich(S.150) 5.GeldregiertdieWelt(S.150) 6.EingoldenerSchlüsselöffnetalleTüren(S.150) 7.SpareinderZeit,dannhastduinderNot(S.l51) 8.GeldverdirbtdenCharakter(S.151) 9.ErstkommtdasFressen,dannkommtdieMoral(S.151) 17. "Pingpong" 1.MansolldenTagnichtvordemAbendloben(S.154) Deutschbuch3 2.EinUnglückkommtseltenallein(S.154) 3.EsistnochkeinMeistervomHimmelgefallen(S.154) 4.DemGlücklichenschlägtkeineStunde(S.154) 18. "Sprachbrücke" 1.EilemitWeile(S.39) HandbuchTeil1 2.ZeitistGold(S.39) 3.Morgen,morgennurnichtheutesagenallefaulenLeute (S.41) 4.Norden,Süden,Osten,Westen-zuHauseist’sambesten (S.89) 5.April,April,kannmachenwaserwill(S.92) 6.ErstdieArbeit,danndasVergnügen(S.102) 7.ManmussdieFestefeiern,wiesiefallen(S.102) 8.HungeristderbesteKoch(S.l18) 9.EssenundTrinkenhältLeibundSeelezusammen(S.118) 10.DerTonmachtMusik(S.191) 11.Liebemachtblind(S.205) 12.EineSpracheisteinLeben,zweiSprachensindzweiLeben (S.207) 19. "Sprachbrücke" 1.Norden,Süden,Osten,Westen-zuHauseist'sambesten HandbuchTeil2 (S.82) 2.FremdeSprachenöffneneineneueWelt(S.82) 3.Mansollnichtsüber’sKniebrechen(S.24) „Sprachbrücke” 1.KühlistderKopf,derFußistwarm,dasmachtdenreichsten ArbeitsbuchTeil2 Doktorarm(S.42) 2.LangeHaare-KurzerVerstand(S.42) 3.Schönheitmussleiden(S.42) 4.Lieberkrankfeiern,alsgesundarbeiten(S.65) 5.DerApfelfälltnichtweitvomStamm(S.126) 20. 6.WennesdemEselzuwohlist,tanzteraufdemEis(S.126) 7.WenndieKatzedasHausverlässt,tanzendieMäuse(S.126) 8.DenletztenbeißendieHunde(S.126) 9.DiegroßenFischefressendiekleinen(S.126) 10.EinblindesHuhnfindetaucheinKorn(S.126) 21. "Themenneu"Kursbuch1 1.Besserreichundgesund,alsarmundkrank(S.69) 2.GesundheitistdashöchsteGut(S.69) 3.DieStirnekühl,dieFüßewarm,dasmachtdenreichsten Doktorarm(S.69) ą ę ą ę Analizuj c podr czniki pod k tem wyst powania w nich przysłów wypada ć ż ść ę ę ż ą stwierdzi , e mała ilo przysłów wyst puje w podr cznikach oraz, e równe s upodobania autorów. Dokładniejsze dane to: ż ę - znalazłam 113 przysłów w 100 ró nych podr cznikach, ż - jedno przysłowie „Hunger ist der beste Koch” znalazłam w 4 ró nych ę podr cznikach, - 3 przysłowia: „Norden, Süden, Osten, Westen – zu Hause ist’s am besten”; „Man muss die Feste feiern, wie sie fallen” i „Es ist nicht alle Tage ę ą ż ę Sonntag”, wyst puj w ró nych podr cznikach, ę ż ę - 14 przysłów wyst puje w 2 ró nych podr cznikach to: 1. Aller Anfangist schwer. 2. Eilemit Weile. 3. Reisenmacht klug. 4. AndereLänder,andereSitten. 5. KleineKinder,kleineSorgen–großeKinder,großeSorgen. 6. Morgen,morgennur nicht heutesagenallefaulenLeute. 7. Es ist nochkeinMeister vomHimmel gefallen. 8. Der Tonmacht dieMusik. 9. Mansoll denTagnicht vor demAbenloben. 10.Unglückkommt seltenallein. 11.DemGlücklichenschlägt keineStunde. 12.Geldmacht nicht glücklich. 13.Was sichliebt,neckt sich. 14.EssenundTrinkenhält LeibundSeelezusammen. ę ą ś ć ąż Autorzy podr czników, którzy chc zamie ci w swoich ksi kach ą przysłowia zadaj sobie zapewne pytanie, które niemieckie przysłowia ć ż ć ś powinnien pozna obcokrajowiec. Pomocna przy tym mo e by wła nie lista Baura, Chlosta i Grzybka. 1. Wer Asagt,muss auchBsagen. 2.Manist soalt,wiemansichfühlt. 3.Aller Anfangist schwer. 4.Der Apfel fällt nicht weit vomStamm. 5.Erst dieArbeit,danndas Vergnügen. 6.Aufgeschobenist nicht aufgehoben. 7.AusnahmenbestätigendieRegel. 8.Doppelt hält besser. 9. Wiedu mir,soichdir. 10.Eigenlobstinkt. 11.Einmal ist keinmal. 12.Endegut,alles gut. 13.Manmuss dieFestefeiern,wiesiefallen. 14.OhneFleißkeinPreis. 15.Gegensätzeziehensichan. 16.Geldalleinmacht nicht glücklich. 17.Gelegenheit macht Diebe. 18.Über denGeschmacklässt sichnicht streiten. 19.Frischgewagt ist halbgewonnen. 20. Wiegewonnen,sozerronnen. 21.Es ist nicht alles Gold,was glänzt. 22. Wer anderen eineGrubegräbt,fällt selbst hinein. 23.EineHandwäscht dieandere. 24. Was duheutekannst besorgen,das verschiebenicht auf morgen. 25. Wer nicht hörenwill,muss fühlen. 26.Einblindes Huhnfindet aucheimnal einKorn. 27.Hunde,diebellen,beißennicht. 28.Irrenist menschlich. 29.Kleider machenLeute. 30.Der Klügeregibt nach. 31.VieleKöcheverderbendenBrei. 32.Inder Kürzeliegt die Würze. 33.EinKüsscheninEhrenkannniemand verwehren. 34. Wer zuletzt lacht,lacht ambesten. 35.AndereLänder,andereSitten. 36.DenLetztenbeißendieHunde. 37. Was sichliebt,das neckt sich. 38.LügenhabenkurzeBeine. 39.Es ist nochkeinMeister vomHimmel gefallen. 40.Morgenstundehat GoldimMunde. 41.Vonnichts kommt nichts. 42. Wer denPfennignicht ehrt,ist denTaler nicht wert. 43. Probieren geht über Studieren. 44. Wer rastet,der rostet. 45.Redenist Silber,Schweigenist Gold. 46.ScherbenbringenGlück. 47.Selbsterkenntnis ist der ersteSchritt zur Besserung. 48. Wennzwei sichstreiten,freut sichder Dritte. 49.Mansoll denTagnicht vor demAbendloben. 50.Übungmacht denMeister. 51.EinUnglückkommt seltenallein. 52.Unkraut vergeht nicht. 53. Wer wagt,gewinnt. 54. Wie maninden Waldhineinruft,soschallt es wieder heraus. 55. Wo ein Willeist,daist auchein Weg. 56.DieZeit heilt alle Wunden. 57.Kommt Zeit,kommt Rat ą ę Porównuj c przysłowia, które znalazłam w podr cznikach i przysłowia z ż ę listy Baura, Chlosta i Grzybka ustaliłam, e tylko 16 przysłów z podr czników ą ę ś dost piło zaszczytu znalezienia si na li cie najpopularniejszych przysłów ż niemieckich opracowanych przez wy ej wymienionych autorów. 1. Aller Anfangist schwer. 2. Der Apfel fällt nicht weit vomStamm. 3. Erst dieArbeit,danndas Vergnügen. 4. Wiedu mir,soichdir. 5. Manmuss dieFestefeiern,wiesiefallen. 6. Geldalleinmacht nicht glücklich. 7. Einblindes Huhnfindet auch(einmal)einKorn. 8. VieleKöcheverderbendenBrei. 9. AndereLänder,andereSitten. 10.DenLetztenbeißendieHunde. 11.Was sichliebt, (das)neckt sich. 12.Es ist nochkeinMeister vomHimmel gefallen. 13.Wer denPfennignicht ehrt,ist des Talers nicht wert. 14.Probierengeht über Studieren. 15.Mansoll denTagnicht vor demAbenloben. 16.Unglückkommt seltenallein. ą ż Zadziwiaj ce jest, e przysłowia: „Hunger ist der beste Koch” (znalezione ż ę w 4 ró nych podr cznikach); „Norden, Süden, Osten, Westen – zu Hause ist’s ż am besten” i „Es ist nicht alle Tage Sonntag” (znalezione w 3 ró nych ę ę ą ś podr cznikach) wcale nie wyst puj na li cie Baura, Chlosta i Grzybka. Natomiast tylko jedno przysłowie: „Man muss die Feste feiern, wie sie fallen” ż ę ę ś ż znalezione w 3 ró nych podr cznikach wyst puje na tej li cie. Powy sze wyniki ż wskazywałyby, e jest to najpopularniejsze przysłowia niemieckie. 4. Forma przekazywania przysłów. ć ż ś Na pewno nie trzeba nikogo przekonywa , e forma przekazywania jakiej żą ę ż ść informacji odgrywa du rol . Od formy uzale niona jest skuteczno w ą ę ą ą osi gni ciu celu. Najlepiej wiedz o tym politycy, sprzedawcy, ludzie pisz cy ż teksty reklamowe i inni fachowcy. Forma wywiera du y wpływ na adresatów. ż ść ż Dlatego te nie tylko tre ale i forma jest wa na. ę ż ę ż Ta zasada odnosi si równie do podr czników, du e znaczenie odgrywa ś zarówno wybór materiału jak i forma jego opracowania. To dotyczy oczywi cie ż równie przysłów. W wyniku analizy przysłów przez pryzmat formy wprowadzania przysłów ustaliłam: ż ą ć a) przysłowia umo liwiaj wiczenie fonetyki, ż ć ś b) przysłowie mo e by tematem jakiego rozdziału, ż ć ą ć c) przysłowie mo e by interesuj cym tytułem tekstu lub wiczenia, ż ć ś D) przysłowie mo e by dodatkowym elementem, i nie ma bezpo rednio do ż czynienia z tematem rozdziału; przysłowie wówczas słu y głównie poszerzeniu słownictwa, ż ć ś e) przysłowie mo e by bezpo rednio wbudowane w tekst lub dialog, ż ć f) przysłowie mo e stanowi tytuł zabawnego rysunku, w tym przypadku ś ć przysłowie roz miesza adresata, aby go zrelaksowa , a przez wywołane ć pozytywne emocje lepiej utrwali słownictwo, ą ć ą ę g) przysłowia mog by przewidziane jako materiał na pojedyncz lekcj . ą ę Reasumuj c: 4 podr czniki „Mit uns leben”, „Fremde Sprach Deutsch”, ą ż ę ś „Sprachbrücke” i „Ping pong” przewiduj , e jednemu lub wi kszej ilo ci
Description: