Karl Marks: Yaşam Öyküsü (1. Cilt)

262 Pages·2010·4.907 MB·Turkish

by  Franz Mehring

f.ırilıtr i/ Kir.ik.tnl.tr l)i/i\i
Karl Marks
Yaşam Öyküsü
1. Cilt
Franz Mehriııg
K A R L M A R K S
Yaşamöyküsü
(I. Cilt)
Franz Mehring
İngilizceden Çeviren
FEYYAZ ŞAHİN
TARİHTE İZ BIRAKANLAR DİZİSİ
(I VA TARİHTİ’, İZ BIRAKANLAR DİZİSİ - 06
Atlı Karl Marks: Yaşantöykiisii
Y:ı>sm Franz Mehring
(.eviren Feyyaz Şahin
(ien. Yiiyııı liditörü Sevim Korkmaz Dinç
()ıi|iııal Adı Karl Marx: The Sıory of His Life
Yayın No 204
(\«y|ni|>lil 2009. İlya İzmir Yayınevi, İzmir - Türkiye
S8-1(ı Sayılı Yasa'ya göre tüm haklan İlya İzmir Yayınevi'ne
:ııı oiııp kısmen veya lamamen, izin alınmadan basılaırıaz.
1SHN TK: *)78-‘)l>44-260-57-2 I.C.: 978-9944-260-58-9
Baskı iiirıııci Haskı,200‘> İZMİR
İkinci Haskı. 2011! İZMİR
Basıklığı Yer İlya İ/ıııiı Yayınevi Matbaası
Adres ilya İ/ıııiı Hasını Yayın M;dya Yapım
Dağıtım l’azarkıma Sanayi Tic. Lld. Şii.
Relik Tıılga Caddesi No: 11 Çaıııdibi/İZMİR
Tel: [phone](pl>x) - ( aks: 0232 462 32 19
iııfo(«i ilyayayinevi.eom.tr
www.ilvavavinevi.ctim.tr
Franz Mehring (1846 Pommern-1919 Berlin)
Wilhelm dönemi Almanyası'nm önde gelen Marksist politikacısı,
tarihçisi ve edebiyat eleştirmeniydi. Eserleriyle, larilısel
maddeciliği sosyal demokrat edebiyat ve tarih eleştirisinin
yöntemi haline getirdi. Karl Liebknecht ile Rosa l.nxcmbnrg'un
yakın çalışma arkadaşı olan Mehnng'in siyasi çalışmalarına,
neredeyse tümüyle, ü. Enternasyonal'de ve Alman Sosyal
Demokrat Parlisi'nde ortaya çıkan oportünizme karşı mücade­
lede Marksizm in savunucusu damgasını vurdu.
Feyyaz Şahin
1987 İstanbul doğumlu olan Feyyaz Şalıin, Yıldız Teknik
Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği Bölümii’nden mezun
olmuştur. Çevirmenlik yapmaktadır.
İÇİNDEKİLER
1. CİLT
Birinci Bölüm: İlk Yjlları ...................................................................9
1. Fv ve Okııl ....................................................................................9
2. Jenny von Westphalcn .............................................................14
İkinci Bölüm: Hegel'in Öğrencisi ....................................................19
1. Berlin'de İlk Yıl ........................................................................19
2. Genç Hegclciler .........................................................................25
3. Kendini Bilme Felsefesi ..........................................................32
4. Doktora Tezi ..............................................................................37
5. Anekloda ve Rheiııischc Zeitung ............................................43
6. Ren Kurultayı .............................................................................49
7. Rcş Aylık MücadcIe .................................................................55
8. Ludwig Fcuerbauh ....................................................................65
Üçüncü Bölüm: Paris'te Sürgün Yaşamı ........................................73
1. Deııtsch Franzcisisclıc Jalırbüclıer ..........................................73
2. Felsefi Bir Bakış Açısı ............................................................80
3. Yahudi Sorunu Üzerine ...........................................................84
4. Fransız Uygarlığı .......................................................................90
5. Vorvvaıts ve Marks'ın Sımrdışı Edilmesi................................95
fi Aıjı / ¡\hirkx: Yctşcımöyküsit - /
I i'iHİıım iı İliklimi 1 rivdıidı Engels.................................................105
I ı »İt-, m- kışl;i ............................................................................105
1 lıı/nlı/ I lygaılığı ........................................................................................1 12
ı knl',;ıl Aile ...............................................................................I 15
I I sjı:,lı Bir Sosyalist Yapıt .....................................................123
Hcşmh'İ HölLim: Brüksel'de Sürgiin Yaşamı..................................127
1. Alınan ideolojisi ......................................................................127
2. Gerçek Sosyalizm ...................................................................130
3. Weitling ve Proudlıon ............................................................135
4. Tarihi Materyalizm .................................................................140
5. Komünistler Birliği .................................................................154
6. Brüksel'de Propaganda Çalışmaları ......................................158
7. Komünist Manifesto ...............................................................165
Altıncı Bolüm: Devrim ve Karşı Devrim......................................171
1. Şubat ve Mart Günleri ...........................................................171
2. Haziran Günleri .......................................................................174
3. Rusya'ya Karşı Savaş .............................................................178
4. Eylül Günleri ............................................................................184
5. Köln Demokrasisi ...................................................................190
6. Freiligrath ve Lasalle .............................................................194
7. Ekim ve Kasım Günleri ..................................................... 196
8. Bir İhanet Eylemi ....................................................................202
9. Ve Bir Başka Korkakça Hile ................................................207
Ycdinei Bölüm: Londra'da Sürgün Yaşamı...................................21 I
1. Neue Rheinische Revue .........................................................211
2. Kinkel Meselesi .......................................................................216
3. Komünistler Birliği’nde Bölünme..........................................221
4. Sürgiin Yaşamı .........................................................................228
5. Onsekiziııci Brumaire .............................................................233
6. Köln'de Komünist Davası ......................................................238
Sekizinci Bölüm: Marks ve Engels................................................247
1. Deha ve Toplum .....................................................................247
2. Benzersiz Bir İttifak ...............................................................254
Kari Marks: Yaşamöykiisü — t 7
II. CİLT
Dokuzuncu Röllim: Kırım Savaşı ve Kriz.........................................7
1. Avrupa Politikası .........................................................................7
2. David Urqıılıart, G.J. Uarııey ve Erııest Jones .......................13
3. Aile ve Arkadaşlar....................................................................16
4. 1857 Krizi ...................................................................................23
5. Politik Ekonominin Eleştirisi ...................................................28
Onuncu Bölüm: Hanedan Değişiklikleri .........................................37
1. İtalya Savaşı ...............................................................................37
2. Lasalle'la Anlaşmazlık ..............................................................43
3. Sürgün Yaşamında Yeni Mücadeleler....................................51
4. Ara Dönemler ............................................................................61
5. 1 leır Vogt ...................................................................................67
6. Aile İçi ve Kişisel Meseleler ..................................................71
7. Lasallc'ın Ajitasyonıı ................................................................80
Onbirinci Bölüm: Enternasyonal'in İlk Yılları.................................91
1. Enternasyonal'in Kurulması .....................................................91
2. Açılış Töreni Söylevi ...............................................................98
3. Sclnveitzer'le Ayrılık ..............................................................105
4. Londra'da İlk Konferans ........................................................110
5. Avusturya-Prusya Savaşı .......................................................117
6. Cenevre Kongresi ...................................................................124
Onikinci Bölüm: Das Kapital .........................................................133
1. Doğum Sancıları ......................................................................133
2. İlk Cilt .......................................................................................137
3. İkinci ve Üçüncü Cilt .............................................................147
4. Kapitalin Karşılanması ...........................................................157
Oniiçüncii Bölüm: Enternasyonal Doruk Noktasında...................163
1. İngiltere, Fransa ve Belçika ..................................................163
2. İsviçre ve Almanya .................................................................170
3. Bakunin’in Ajitasyonu ............................................................178
X Kari Marks: Yaşamöykiisü - I
4. Sosyal Demokrasi İttifakı ......................................................186
5. Rasle (Basel) Kongresi ..........................................................192
6. Cenevre'de Karışıklık .............................................................198
7. Gizli İietişim ............................................................................205
8. İrlanda Genel Affı ve Fransa Referandumu.........................210
Ondördiincü Bölüm: Enternasyonal'in Çöküşü.............................213
1. Sedan ..........................................................................................213
2. Sedan'daıı Sonra ......................................................................219
3. Fransa'da İç Savaş ..................................................................226
4. Enternasyonal ve Paris Komünü ..........................................233
5. Bakuninci Muhalefet..............................................................240
6. Londra'da İkinci Kongre ......................................................249
7. Enternasyonal'in Dağılışı .......................................................256
8. Hagııe Kongresi .......................................................................262
9. Veda Konuşması Sancıları ....................................................271
Onbeşinci Bölüm: Son ün Yıl ......................................................279
1. Evdeki Marks ...........................................................................279
2. Alman Sosyal Demokrasisi ..................................................285
3. Yakın Doğu'da Anarşizm ve Savaş ......................................293
4. Yeni Bir Günün Şafağı ..........................................................297
5. Alacakaranlık ...........................................................................306
6. Son Yıl ......................................................................................308
BİRİNCİ BÖLÜM
İLK YTLLARI
1. Ev ve Okul
ar) Heinrich Marks, 5 Mayıs 1818'deTrier'de dünyaya geldi.
\ ^ XVIII. yüzyılın sonu XIX. yüzyılın başında yaşanan sıkıntılı
zamanlar sırasında Ren Eyaleti’ndeki resmi kayıtların karışık olması
ve yok edilmesi nedeniyle ataları hakkında çok az şey bilinmektedir.
I Icinrich I Icinc'ın doğdıığıı yıl bile hâlâ tartışma konusudur.
Buna rağmen, daha huzurlu zamanlarda dünyaya gelmiş olması
nedeniyle Kari Marks konusunda durum o kadar da kötü değildir;
ancak halalarından biri, yaklaşık elli yıl öııcc arkasında geçersiz bir
vasiyet bırakarak ölüncc, yasal mirasçıları kesinleştirmek üzere yapı­
lan tüm yasal incclcmcler, Kari Marks'ın büyükbabası ve büyükan­
nesinin ölüm tarihlerini ortaya çıkaramadı. Büyükbabasının adı Marks
Levy’di; ancak daha sonra Lcvi soyadı isminden çıkarıldı. Bu adam,
Trier'de yaşayan bir hahamdı ve 1798 yılında öldüğü düşünülmektedir.
Her ne olursa olsun, 18lü yılında hayatla değildi; ancak, eşi Eva Marks
(kızlık soyadı Moses), hayattaydı ve onun da 1825 yılında öldüğü
düşünülmekledir.
Bu çiftin çok sayıda çocuğu vardı vc bunlardan ikisi, Saımıcl vc
Hirschel, kendilerini bil im sel çalışmalara verdiler. 1781 yılındadoğup
Kari Marks: Yajamöyküsi - I
) 821 yılında ölen SamııeL.Trier'de haham olarak babasının yerine geçti.
Kari Marks’ın babası olan Hirschcl, 1782 yılında dünyaya geldi. I lıı-
kıık eğilimi gördü ve Trier’deavııkallık yapmaya başladı. Daha sonra
hukıık müşaviri oldıı vcllcinrich Marks adını alarak Hristiyaıı lığa geç­
li. 1838 yılında öldü.
Fleanor Marks'm ifadelerine göre Heinrich Marks, soyağacı yüzyıl­
lık bir Haham ailesine dayanan, Henıietla Pressbıırg adındaki bir Al­
man Yahudisi ile evlendi. Henrietta Pıessbıırg 1863 yılında öldü. Hein­
rich Marks ve eşi Heıırielta arkalarında geniş bir aile bıraktı; fakat
bize bıı soyağacı bilgilerini sağlayan vasiyel ile ilgili incelemeler sıra­
sında, çocuklarından yalnızca dördü; Kari Marks, Mastricht’te yaşa­
yan Schmalhaıısen adındaki bir avukatın ölümü ile dul kalan Sophie,
Trier'de yaşayan Conrady adındaki bir mühendisin eşi olan Ernilie ve
Cape Town’da Jııta adındaki bir tüccarın eşi olan Luise hayatlaydı.
Fazlasıyla ınutlıı birevlilikyaşayan anne babasının sayesinde Kari
Marks, en büyük çocuk olan kız kardeşi Sophie'nin yanında neşeli ve
kaygısız bir gençlik geçirdi. 'Olağanüstü doğal yetenekleri,' babasında
bir gün insanlığa hizmet edecekleri ııımıdıınu uyandırırken annesi onu,
elinde her şeyin yolunda gideceği, talihli bir çocuk olarak nitelen­
diriyordu. Ancak Kari Marks, neGoethegibi annesinin ne de Lessing
ve Sebiller gibi babasının çocuğuydu. Marks'ın annesi, eşi ve çocuğu­
na gösterdiği tüm şefkatli ilgi ile kendisini bütünüyle ev işlerine veri­
yordu. Tüm yaşamı boyunca bozıık bir Almanca konuştu; bir annenin
pişmanlığıyla oğlunun, doğrıı yolıı seçseydi, ne dıırıımda olabileceğini
merak elenenin ötesinde düşünsel mücadelelerine hiç dahil olmadı.
Sonraki yıllarda Kari Marks, anne tarafından akrabaları, özellikle 'da-
yı'sı Philip ile yakın ilişkiler kurmuş gibidir. Daha sonra yaşadığı mad­
di sorunlarda kendisine yardımcı olan bıı "iyi ihtiyar delikanlıdan" sık­
lıkla bahseder. Kari Maıks'ın babası, oğlunun yirmi birinci doğııen gü­
nünden birkaç gün sonra ölmüş olsa da, o da gizli bir endişe ile en sev­
diği oğlunun içindeki "şeylaııı" görmüş gibidir. Bu. bir ebeveyn in oğlu­
nun kariyeri ile ilgili canını sıkan önemsiz ve rahatsız edici endişeden
çok, oğlıınıın kişiliğinde bir laş kadar sert, kendisindeki boyıın eğme­
ye yatkın doğaya yabancı bir şey oldıığıı ile ilgili belirsiz bir hisli. Bir
Yahudi, bir Ren vatandaşı ve bir avukat olarak, Doğıı Elbia Prusya
aristokratlarının hilelerine karşı üç kere silahlanmış olması gerekiyor­