i ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos

240 Pages·2009·2.72 MB·Italian

ga­er­Ti­a­ne­bu­li­ere­bis­
ada­mi­a­nis­uf­le­ba­Ta­
prog­ra­mas­Tan­
Ta­nam­Srom­lo­ba
dam­xma­re­sa­xel­mZRva­ne­lo­
sa­mo­qa­la­qo­sa­zo­ga­do­e­bi­saTv­is
niu ior ki da Je ne va, 2008
gaerTianebuli erebis adamianis
uflebaTa umaRlesi komisris ofisi
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi 1
[
wi nam de ba re ga mo ce ma Si war mod ge ni li ma sa la ar ga mo xa tavs ga er Ti a ne bu li
ere bis or ga ni za ci is sam div nos ra i me mo saz re bas ama Tu im qvey nis, te ri to­
ri is, qa la qis, mxa ri sa Tu xe li suf le bis iu ri di u li sta tu sis, an saz Rvre bi sa
Tu sa de mar ka cio zo ne bis ga mij vnis Se sa xeb.
HR/PUB/06/10/ Rev.1
win am de ba re sa xel mZRva ne lo mom zad da Rights & Dem oc racy-s fi nan su ri dax ma re-
biT
Tar gma ni : ma ri na ni ku ra Ze
re daq ti re ba : gi or gi axal ka ci
teq ni ku ri ko req tu ra : da viT yi fi a ni
wi nam de ba re ga mo ce ma war mo ad gens ara o fi ci a lur Tar gmans da ga mo ce mul iq na sa qar­
Tve lo Si gaerTianebuli erebis ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofi sis mi er
2009 wels. ing li sur ena ze teq stis ori gi na lis mo Zi e ba (2008 wlis red aq cia) Se­
saZ le be lia Sem deg veb­gver dze : www.ohchr.org
wi na sit yvao ba
wi nam de ba re sax el mZRva ne lo saT vis wi na sit yva ob is da we ra Cem Tvis erT­er­
Ti pir vel qme de ba Ta ga nia, ra sac ada mia nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris
ran gSi va ke Teb. vfiq rob, es maZ levs sa Su a le bas, Cems axal Ta nam de bob a ze
da niS vnis Ta na ve gan vac xa do is, ri sic mTe li Ce mi ka ri e ris man Zil ze mje­
rod a. kerZ od, rom sa mo qa la qo sa zo ga do e bas aqvs tran sfor ma ci is Se saZ­
leb lo ba. Se uZ le be lia ver ac no bi e reb de im wvlils, ro me lic sa mo qa la qo
sa zo ga do e bam Se i ta na ada mi a nis uf le ba Ta sa er Ta So ri so stan dar te bis gan­
viT a re ba Si, maT Se sa xeb in for ma ci is gav rce le ba Si da wi nam de ba re sa xel­
mZRvan e lo Si gan xi lu li ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis fun qci on i re ba­
Si. dRes, ro gorc yo vel Tvis sa mo qa la qo sa zo ga do e bis azrs, praq ti kul
cod nas da kvle viT saq mi a no bas udi de si mniS vne lo ba aqvs mTels msof li o Si
sa mar Tli a no bi sa da Ta nas wo ruf le bi a no bis miR we va ze mi mar Tu li ada mia nis
uf le ba Ta moZ ra o bi saT vis.
Ce mi ofi si saT vis sa mo qa la qo saz o ga do e bas Tan Ta nam Srom lo ba stra te gi ul
pri o ri te tad rCe ba, ram de na dac es xels uw yobs Cve ni sa er To in te re se bis
gan xor ci e le bas, ex mi a ne ba Cvens sa er To xedv ebs prob le meb Tan mi mar Te ba Si
da ex ma reb a Cems ofiss Ta vi si mi si i sa da ini ci a ti ve bis gan xor ci e le ba Si.
sa mo qa la qo sa zo ga do e bis wvlil ma ase ve ga am did ra im da mo u ki de bel eq­
spert Ta mu Sa o ba, rom le bic em sa xu re bi an ada mia nis uf le ba Ta ar se bul me­
qa niz mebs, maT Sor is sa xel Sek ru le bo or ga no ebs da spec i a lur pro ce du­
rebs. ma Ti wo na da cod na ase ve did gav le nas ax dens ada mi a nis ufl e ba Ta
sab Wos, axa li mTav ro ba Ta So ri si or ga nos mu Sa ob a ze, ro mel mac 2006 wels
Sec va la ada mi a nis uf le ba Ta ko mi sia.
ada mi a nis uf le ba Ta dam cve le bi, ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bi da sam o qa­
la qo sa zo ga do e bis sxva warm o mad gen le bi ada mi a nis uf le ba Ta dar gSi Ta vi­
anT mu Sa o bas sxva das xva gze biT axor ci e le ben: isi ni iZ le vi an in for ma ci as;
ewe vi an ada mia nis uf le ba Ta po pu la ri za ci as; am za de ben an ga ri Sebs ada mi­
a nis uf le ba Ta dar Rve veb ze da dax ma re bas uwe ven dar Rve va Ta msxverplT;
isi ni asev e aw yo ben kam pa ni ebs ada mi a nis uf le ba Ta axa li stan dar te bis Ca mo­
ya li be bis mxar da sa We rad. isi ni amas Ta vi an Ti Te me bi sa da au di to ri e bi e bis
ma jis ce mis gaT va lis wi ne biT ake Te ben. isi ni msxverplT sa Su a le bas aZ le ven
ai maR lon xma dar Rve ve bis Se sa xeb ­ xSi rad, ma Ti dax ma re bis ga re Se Seu Z­
le be li iq ne bo da ma Ti prob le me bis mi ta na ada mia nis uf le ba Ta sa er Ta So­
ri so fo ru meb sa da me qa niz me bam de. swo red ami tom, Zal zed mniS vne lo va nia
sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen le bi kar gad iy vnen gac no bi e re bul ni
ada mi a nis uf le ba Ta erovn u li, re gi o na lu ri da sa er Ta So ri so in sti tu te­
bis fun qci o ni re bis de ta leb Si. wi nam de ba re sa xel mZRvan e lo swo red ase Ti
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi iii
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa programasTan TanamSromloba
damxmare saxelmZRvanelo samoqalaqo sazogadoebisaTvis
miz nis miR we va zea ori en ti re bu li.
da bo los, ne ba mi bo ZeT xaz gas miT aR vniS no, rom wi nam de ba re sa xel mZRva­
ne los ga mo ce ma mi eZ Rvna adam ia nis uf le ba Ta uni ver sa lu ri dek la ra ci is
sa mo ci wlis Tavs. dekl a ra ci is da na pi re bi ­ yo ve li Cven Ta ga nis aT vis sa mar­
Tli a no bis, Rir se bi sa da adam ia nis uf le be bis miR we va jer ki dev mo mav lis
saq mea.
Cven yve la fe ri un da ga va ke ToT imi saT vis, rom univ er sa lu ri dek la ra ci iT
gan cxa de bu li prin ci pe bi xel mi saw vdo mi gax des sxva das xva jgu fe bi sa da
Te me bi saT vis, rom leb sac Cven vem sa xu re biT. mje ra, rom wi nam de ba re sa xel­
mZRva ne lo sa mo qa la qo sa zo ga do e bis cod nis gaR rma ve ba sa da gaerTianebuli
erebis ada mi a nis uf le ba Ta sis te mas Tan ma Ti Ta nam Srom lo bis gaZ li e re bas
Se uw yobs xels. es mok rZa le bu li, mag ram mniS vne lo va ni re sur sia, ro me lic
mo em sa xu re ba Cve ni er Tob li vi miz ne bis miR we vas – ada mia nis uf le be bi,
Rir se ba da Ta nas wo ruf le bi a no ba vaq ci oT uni ver sa lur re a lo bad.
na va ne tem pi lei
ada mi a nis uf le ba Ta gaerTianebuli
erebis umaR le si ko mi sa ri
iv gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi
sar Ce vi
gverdi
wi na sit yva o ba ..................................................................................................................iii
ab ri vi a tu re bi ................................................................................................................vi
Se sa va li ............................................................................................................................vii
I ada mi a nis ufl e ba Ta gaerTianebuli erebis umaR le si
ko mis ris ofi sis mok le mi mo xil va ......................................................1
II ada mi a nis ufl e ba Ta umaRl e si ko mis ris ofi sis
sas wav lo prog ra me bi da tre nin gi .....................................................19
III ada mi a nis ufl e ba Ta umaRl e si ko mis ris ofi sis xelT
ar se bu li ga mo ce me bi da res ur se bi ...................................................31
IV ada mi a nis ufl e ba Ta sa xel Sek ru le bo or ga no e bi ........................39
V ada mi a nis ufl e ba Ta sab Wo ...................................................................89
VI spe ci a lu ri pro ce du re bi ..................................................................127
VII uni ver sa lu ri pe ri o du li ga da xed va .............................................161
VIII ada mi a nis ufl e ba Ta bral de biT sa Civ ris war dge na .................183
IX fon de bi da grant e bi ....................................................................................................................209
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi v
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa programasTan TanamSromloba
damxmare saxelmZRvanelo samoqalaqo sazogadoebisaTvis
ab ri vi a tu re bi
ACT Assisting Communities Together proeqti TemTa erToblivi dax ma re bis
Sesaxeb
CAT Convention against Torture and Other konvencia wamebis da sxva sastiki,
Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or araadamianuri an Rirsebis Sem lax veli
Punishment mopyrobisa an dasjis win a aR mdeg
CEDAW Convention on the Elimination of All Forms konvencia qalTa mimarT disk ri mi na ciis
of Discrimination against Women yvela formis aRmofxvris Se sa xeb
CRC Convention on the Rights of the Child konvencia bavSvis uflebaTa Sesaxeb
ECOSOC Economic and Social Council ekonomikuri da socialuri sabWo
ICCPR International Covenant on Civil and Political saerTaSoriso paqti samoqalaqo da
Rights politikur uflebaTa Sesaxeb
ICERD International Convention on the Elimination konvencia rasobrivi diskriminaciis yvela
of All Forms of Racial Discrimination formis aRmofxvris Sesaxeb
ICESCR International Covenant on Economic, Social saerTaSoriso paqti ekonomikur, socialur
and Cultural Rights da kulturul flebaTa Sesaxeb
ICRMW International Convention on the Protection saerTaSoriso konvencia yvela SromiTi
of the Rights of All Migrant Workers and migrantisa da maTi ojaxebis wevrTa
Members of Their Families uflebebis dacvis Sesaxeb
LDC Least Developed Countries yvelaze naklebad ganviTarebuli qvey ne bi
NGO Non-governmental organization arasamTavrobo organizaciebi
NHRI National human rights institution adamianis uflebaTa damcveli erovn u li
institutebi
OHCHR Office of the United Nations High gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa
Commissioner for Human Rights umaR le si komisris ofisi
OPACT Optional Convention to the Convention wamebis da sxva sastiki, ara adamianuri an
against Torture and Other Cruel, Inhuman Rirsebis Semlaxveli mo py robisa an dasjis
or Degrading Treatment or Punishment winaaRmdeg kon ven ci is fakultaturi oqmi
UNDEF United Nations Democracy Fund gaerTianebuli erebis demokratiis fondi
UNDP United Nations Development Programme gaerTianebuli erebis ganviTarebis
programa
UNESCO United Nations Educational, Scientific and gaerTianebuli erebis organizacia
Cultural Organization ganaTlebis, mecnierebisa da ku l turis
sakiTxebSi
UNITAR United Nations Institute for Training and treningis da kvlevis gaerTianebuli erebis
Research in sti tu ti
UPR Universal Periodic Review universaluri perioduli gadaxedva
vi gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi
Sesavali
Se sa va li
sa xel mZRvan e los Se sa xeb
ga er Ti a ne bu li ere bis adam i a nis uf le ba Ta prog ra mas Tan Ta nam Srom lo ba:
dam xma re sa xel mZRva ne lo sa mo qa la qo sa zo ga do e bi saT vis ga miz nu lia sa mo­
qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen leb ze, rom le bic yo vel dRi u rad, mTels
msof li o Si iR wvi an ada mi a nis uf le ba Ta Se sa xeb in for ma ci is ga sav rce leb­
lad, da sa ca vad da gan sa xor ci e leb lad.
wi nam de ba re ga mo ce ma efuZ vne ba mi si pir ve li ga mo ce mis (gaerTianebuli
erebis adam i a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofis Tan Ta nam Srom lo ba:
dam xma re sa xel mZRvan e lo ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bi saT vis, 2006) mom­
xma re bel Ta So ris Ca ta re bu li ga mo kiT xvis Se de gebs da war mo ad gens sa fuZ­
vli a nad ga nax le bul meo re ga mo ce mas, ro me lic gaerTianebuli erebis ada­
mi a nis uf le be bis or ga no eb sa da me qa niz meb zea fo ku si re bu li. mi mar Tavs ra
sa mo qa la qo sa zo ga do e bis yve la war mo mad ge nels (maT So ris ara sam Tav ro bo
or ga ni za ci ebs), sa xel mZRva ne lo de ta lu rad aR wers, Tu rog or un da iTa­
nam Srom lon maT gaerTianebuli erebis adam i a nis uf le ba Ta or ga no eb sa da
me qa niz meb Tan. ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofi si ime dov nebs,
rom wi nam de ba re sa xel mZRva ne los meS ve o biT mra val ada mi ans mi e ce ma sa Su­
a le ba mo iT xo vos Ta vi si uf le be bis dac va gaerTianebuli erebis adam i a nis
uf le ba Ta Ses a ba mi si or ga no e bi sa da me qa niz me bis ga mo ye ne biT.
vin warm oa d gens sam oq a la qo sa zo ga do e bas?
wi nam de ba re sa xel mZRva ne los Ta nax mad, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo­
mad gen le bi ari an gaerTianebuli erebis miz ne bis Tan mxved ri in te re se bi sa
da fa se u lo be bis ma ta re be li da, Se sa ba mis, ne ba yof lo biT sa zo ga do eb riv
qme de ba sa da Tan a mo ma wi le o ba Si Car Tu li in di vi de bi. wi nam de ba re sa xel­
mZRva ne lo eZ Rvne ba sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs, rom le bic
iR wvi an ada mia nis uni ver sa lu ri uf le be bis dac vis a da maT Se sa xeb cno bi­
e reb is ga saR rma veb lad. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad ge nel Ta So ris
ari an:
• ada mi a nis uf le ba Ta dam cve le bi;
• ada mi a nis ufl e ba Ta or ga ni za ci e bi (ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bi,
aso ci a ci e bi, msxverp lTa jgu fe bi);
• Se sa ba mis sa kiT xeb ze mo mu Sa ve or ga niz a ci e bi;
• ko a li ci e bi da qsel e bi (qal Ta uf le be bi, bav Svis uf le be bi, ga re mos­
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi vii
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa programasTan TanamSromloba
damxmare saxelmZRvanelo samoqalaqo sazogadoebisaTvis
dac vi Ti uf le be bi);
• Sez Ru du li Se saZ leb lo bis mqo ne pi re bi da ma Ti war mo mad gen le bi;
• sa Te mo or ga ni za ci e bi (abo ri ge ni xal xe bi, um ci re so be bi);
• rwme na ze da fuZ vne bu li jgu fe bi (ek le si e bi, re li gi u ri jgu fe bi);
• kav Si re bi (pro fe si u li kav Si re bi da pro fe si u li aso ci a ci e bi, ma ga li­
Tad Jur na lis tTa, adv o kat Ta aso ci a ci e bi da stu den tTa kav Si ri);
• so ci a lu ri moZ ra o be bi (sam Svi do bo, stu den tTa, de mok ra ti is mom xre
moZ ra o be bi);
• pro fe si o na le bi, rom leb sac pir da pi ri wvli li Se aqvT ada mia nis uf­
le ba Ta re a li za ci a Si (hu ma nit a ru li dar gis mu Sa ke bi, iu ris te bi, eqi­
me bi da sa me di ci no per so na li);
• msxver plTa na Te sa ve bi;
• sa zo ga do eb ri vi in sti tu te bi, ro mel Tac Ta via n Ti saq mia no biT wvli­
li Se aqvT ada mi a nis uf le ba Ta Se sa xeb cno ba do bis amaR le ba Si (sko­
le bi, uni ver si te te bi, kvle viT i or ga no e bi).
Zli e ri da da mo u ki de be li sa mo qa la qo sa zo ga do e ba, ro mel sac Ses wevs Ta­
vi su fa li qme de ba, aris ada mi a nis uf le ba Ta dar gSi gac no bi e re bu li da da­
xe lov ne bu li, erov nul do ne ze ada mi a nis uf le ba Ta dac vis me qa niz mTa sta­
bi lu ri fun qci o ni re bis mniS vne lo va ni ga ran tia. Ses a ba mi sad, sa mo qa la qo
sa zo ga do e bis war mo mad gen le bi gaerTianebuli erebis adam ia nis uf le ba Ta
sis te mis um niS vne lo va nes par tni o re be bad gvev li ne bi an.
mar Ta lia, ada mi a nis ufl e ba Ta erov nu li in sti tu te bi did rols Ta ma So­
ben ada mi a nis uf le ba Ta dac va Si, wi nam de ba re sa xel mZRvan e lo Si ar aris
yu radR e ba ga max vi le bu li maT Tan Ta nam Srom lo ba ze. ada mia nis uf le ba Ta
erovn u li in sti tu te bis Ses a xeb in for ma cia da xel mis aw vdo mi re sur se bi
gan Tav se bu lia ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofi sis veb­gver dze.
da in te re se bu li mkiT xve li ase ve un da da u kav Sir des ada mi a nis uf le ba Ta
umaR le si ko mis ris ofi sis erov nu li in sti tu te bis gan yo fi le bas Sem deg
eleq tro nul mi sa mar Tze: [email protected]
sa xel mZRva ne los struq tu ra
sa xel mZRva ne lo iw ye ba Se sav liT ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris
ofi sis saq mi a no bis Se sa xeb (Ta vi I), mi si sas wa vo da tre nin gis prog ra me biT
(Ta vi II) da mis i ga mo ce me bi Ta da re sur se biT (Tav i III). amis Sem deg sa xel­
mZRva ne lo aR wers gaerTianebuli erebis adam ia nis uf le ba Ta sa xel Sek ru­
le bo or ga no ebs da meq a niz mebs da gvamc nobs, Tu rog or un da ga mo viy e noT
viii gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi
Sesavali
isi ni. ker Zod:
• ada mi a nis uf le ba Ta sa xel Sek ru le bo or ga no e bi (Ta vi IV);
• ada mi a nis uf le ba Ta sab Wo da mis i me qa niz me bi, maT Sor is sa TaT bi ro
ko mi te ti, so ci a lu ri fo ru mi, um ci re so ba Ta sa kiT xe bis fo ru mi, sa­
eqs per to meq a niz mi abo ri gen xal xTa sa kiT xe bis Ses a xeb, gan viT a re bis
uf le bis Ria sa mu Sao jgu fi; dur ba nis dek la ra ci a sa da sa moq me do
prog ra mas Tan da kavS i re bu li ri gi me qa niz me bi (Ta vi V);
• spe ci a lu ri pro ce du re bi (Ta vi VI);
• uni ver sa lu ri pe ri o du li ga da xed va (VII);
• ada mi a nis uf le ba Ta Se saZ lo dar Rve ve bis Se sa xeb sa Ci var Ta war dge na (Ta­
vi VIII);
• das kvni Ti Ta vi gvaw vdis in for ma ci as fon de bi sa da gran te bis (Ta vi
IX) Se sa xeb, ro mel Ta gan ri gi ad min is tri re bu lia ada mi a nis uf le ba Ta
umaR le si ko mis ris ofi sis mi er.
mkiT xvel TaT vis ma sa lis aR qmis ga sa ad vil eb lad, Ti To e u li Ta vi sa xel­
mZRva ne los gan da mo u ki deb la dac ikiT xe ba. ada mia nis uf le ba Ta umaR le si
ko mis ris ofi sis veb­gver di dan Se saZ le be lia ro gorc sa xel mZRva ne los
Ti To e u li Ta vis, ase ve sax el mZRva ne los mTli a ni teq stis Ca mot vir Tva.
aR sa niS na via, rom wi nam de ba re sax el mZRva ne lo sta ti ku ri xa si a Tis ar gax­
lavT da sa dac Se saZ le be lia, mas Si gvxvde ba mi niS ne be bi ada mia nis uf le ba Ta
umaR le si ko mis ris ofi sis veb­gver dze an sxva xelm i saw vdom re sur seb ze,
ra Ta mkiT xvels sa Su a le ba qon des mi i Ros mud miv ad ga nax le ba di inf or ma­
cia. mkiT xve lis Tvis re ko men dir e bu lia da ma te bi Ti ma sa lis gac no ba.
struq tu ra
zo ga dad Ti To e u li Ta vi iyo fa sam seq ci aT;
• ras war mo ad gens or ga no/me qa niz mi;
• ro gor fun qci o ni rebs igi;
• ro gor Se uZ li aT sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs mas Tan
Ta nam Srom lo ba.
yo vel i Ta vi ase ve iZ le va ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofi sis
sa kon taq to de ta lebs da teq stis eleq tro nu li ver sia Se i cavs bmu lebs
sxva xelm i saw vdom re sur seb Tan.
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi ix
I
gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa programasTan TanamSromloba
damxmare saxelmZRvanelo samoqalaqo sazogadoebisaTvis
Tqve ni az ri
ro gorc aR vniS neT, wi nam de ba re sa xel mZRvan e lo di na miu ri xa si a Ti saa da
ada mi a nis uf le ba Ta umaRl e si ko mis ris ofi si mi e sal me ba mas ze sa mo qa la qo
sa zo ga do e bis war mo mad ge nel Ta mxri dan az ris ga moT qmas. gTxovT, Tqve ni
ko men ta re bi da Se mo Ta va ze be bi ga mo ag zav noT Sem deg mi sa mar Tze:
sa mo qa la qo sa zo ga do e bis gan yo fi le ba
Ci vil So ci ety Unit
Offi ce of the Uni ted Na ti ons High Com mis si o ner for Hu man Rights
Pa la is des Na ti ons
CH-1211 Gen e va 10 – Swit zerl and
el­fos ta: Ci vil So ci et [email protected]
x gaerTianebuli erebis adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi