Hüseyin Can PDF
Preview Hüseyin Can
Hüseyin Can Ht imara vrktm ? Uz t •aüfBtjc tazatşaroelnglaB^Vo mazi.no ;.ı ’^Ğ İtoL T Tİw% •»rdarft Ordiya Ser İşçi Kolektifi Yayınları <c İşçi Kolektifi Yayınlan £ K Ü R T L E R v e S T A L İ N Hüseyin Can İşçi Kolektifi Yayınları K Ü R T L E R v e S T A L İ N Hüseyin Can e-mail [email protected] Birinci Baskı Nisan 2013 Kapak Düzenleme İşçi Kolektifi Ön Kapak Fotoğrafları 31 Mart 1930’da SSCB’nde yayımlanan Riya Teze gazetesinin 1. sayısının ön kapağı; ve Roja Nû gazetesinin 1943’te yayımlanan 27. sayısının ön kapağı. Tanıtım ve alıntılar dışında kitabın yazarı ve İşçi Kolektifi Yayınları’ndan izinsiz çoğaltılamaz! Teşekkür Elinizdeki çalışmanın ortaya çıkmasında emeği geçen arkadaşlara teşekkür ediyorum. İÇİNDEKİLER Önsöz..................................................................................................................5 I. BÖLÜM Büyük Sosyalist Ekim Devrimi ve PdSB’nde Sosyalizmin Kuruluşunun Kürtlere Etkileri Ekim Devrimi’ne Katılan Kürtler............................................................27 - Ferik Polatbekov............................................................................................31 - Ereb Şetno.......................................................................................................36 Kürtler, Sosyalizm İnşasında.....................................................................49 - Ebulqasim A. Lahûtî.....................................................................................51 - Heciyî Cindî...................................................................................................56 Sosyalist Anavatan Savunmasında Kürtler...........................................70 - Rambout’un izlenimlerinden......................................................................76 - Sovyet Ermenistanı’nda Kürtler/1949......................................................78 Kürdistan’da 3S Etkileri - Cegerxwîn Şiirinde PdSB Etkisi.................................................................80 - Belge: Neue Zeit-1949................................................................................94 II. BÖLÜM Üç Konu - Üç Tavır............................................................................................101 Kurdistan Uyezd......................................................................................................119 - İsmail Beşikçi’nin Tavrı Üzerine......................................................................143 - BELGE: „Azerbaycan Kürtleri“nden Parça.................................................166 Kürtler, Sürgüne Gönderildi mi?...................................................................197 - Bazı İddialar ve Gerçekler........................................*.....................................210 - Ziya Ulusoy’un Yanılgısı...................................................................................224 MKC ve Stalin.........................................................................................................229 - Dr. Şıvan’m Değerlendirmesi...........................................................................254 Barzanilerin Uzun Yürüyüşü...........................................................................267 - Uzun Yürüyüşçüler PdSB‘nde..........................................................................280 PdSB+KE ve KUKM İlişkisi Üzerine Tezler.............................................291 III. BÖLÜM Kürdistan (ve Kürt) „Sol“ Çevrelerinde Stalin Değerlendirmeleri - T-KDP Dr. Şıvan....................................................................................................304 - Kawa...........................................................................................................................310 - Yılmaz Güney..........................................................................................................322 - PSK - Kemal Burkay............................................................................................327 - Tevgera Sosyalist a Kurdistane.........................................................................338 - Kürdistan Öncü İşçi Partisi.................................................................................342 - Rızgarî.........................................................................................................................348 - Hevdem......................................................................................................................363 - Kürdistan Komünist Partisi.................................................................................365 - Tekoşina Sosyalist.................................................................................................380 - Partiya İslamiya Kürdistan.................................................................................383 - Kürdistanlı Komünistler......................................................................................384 - Kürdistan Devrimci Sosyalistleri.....................................................................389 - Tevgera Kominist...................................................................................................391 Modern Revizyonizmin Okulundan Geçenler.........................................394 - Vekil Mustefa.........................................................................................................399 - Cemşid Heyderi.....................................................................................................402 -Celile Çelil...............................................................................................................407 - Eskere Boyik............................................................................................................409 - Hejare Şamil............................................................................................................413 IV. BÖLÜM Stalin Savunulmadan Marksizm-Leninizm Savunulamaz! - 6 Mart 1994 SSMLS Panel’i.....................................................................419 - Belgeler........................................................................................................452 - Stalin’e Yönelik Saldırılara Yanıtlar........................................................462 - Sonuç.............................................................................................................476 Yararlanılan Kaynaklar............................................................................484 Kısaltmalar...................................................................................................488 ÖNSÖZ “Kürtler ve Stalin” bağlamında bir incelemeye, değişik neden ve gerekçelerle ihtiyaç vardı. Özellikle 89/91 döneminde Modem revizyonistlerin önderliğindeki Sovyetler Birliği ve uydusu konumundaki blokta bilinen gelişmelerin ardında Kürt siyasal çevrelerinde, özelde “sol” söyleme sahip kesimde Stalin kişiliği etrafında Leninizme ve proletarya diktatörlüğü -dönemi- Sovyetler Birliği’ne [PdSB] karşı çok yönlü ve bütünüyle çarpıtma-iftira-karalamadan ibaret yoğun saldırılar başladı. Dünya genelinde hakim bulunan antikomünist saldırganlıktan ilhamını alan sosyalizm karşıtlığı, antiStalin temelde bugün yeniden işçi ve emekçi kitlelere dayatılmış durumda. İçlerinde akşam „komünist“ yatıp sabah antikomünist kalkanların da bulunduğu bu cenahtaki ezici çoğunluk için m-I söylem, „komünist“ iddia ve sahtece de olsa „sosyaIizm savunusu'1 gibi bir dönemin ideolojik gereksinimleri çoktan terk edildi. Sosyalizm, sınıf mücadelesi, Leninizm gibi pek çok ideolojik-teorik konuyla hiç bir ilgileri bulunmayan kimi sahte komünist kılıflar altında, bazıları sosyaldemokrat içerikte bir tür .belediye sosyalizmi’ kulvarlarında yol alarak ve hatta içlerinde artık sosyalizmden uzak durulmasını öğütleyenlerin de bulunduğu bu cenahtaki tüm kesimler, bugün hala ısrarla Stalin’e karşı düşmanlığı bırakmış değiller. Stalin eleştirisi yapmayan, “eleştiri” adı altında tam bir saldırganlıkla karalama, iftira, çarpıtma vs. faaliyeti yürüten bu tür çevrelerin tavrının irdelenmesi gerekiyordu. Çünkü başta geniş işçi ve emekçi kitleler gelmek üzere; komünizme sempati duyan, PdSB sosyalist deneyine sahip çıkan dürüst devrimci insanları, hatta bir bakıma Stalin’i savunma çeperinde tutunmaya çalışanları da yer yer kapsayan bu burjuva ideolojik kuşatmaya karşı, Stalin Savunulmadan Marksizm Leninizm Savunulamaz [SSMLS] temelinde Kürdistan kamuoyuna da gerçeklerin açıklanması gerekiyordu. 89/91 süreci ile birlikte yaygınlaşan sözkonusu antikomünizm cereyanına kapılan, mevcut konjonktürel ideolojik koşulların etkisi altında Stalin üzerine yanlış bilgi ile kafaları doldurulmuş genç insanların Stalin gerçekliğini doğru temellerde öğrenebilmeleri bakımından da elinizdeki çalışmanın hazırlanması mutlak bir gereksinim haline geldi. Kuşkusuz ki, elinizdeki kitap ile tek başına varolan hakim akıma karşı istenilen başarıya ulaşmak imkansızdır; ancak imkansız olanı aşabilmek için de, bir yerden başlamak gerekiyordu ki „Kürtler ve Stalin" incelemesi Kürdistan özgülünde ,ilk başlangıç’ çerçevesinde değerlendirilebilir. Elinizdeki kitap incelendiğinde; Kürtlerin hayatlarında Stalin’in yeri daha net görülecektir. Yaşadığı dönem, ölümünün ardındaki bir kaç on yılı kapsayan süreç ve bugüne kadar geçen zaman aralığında Stalin’in, Kürtler tarafından yeterince anlaşıldığı, doğru kavrandığı, gerçekliğinin objektif ele alındığı, temsil ettiği ve geliştirdiği Leninizmin ilkelerinin bilinçlere kazındığı (az sayıda insanın dışında), söylenemez. Ayrıca belirtmek gerekir ki, özellikle bugünün Kürt gençliği tarafından doğru temellerde tanınmaması da dikkat çekicidir. Bunun bir dizi nedeni var kuşkusuz. Kitapta; nedenlerin yanı sıra, Stalin’in Marksizm-Leninizm'i teorik olarak geliştiren yanı ve proletarya diktatörlüğü deneyinin önderi ve büyük pratisyeni niteliği ortaya konuluyor. Kitapta, Kültlerin; Sosyalist Ekim Devrimi, sosyalizmin inşası, kültür devrimi, sınıf mücadelesi, sosyalist anavatanın savunulması gibi konulardaki rolleri, katılımları, tutumları üzerine bilgilere yer verilmektedir. Bazı Kürt siyasal çevreleri tarafından spekülasyon konusu yapılan Kürdistan Kazası [KK] idari birimi ve „Kürtlerin sürgünü1' üzerine ayrıca ayrıntılı durulmaktadır. .Dışarıdaki Kürtler’ bağlamında ise; Kürtlerin ilk kez doğrudan SSCB ile ilişkilendikleri dönem olan Mehabad Kürt Cumhuriyeti [MKC] özgülündeki gelişmeler de detaylı inceleme konusu yapılmıştır. {PdSB’nin Kürdistan Ulusal Kurtuluş Mücadelesine [KUKM] karşı tutumu, bir diğer kitabın konusu olarak planlandığından, bu çalışmada ancak özetle ,tezler’ çerçevesinde değinmekle yetiniyoruz.} Kuzey parçasındaki Kürt/Kürdistan „sol“ çevrelerin Stalin üzerine değerlendirmeleri de, kitabın önemli unsurlarından biridir. 89/91 momentinde „yeni“ revizyonist akımın saldırılarına karşı yazılmış bazı makaleler ve aynı çerçevede gerçekleştirilen „Stalin Panelindeki konuşmayı da kitaba dahil etmek gerekiyordu. Kürdistan işçi ve emekçileri tarafından doğru içerikte tanınmadığı; ayrıca Stalin karşıtlarının Stalin’i okuma gereği duymadan eleştiri ve saldırılarını sürdürdüğü dikkate alındığında; kitabın sonuna Stalin gerçekliğini doğru temellerde tanıma amacına uygun olarak birkaç kısa metne ,parça’ çerçevesinde yer verdik. Bu çalışma, Stalin bağlamında kimin neyi savunduğunu birarada vermeye çalışıyor. Ele aldığımız konu; arada bir yerde konumlanma şansını ortadan kaldırıyor. Bu, şu anlama gelir: Ya Stalin’i savunuyorsunuzdur, öyleyse m-1 klasiği büyük bir komünist önder diyorsunuzdur ve bu durumda eleştirileriniz ilkesel konu(lara) tekabül etmiyordur; ya da Stalin’in “ilkesel hataları” adı altında başlayan saldırılarınızı ardarda sıralar; önce klasik niteliğine ,çizgi’ çekerek ,komünist’liği ile yetinmenin teorisini yapar ve giderek bir noktadan sonra devrimciliğini de sorgulamaya gidecek zemini döşemiş olursunuz. Hatta içlerinden bazılarının işi çiğ kıyaslamalara vardıracak kadar çığrından çıktığını ve ‘öbür tarafa’ düştüklerini de tanık olduk. Öncesini bir kenara bırakacak olursak, son çeyrek yüzyılda hepimiz gelişmenin böyle seyrettiğini bizzat yaşayarak gördük. Dolayısıyla, şunun kavranması gerekir: Stalin için „m-l klasik değildir" kanaatinde olanlar; SSMLS perspektifinin yanlış olduğunu keşfedenler; ,yarın’ sırayı Lenin’e getirmek zorundadırlar. Diğer bir ifade ile; Stalin’i ameliyat masasına yatıranlar, kaçınılmaz şekilde Leninizmi revizyondan geçireceklerdir. Tıpkı, Lenin’i ameliyat masasına yatıranların Marksizmi revizyondan geçirmeleri ve terketmeleri gibi. Haliyle, Stalin adı sözkonusu edildiğinde ‘ortayı bulmaya’ çalışan pragmatistlerin çabası boşuna. Soruna ilkesel bakmayan, temelden farklı iki ayrı duruşu içiçe geçirerek görece faydacı mantığın esiri ,idareci’ yaklaşım, her ne kadar düne ait idiyse de, bugünlere sarkan boyutları da yok değil. Elinizdeki kitapta, konuyu bu yönüyle de irdelemeye çalıştık. 89/91 öncesi Kürdistan’ında tutarlı ve ilkeli temelde SSMLS perspektifinin temsil edildiği ve bu çizginin sürdürüldüğü söylenemez. Belirttiğimiz tarihten çok önce bazı olumlu devrimci yaklaşımların varolduğu ve fakat sözkonusu duruşun devam ettirilmediği, hatta dün savunulanın tam zıddı bir savrulma içerisine girildiği açık ve net. Olgu olan şudur ki; belirttiğimiz tarih öncesinde ve daha sonra SSMLS perspektifi parti-örgüt düzeyinde temsil edilememiştir. Sözkonusu tarih ile birlikte, daha da geri konuma savrulmalar yaşanarak, Stalin’i m-l’in klasiği (ustası) değerlendirmeme, hatta hepten reddi vs. eğilimler gelişmiştir. Kürdistan özgülünde Stalin’e yaklaşım konusunda 89/91 tarihi içerikte değil ama, biçim bakımından ‘milat’tır. O tarihten sonra Kürdistan ‘sol’ çevrelerinin tamamı ‘kılıçlarını çekmiş’ ve Stalin’e, Stalin nezdinde m-l’e yönelik açık, sınırsız ve ölçüsüz saldırganlığın startını vermişlerdir. Geçmişte de Kürdistan’da revizyonizm baskın şekilde temsil ediliyorduysa da, belirttiğimiz tarihle birlikte oluşan ideolojik ortamda bu temsil yeni bir takım özellikler de kazanmıştır. Daha önce güya Lenin’e .sığınarak’ Stalin’e mesafeli duranlar ve bu yolla Stalin’i arka plana itip, kurtulmak isteyenler; 89/91 ’e doğru giden son bir kaç yıl içinde Lenin’i kendilerine kalkan yapmadan açıktan ve doğrudan Stalin’den kurtulmak amacıyla harekete geçtiklerinde, aslında giderek Lenin’e karşı da hazırlık yapmaktaydılar. Çok geçmeden, komünistlikten sosyaldemokratlığa terfi ettiklerinde, sözde de olsa, Lenin’den ve Leninizmden geriye bir iz bırakmadılar. Bu; tartışma götürmez açıklıkta, Stalin’i reddedenin, Lenin’i de reddetmek zorunda olduğu; Stalin ile sorunu olanın, Lenin ile sorunu olduğu anlamına geliyordu ki çok geçmeden böyle de oldu.
Description:The list of books you might like
