Met Angst En Beven

303 Pages·1999·1.21 MB·German

by  Appel Rene

René Appel
MET ANGST EN BEVEN
Verhalen
2000 Ooievaar Amsterdam
De verhalen in deze bundel verschenen eerder in Oppassen (1991) en Van kwaad
tot erger (1996).
© 1991 René Appel
Omslagontwerp Erik Prinsen, Venlo
isbn 90 5713 564 9
Uitgeverij Ooievaar is een onderdeel van Uitgeverij Prometheus
Dit elektronische boek is gemaakt voor uitsluitend persoonlijk gebruik.
Het is niet bestemd voor commerciële doeleinden!
Dus als u voor dit boek heeft betaald bent u opgelicht!
EEN LIEVE MAN
Ze voelde de weldadige hitte van de zon. Tjeerd had net haar rug ingesmeerd.
Zijn zachte handen hadden de zonnebrandolie in haar huid gemasseerd. Ze
gleden langzaam over haar lichaam. Hij liet zijn vingers even onder haar broekje
verdwijnen, bijna per ongeluk, alsof hij er zeker van wilde zijn dat elk plekje van
haar huid beschermd zou zijn. Als ze hier alleen op het strand geweest zouden
zijn… dan… ja, dan… Ze durfde niet verder te fantaseren uit angst dat ze zich
niet meer in bedwang zou kunnen houden. Dat ze hem mee zou trekken een kuil
in, dat ze… nee, niet verder, niet nu, voor vanavond bewaren, voor vannacht in
de zwoele warmte van haar slaapkamer.
Kijk, hoe lief hij met Nadja aan het spelen was. Hij had met de tuinschep die
ze van huis hadden meegenomen een kuil gegraven, meer een flinke greppel,
waar ze in ging liggen. Nu schepte hij het zand over haar heen. Het frêle,
tienjarige lijfje verdween helemaal. Tjeerd schepte maar door. Toen ze onder een
berg zand lag, alleen het smalle hoofdje met de lange blonde haren nog
zichtbaar, zei hij: ‘Zo, nou gaan je mama en ik lekker een ijsje eten. Jij bent toch
begraven.’ Een knipoog. ‘Ga je mee, Tine?’
Nadja keek haar vragend aan, maar ze reageerde niet.
‘Maar ik wil ook een ijsje,’ zei Nadja. ‘Ik heb nog helemaal geen ijsje gehad.’
Ze probeerde zich tevergeefs onder het zand vandaan te worstelen.
‘Hoorde jij iets?’ vroeg Tjeerd. ‘Ik dacht dat ik een kind hoorde praten.’
Ze speelde mee. ‘Maar dat kan toch niet, ik zie helemaal geen kind, ik zie
alleen een berg zand.’
Tjeerd sloeg zijn arm om haar schouder. ‘Nou, dan gaan we samen.’
Ze liepen een paar stappen in de richting van het dichtstbijzijnde
strandpaviljoen.
‘Ik wil ook een ijsje!’ De tranen klonken in Nadja’s stem.
‘Ik denk dat ik toch een kind hoor,’ zei Tjeerd, zogenaamd oplettend
luisterend met een hand achter zijn oorschelp. ‘Hé, ’t komt bij die berg zand
vandaan.’
‘IJs, ik wil ook ijs,’ schreeuwde Nadja nu.
‘Potverdorie,’ zei Tjeerd, ‘ik heb vast iemand begraven die nog levend is.’ Hij
begon verwoed zand van boven Nadja weg te scheppen. Eindelijk kwam ze te
voorschijn, nog een beetje ontdaan, maar tegelijk vrolijk en opgelucht.
‘Zullen Nadja en ik dan maar ijs gaan halen?’ stelde Tjeerd voor. ‘Dan kan jij
op de spullen passen. Wat voor ijs wil je? Groot of klein?’
‘Groot, heel groot.’
Ze zag hoe ze wegliepen. Nadja’s hand in die van Tjeerd, nu al vertrouwd en
zeker, alsof ze nooit anders gewend was geweest.
Hoe lang was het wel niet geleden dat ze met Martin voor het laatst naar het
strand was gegaan, en hoe anders was het toen? Die zat wrokkig een boek te
lezen of de blote borsten van andere vrouwen te bespieden. Het liefst installeerde
hij zich in de buurt van een groepje jonge meiden. Dan zette hij een zonnebril op
om onopvallend te kunnen kijken. Af en toe maakte hij een wandeling over het
strand. Hij kon er niet genoeg van krijgen. Voor Nadja had hij nauwelijks
aandacht. Hij vond het maar lastig om een kasteel te moeten bouwen, met haar in
het water te spelen of een blikje sinas te halen.
Ze had hem een keer gevraagd waarom hij aldoor maar als een voyeur
rondliep op het strand. ‘Doe je soms vergelijkend warenonderzoek voor de
Consumentenbond?’ Zijn antwoord was een kritisch verwijtende blik op haar
borsten die zwaar in het bovenstuk van haar bikini hingen. Eigenlijk kon je het
misschien niet eens een bikini noemen, maar eerder een tweedelig badpak.
Zonder iets te zeggen was hij naar een strandpaviljoen gelopen. Toen ze ruim
een uur later ging kijken waar hij bleef, zat hij op het terras met een klein
bataljon lege bierflesjes voor zich.
‘Ah, daar hebben we Gina Lollobrigida… Gina Bollotita, zoals we vroeger
zeiden. Kom erbij zitten, meid. Moet je niet topless? Doen ze allemaal hier.’
Er kwam een meisje langs met in iedere hand een glas bier. Haar ronde,
stevige, achttienjarige-meisjesborsten wipten bij elke stap een klein beetje op.
‘Moet je… moet je ’s kijken,’ zei Martin, ‘wat een lllekkerdjes,’ en hij sloeg
zijn hand om het middel van het meisje, dat in een flitsende beweging reageerde
en hem het bier uit een van de glazen in zijn gezicht smeet.
Tine sloot haar ogen en zag het beeld weer voor zich. Nu kon ze er wel om
lachen.
Die lach ging over in een korte, hevige gil toen er plotseling een ijsje tegen
haar gloeiend hete rug werd gedrukt.
Hij had nu meer dan genoeg van het kuilen graven. Tine bleef zich maar log en
onbeweeglijk in de zon koesteren, terwijl zij juist wel wat lichaamsbeweging
kon gebruiken. Hij lachte haar nog eens vriendelijk toe, dat kon nooit kwaad. Ze
zwaaide even terug.
Nadja had gretig gereageerd toen hij had voorgesteld om met de bal te gaan
spelen. Ze waren naar de waterlijn gegaan. Hij gooide de bal hoog in de lucht en
zij moest proberen om hem te vangen. Prachtig, hoe ze dat ranke lijfje strekte.
Ze stond gespannen op haar tenen en keek hem verwachtingsvol aan, terwijl hij
simuleerde de bal omhoog te zullen gooien. Dat deed hij pas toen ze het niet
meer verwachtte. Ze rende om de bal, die afdreef door de wind, te kunnen
vangen, struikelde en viel voorover, met haar gezicht in het zand. Hij tilde haar
op en hield haar tegen zich aangedrukt. Even droeg hij Wanda weer in zijn
armen. Ze huilde met lange, snikkende uithalen. Moest hij haar nu naar Tine
brengen?
‘Stil maar, het gaat zo wel over. Waar doet ’t pijn?’
‘M’n knie… en hier, bij m’n hoofd.’
Voorzichtig veegde hij wat zand weg. ‘Je gelooft niet meer dat ’t overgaat als
ik er een zoen op geef, hè?’
‘Nee.’ Ze lachte al bijna. ‘Zo klein ben ik niet meer.’
Hij keek in de richting van waar Tine moest liggen, maar zag haar niet.
Waarom zou hij Nadja niet zelf kunnen troosten, waarom mocht hij haar niet zo
in zijn armen voelen, wie kon hem dat nu nog verbieden? Alles was achter de
rug, verleden tijd, de deur was dicht en niemand hoefde hem meer open te
maken. Niemand mocht hem openmaken.
‘Het is weer over,’ zei Nadja met nog een dun stemmetje.
‘Hè?’
‘Het is weer over. Zet me maar weer neer.’
Langzaam en voorzichtig, alsof ze van breekbaar materiaal was gemaakt, liet
hij haar voeten op de grond zakken.
Moest je toch eens kijken hoe die twee aan het spelen waren. Ze was wel van de
hel in de hemel terechtgekomen, en dat ook nog volkomen onverwachts, na drie
zware, eenzame jaren. Eenzaam en ook vaak verdomd alleen. Ze had het al
opgegeven. Wie wilde er nog iets beginnen met een vrouw van tweeënveertig
die haar beste jaren achter zich had, die haar frustraties tevergeefs had proberen
weg te eten? En ook nog een dochter van tien die bijna permanent over de vloer
was.
Op straat zag ze soms mannen die wel aardig leken. Een keer had ze iemand
vriendelijk toegelachen. Hij was waarschijnlijk iets jonger dan zij, ook een
beetje dik. Maar niet lelijk dik, gewoon leuk. Hij was haar achterna gelopen. Ze
bleef met trillende knieën voor een etalage dralen. Er gebeurde niets. Ze had de
man naar zich toe willen trekken, hem omhelzen, koesteren, liefhebben. Een
warm lijf om tegenaan te liggen, om lang en zacht te strelen. Het was een winkel
met veel witte porseleinen poezen en konijnen, ze wist het nog precies. Opeens
kwam de man dicht naast haar staan. Ze keek even opzij; er zat een belletje
spuug in een van zijn mondhoeken. Hij legde een warme, vochtige hand op de
hare, en zei snel met een ietwat hese stem: ‘Ga je mee, lekker een nummertje
maken?’ Meteen kwam de walging op. Een nummertje maken, even wat vlugge
seks, alsof het daarom ging. Ze had hem willen uitschelden, de vuile smeerlap.
Hij had haar aangerand; alleen met woorden, maar toch. Het lukte haar niet om
iets te zeggen, en ze wankelde de winkel binnen. Ze moest er slecht uitgezien
hebben, want een verkoopster vroeg of ze zich niet lekker voelde. Ze werd naar
een stoel geleid en kreeg een glaasje water. Toen ze een half uur later thuiskwam
had ze een wit porseleinen konijn in haar tas, keurig met cadeaupapier
eromheen. Dat had ze blijkbaar gekocht. Hij stond nu op Nadja’s kamer. Ze had
’m misschien weg moeten gooien.
Tjeerd liep met Nadja op zijn rug door de branding. Het water spatte op, en ze
zag hoe Nadja gilde van plezier. Met de grootst mogelijke moeite haalde Martin
haar één zaterdag in de twee weken op om samen naar de film te gaan of zijn
ouders te bezoeken. Een doodenkele keer bleef ze bij hem logeren. Over zijn
nieuwe vriendin, Ingrid, kwam ze niet veel te weten. Die scheen altijd het huis te
hebben verlaten nog voor Nadja verscheen. ‘Vind je ’t leuk bij papa?’ had ze in
het begin vaak gevraagd. Nadja reageerde dan door haar schouders op te halen of
‘gaat wel’ te zeggen.
Het enige wat ze eigenlijk zelf wilde weten was hoe Martin met Ingrid
omging. Of hij een beetje aardig en lief tegen haar deed, of hij tegen haar aan op
de bank ging zitten om samen naar een nachtfilm op de tv te kijken, of hij haar
niet ‘bezitterig’ vond. Hoe vaak had ze zelf dat verwijt niet moeten slikken? Wat
doe je toch weer bezitterig! Ik wil ook nog een eigen leven leiden! Terwijl ze het
alleen maar samen gezellig wilde hebben.
Hé, ze waren nergens meer te zien. Ze ging overeind zitten en speurde de rand
van de branding af. Ze waren toch niet gaan zwemmen en door de stroming
verrast of in een mui terechtgekomen? Even voelde ze zich volstrekt
beklagenswaardig alsof het al voor honderd procent zeker was, maar ze
corrigeerde zich meteen: Tjeerd en Nadja waren natuurlijk een stukje gaan
wandelen of zo.
Tjeerd was een lot in de loterij geweest. Margareth had haar aangeraden om
eens een keer zo’n advertentie te proberen. Het had haar verschrikkelijk veel
moeite gekost om die stap te zetten. Zo via de krant aan een man komen, dat leek
haar afschuwelijk. Toen ze de advertentie had willen doorbellen, en aan de
andere kant een frisse meisjesstem zich meldde, had ze beschaamd de hoorn op
de haak gelegd. Een week later had ze de tekst schriftelijk opgegeven. Door zijn
brief was ze in feite al meteen voor hem gewonnen. Hij had een vervelende
ervaring in zijn persoonlijk leven achter de rug. Wat die ervaring inhield, daar
ging hij niet op in. Maar dat hoefde natuurlijk ook niet. ‘Het heeft een gat in
mijn bestaan geslagen waaruit ik langzaam weer naar boven probeer te
klauteren.’ Ze wist het nog precies. ‘Misschien wordt het iets, misschien wordt
het niets. Alleen achteraf kunnen we zeggen of het het proberen waard was.’ Hij
prees zichzelf helemaal niet aan, zoals de mannen van drie andere brieven, laat
staan dat hij direct met seksuele voorstellen kwam. De acht brieven die daar
meteen op aanstuurden, had ze niet eens uitgelezen.
Ze keek om zich heen naar de andere badgasten. De meeste mensen hadden
zich volledig overgeleverd aan de zon. Een paar kinderen scharrelden tussen de
volwassenen door. Een meisje en een jongen van een jaar of zestien lagen elkaar
te zoenen. Zij natuurlijk topless. Vrijmoedig liet de jongen zijn hand van
achteren haar bikinibroekje binnenglijden. Tine kon haar ogen er niet van
afhouden. De jongen sloeg zijn been om het meisje heen. Een meter verderop
was een kleuter zandtaartjes aan het bakken. Straks zou de jongen het broekje
uittrekken en bij het meisje naar binnen dringen, hier, gewoon in het openbaar
op het strand, zulke kinderen nog. De zon en al dat bloot, mensen werden er gek
van. Ze voelde kleine steekjes in haar onderbuik. Het was beter om niet meer te
kijken. Ze smeerde zich van voren in met zonnebrandolie en ging op haar rug
liggen. Eigenlijk was het wel prettig dat Tjeerd nog geen werk had. Ze konden
nu elke dag naar het strand. Hij had weinig geld, maar wilde daar liever niet over
praten. Zoals er trouwens meer was waar hij liever niet over wilde praten.
Ze schrok bijna toen ze plotseling in de schaduw werd gezet.
‘We hebben honger,’ zei Nadja.
‘Ja, een schreeuwende, blèrende honger,’ vulde Tjeerd aan.
Ze kwam moeizaam overeind. Misschien na de zomervakantie toch eens
informeren bij dat gymnastiekclubje. Ze pakte de tas met broodjes en begon uit
te delen. Wat was dat lekker, zo met z’n drieën bij elkaar zitten en gezellig
samen eten. Zelfs Nadja hapte gretig van haar broodje. Ze hadden twee flessen
sinas meegenomen. De frisdrank was al lang niet meer ijskoud, maar het ging
nog net. Ze legde een hand op Tjeerd z’n rechterdij. Bijna achteloos streelde ze
hem. Kreunde hij zachtjes? Hij keek van haar weg. Ze mocht hem nu natuurlijk
ook niet opwinden, midden op het strand, tussen duizenden mensen en met
Nadja erbij, maar ze kon zich nauwelijks inhouden. Ze voelde dat het bijna te
veel voor hem werd. Groeide de bobbel in zijn zwembroek? Hij had een arm om
Nadja’s rug geslagen en was bezig haar uit te leggen hoe je het best een vlieger
op kon laten. Hij keek haar even aan en schudde bijna onmerkbaar zijn hoofd.
Typisch Tjeerd, zo zacht, zo gevoelig. Martin zou al lang driftig haar hand
hebben weggeslagen of hebben gezegd dat ze niet zo aan hem moest zitten te
flikflooien. Luid, zodat de mensen een paar meter verderop hem makkelijk
konden verstaan.
Ze trok haar hand terug en schonk nog wat sinas in.
‘Mag ik ook een vlieger?’ vroeg Nadja.
‘Daar hebben we nu geen geld meer voor, hè Tjeerd?’
‘Als jij ’t zegt, zal het wel zo zijn.’ Hij klopte Nadja troostend op haar
schouder. ‘Als je die dingen hier op ’t strand koopt, zijn ze altijd verschrikkelijk
duur. Weet je, thuis zal ik er zelf een keer één maken. Dat heb ik vroeger ook
wel ’s gedaan, ’t Is helemaal niet zo moeilijk.’
‘Hoe moet ’t dan?’ vroeg Nadja.
Tjeerd begon het uit te leggen, met al het geduld van de goede onderwijzer.
Dat zou inderdaad een uitstekend beroep voor hem zijn, onderwijzer. Hij was
nog altijd vaag over wat hij vroeger had gedaan. Iets op een kantoor, specifieker
werd hij niet. Waarom hij daar ooit mee opgehouden was, werd ook niet
duidelijk. Ze had gevraagd of hij ontslagen was. ‘Daar kwam het wel op neer.’
‘En kan je daarom geen werk meer krijgen?’ Hij had zijn schouders
opgehaald. Er lag een donkere deken over zijn verleden. Naar dat werk was ze
eigenlijk niet eens echt nieuwsgierig. Waar ze niet over durfde te beginnen, was
zijn liefdesleven voor haar. Was hij getrouwd geweest? Had hij met iemand
samengeleefd, had hij veel vriendinnen gehad? Misschien wel een affaire met
iemand op zijn kantoor, een rel die hem dwong ontslag te nemen? Ze kon het
zich helemaal voorstellen. Hij was te aardig, te lief, te goed geweest, en had zich
daardoor natuurlijk in de nesten gewerkt.
Ze pakte voor ieder nog een derde broodje. Tot haar verbazing nam Nadja er
ook een aan en zette meteen haar tanden erin. Die had wel eens slechter gegeten.
‘Je zult nog dik worden,’ zei Tjeerd en kneep even in Nadja’s bovenbeen.
De mensen zouden denken dat ze een gezin vormden: vader, moeder en hun
dochter. Wat zou ze nu graag Tjeerd en Nadja in haar armen sluiten. Tjeerd
schreef woorden in het zand met een stokje, blijkbaar expres onduidelijk, en
Nadja moest lezen wat er stond. Plotseling wist Tine dat Tjeerd al eens getrouwd
was geweest en al een kind had, misschien wel meer kinderen. Als je hem zo
bezig zag… Het kon gewoon niet anders. Of hij was getrouwd geweest, maar
zijn vrouw bleek onvruchtbaar. Daarom hadden ze met elkaar gebroken. Hij was
nu eenmaal gek op kinderen.
Ze ging staan. Iets te vlug. Het duizelde voor haar ogen. De omgeving werd
even zwart en ze wankelde. Het duurde een paar seconden voor de wereld weer
recht stond.
‘Zullen we bij het water gaan spelen, Nadja?’ vroeg ze.
‘We zitten net zo’n leuk spelletje te doen.’
Tjeerd keek haar verontschuldigend aan.
‘Kom, dat kan je straks ook nog wel,’ drong ze aan. ‘Dan kan Tjeerd ook ’s
lekker rustig in z’n boek lezen, hè Tjeerd?’
Hij haalde zijn schouders op. Ze pakte Nadja bij de hand en trok haar
omhoog.
‘Doen wie het eerst bij het water is?’
Ze voelde Tjeerds ogen in haar rug terwijl ze naar de waterlijn rende met de
wanstaltige ongelukkige passen van iemand die te dik en volkomen ongetraind
is. Nadja flitste haar voorbij.
‘De verliezer wordt natgespat,’ riep Nadja.
Hij pakte zijn boek, een oude politieroman van Janwillem van de Wetering, die
hij bij Tine in de boekenkast had gevonden. Hij had verantwoorde ontspanning
verwacht, maar het verhaal boeide hem nauwelijks. Veel gezeur en weinig actie.
Hij legde het boek weer weg en ging op zijn buik liggen. Ter hoogte van zijn
kruis maakte hij eerst een kuiltje in het zand.
De zon brandde op zijn rug. Dit was het betere leven. Hier had hij van
gedroomd, al die maanden dat hij gedwongen binnen had gezeten. Wat was dat
een verschrikkelijke tijd geweest. Ze hadden hem ook behandeld alsof hij
werkelijk het smerigste van het smerigste was, een diersoort van de laagste orde.
Anderen, die een oud vrouwtje hadden neergeslagen en van haar laatste
spaarcenten beroofd om aan geld voor heroïne te komen, of die voor een
verkrachting waren veroordeeld, genoten heel wat meer respect. Dat waren
tenminste echte mannen.
Hij voelde even aan het litteken op zijn wang. Als het koud was, deed het nog
steeds pijn. Twee keer was hij in elkaar geslagen, gewoon omdat er een paar
kerels waren die vonden dat hij dat verdiende. Hij had geen klacht ingediend,
anders zou er een nieuwe, zwaardere afstraffing volgen. Hoe ze het wisten?