OCAK 2018 Human Papilloma Virus (HPV) Antibiyotikten Sonra İlaç Tasarımında Teknoloji Çağı Altın Baharat Zerdeçal Antik Mısır’da Kozmetik Vincent Van Gogh Umutlu bir yaklaşımdır; yeni bir yıla girerken sıkıntıları eski yılda bırakacağımıza inanmak isteriz. "Mutlu yıllar" dileriz birbirimize, "Yeni yıl güzellikler getirsin", "Kutlu olsun" deriz, yüzlerimiz umutlu gülümsemelerle dolar. O gecenin en büyük hediye paketi yepyeni bir yıldır. Öte yandan çoğumuzun içinden yıllardır şu cümleler geçmiyor mu? "Bakalım bu yıl neler olacak, daha kötü gelmese, bakalım görelim, iyi diyelim de iyi olsun" vb... Eskisinden daha iyi gelmemiş yeni yıllardaki gibi. Çünkü çoktandır "Akdeniz'e bir kısrak başı gibi uzanan memleket"imize iyi yıllar gelmiyor. Tehditler, terör, gerici akımlar ve savaşların toz dumanında önümüzü görememenin tedirginliğiyle yaşıyoruz. Dümen başındakilerin hiç güven vermediği gemimizde yalpalıyoruz, deniz tutuyor kimi zaman , plasebo haplar veriyorlar, yutuyoruz. Gemilere yol gösteren kutup yıldızı gibi pusulamız olması gereken ilkelerimizi hatırlamak gerek; sağduyu, doğruluk, mantık, tarih bilinci, bilimsellik, tutarlılık, birlikte davranma ve ülke sevgisi gibi... Bunlar yoksa eğer, aklımıza ve geleceğimize sahip olmak bir mucizeye kalacaktır. Ama yenilgiler zaferlerden daha öğreticidir ve artık yıllar nasıl iyi gelebilir sorusunu 2018 'de samimiyetle soralım, tartışalım. Yeni yıla bunu borçlanalım ve o zaman umutlanarak diyebilelim ki... Yeni yılınız kutlu olsun, umutlu olsun ! Adana Eczacı Odası Yayın Komisyonu OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ 03 Ocak 2018 05 09 Adana Eczacı Odası Yayın Organı Mesleğimiz 07 Hastane Eczacılığı SAHİBİ Ecz. Ersun ÖZKAN 09 TEB 4. Bölge Adana Eczacı Odası Başkanı Human Papilloma Virus YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ 17 Ecz. Ö. Mürsel YALBUZDAĞ Adana Eczacı Odası Genel Sekreteri 19 Meslek Hakkı YAYIN KURULU ÜYELERİ 19 Ecz. Ayşenur ACAR Antibiyotikten Sonra Ecz. Buğra ÜSGÜLOĞLU Ecz. Büşra ER 28 Ecz. Cansu AKIN AVAN Ecz. Eray YILMAZ İlaç Tasarımı Ecz. Ezgi Sena GÖREN 34 Ecz. Fatma Feyza ÇETİN Ecz. Fulya AKGÜN Beş Cümle Ecz. Gözde YÜKSEKDAĞ 35 35 Ecz. Hayriye KARABULUT Ecz. Kezban TANGERLİ ATICI Altın Baharat Zerdaçal Ecz. Merve BİLİKTÜ 40 Ecz. Merve KARACA Ecz. Mete ANDIRIN İçimizdeki Biyolojik Saat Ecz. Mustafa ORUÇ Ecz. Nuran KAYIM SELEKOĞLU 47 Ecz. Sevilay ÇAKMAK Antik Mısırda Kozmetik Ecz. Suna CİNBAŞ Ecz. Ülkü SARIBAŞ 53 Ecz. Veysel CİNGÖZ Ecz. Zeynep BİÇER Vincent Van Gogh 47 58 YÖNETİM YERİ ve YAZIŞMA ADRESİ Reşatbey Mah. Adalet Caddesi No : 24 Oral Kontraseptif Kullanımı Seyhan / ADANA 61 Tel : 0 322 458 10 50 Faks : 0 322 454 78 96 Etkili İletişimde Anlatma web : www.adanaeo.org.tr e-posta : [email protected] 67 e-posta : [email protected] Faaliyetlerimiz BASKIYA HAZIRLIK 72 53 Artı Tanıtım Seyhan / ADANA BASIM YERİ Basında Adana Eczacı Odası Ulusoy Ofset Seyhan / ADANA Mesleğimizle ilgili yaşadığımız gelişmelerin ortak bir özelliği bulunmaktadır. O da sorunlarımızın yerel olarak çözülemeyeceği, merkezden yapılacak düzenlemelerle sonuç elde edilebileceği gerçeğidir. Ecz. Betül TAŞTEPE 4. Bölge Adana Eczacı Odası Denetleme Kurulu Üyesi Değerli Meslektaşlarım, Bilişim çağının hızlandırdığı bu sosyokültürel başka- laşım; yaşamın her alanını etkilediği gibi meslek hayatı- Teknolojinin ilerlemesiyle yaşamın her alanında mızda da kendini göstermektedir. ‘’duyarsızlaşma’’ kendini gösteriyor. Sağlık sektöründeki değişim sağlığa dair verilerin Gün içinde koştura koştura yaşıyor, öğünlerimizi atış- elektronik ortama aktarılmasıyla iyice hızlanmıştır. tırarak geçiriyor, sürekli bir şeylere yetişmeye çalışıyoruz. Günümüzü telefonumuz, bilgisayarımız ve işimiz arasın- Eczacılık mesleğinde mevzuat, uygulamalar, kurum da yaşıyoruz. Bu yoğunluğun arasında durup başımıza nezdinde geri ödeme gibi konularda birbirinin ardı sıra gelenleri, hayatın bize verdiklerini düşünmeye, içselleştir- devam eden değişiklikler yaşanmaktadır.Değişimin kor- meye, hissetmeye vakit ayıramıyoruz. Kişisel duyarsızlaş- kutucu hızı, güncellemelerden henüz birini algılayama- ma bu noktada başlıyor. mışken diğerinin gerçekleşmesine mahal vermektedir. Bu şekilde gerçekleştirilen algı yönetimi eczacı tabanı olarak Ailemizle, arkadaşlarımızla çok az iletişime geçiyo- aleyhimize olan hususları kabullenmesek de tepkimizi ruz. Yüz yüze görüşmek şöyle dursun; birbirimizi ara- önlemeye veya ertelemeye yönelik bir yöntemdir. mıyor,vaktimiz varsa sosyal medya veya mesajla ha- berleşiyoruz. Mesaj en iyi çözüm diye düşünüyoruz; Son dönemde eczacılık mesleğinin gündeminde müsait olunca okunur, herkes çok yoğun... yer tutan konuları şöyle sıralayabiliriz : Böyle açıklamalarla sosyal duyarsızlaşmayı - 6308 sayılı kanunla EYS ve puanla eczane açma normalleştiriyoruz. sistemi, ikinci eczacılık ve yardımcı eczacılık kavramla- rı mesleğimize kazandırılmış ve mevzuata eklenmiştir. Elektronik uygulamalar ve iş yoğunluğu hattında 6308 sayılı kanun kapsamına giren eczacılık öğrenci- yalnızlaşmış bireyler olarak etrafımızda yaşanan siyasi, lerinin yardımcı eczacılık yapma zamanı yaklaşmasına ideolojik, sosyolojik gelişmeleri takip edemiyoruz. Ge- rağmen bu konunun ayrıntıları hala netleşmemiştir. Bu rek medyanın bilinçli bilinçsiz manipülatif paylaşımla- hususta TİTCK’nın kılavuz yayınlaması bekleniyor olsa da rı, gerekse ülkemizde olduğu gibi biri bitmeden öteki "asgari ücretin bir buçuk katından az olamayacağı" be- başlayan kötü, acı olayların art arda yaşanması netice- lirtilen yardımcı eczacı ücretinin eczanelere getireceği sinde toplumsal gelişmelere birbirinin aynısı gözüyle mali yükün nasıl finanse edileceğine dair TEB tarafından bakar hale geliyor, tepki veremiyor, toplumsal duyar- yapılmış herhangi bir çalışma henüz mevcut değildir. sızlaşmayı derinden yaşıyoruz. OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ 05 - Artan eczacılık fakültelerinden mezun olacak öğren- tacağı endişesiyle karşı çıkmaktadır. Ayrıca her ne kadar cilerin istihdamı önemli problemlerimizden biri. Öyle ki şu anda bürokratların ‘’OTC'nin eczane dışında satılma- eczacılık mesleğinin geleceğini kendi istediğimiz yönde sını planlamıyoruz.’’ söylemleri varsa da bu uygulamanın şekillendirmek ancak uzun vadede iyi planlanmış bir ilaçta reklam ve ilacın marketlerde satılmasının önünü proje ile mümkün olabilecektir. açacak bir basamak olduğunu düşünmekteyiz. - Daraltılan eczane ekonomilerini rahatlatarak mes- Mesleğimizle ilgili yaşadığımız tüm bu gelişmelerin leğimizi ileriye taşımak için meslek hakkı vazgeçilmez- ortak tek bir özelliği bulunmaktadır. O da sorunlarımı- dir. Her ne kadar birliğimiz bu konuyla ilgili çalışma- zın yerel olarak çözülemeyeceği, merkezden yapılacak lara başlamış olsa da dünyanın değişik yerlerindeki düzenlemelerle sonuç elde edilebileceği gerçeğidir. eczacıların meslek hakkını çok uzun sürelerde elde Bu çerçevede bize düşen görev, mesleki sorumluluğu- edebilmiş oldukları gerçeği bu yolda sabırlı olmamız nun farkında eczacılar olarak, teknoloji çağının artırdığı gerektiğini göstermektedir. ve sistemin bize dayattığı duyarsızlaşma engelini aşarak, - Eczane ekonomilerine büyük katkılardan biri de eczacılık mesleği ile ilgili fikirlerimizi birbirimizle, odamız- medikal sözleşmesinin imzalanmış olmasıdır.Eczacılar la ve üst örgütümüz TEB ile paylaşmaktır. olarak reçete ekinde istenen, saklanması gereken, fatu- TEB'in ve yöneticilerin vazifesi ise öncelikle tabanı ra ekinde istenen evraklarla boğuşsak da önümüzdeki dinlemek, anlayabilmek, temsiliyette tabanı yansıta- süreçte bu konularla ilgili ilerleme kaydedileceğine inan- bilmektir. Eczacılık mesleğinin her alanında şimdiki maktayız. zamanın farkındalığı ile vizyoner davranabilmektir. - Geçici Koruma Kanunu kapsamındaki Suriyelilerin Sosyoekonomik, toplumsal, siyasi gelişmeleri eczacı- reçeteleri ile ilgili olarak AFAD veya SGK ile protokol lık mesleği lehine çevirebilecek bakış açısıyla hareket henüz imzalanmadığından ödemelerle ilgili aksaklık- edebilmektir. lar ve kesintilerle alakalı sorunlar devam etmektedir. Bu yaşanmışlıklarla 2017'yi uğurlarken, 2018'i mes- - Tarım İl Müdürlükleri'nin işletme kayıt belgesi istem- leki anlamda umut dolu temennilerle karşılıyoruz. leri ve eczanelerimizi dolaşarak denetim yapma teşeb- Değerli Meslektaşlarım, büsleri; 6308 sayılı kanunda ‘’Eczaneler için hiçbir kurum veya kuruluştan belge alınmasına gerek yoktur.’’ den- Hayallerimizin ve umudumuzun rehberliğinde, mesine, eczacılık mevzuatına aykırı olmasına, elimizde barışın ve sevginin hakim olduğu, savaşın ve nefretin kazanılmış yargı kararları olmasına rağmen bürokratik tükendiği bir dünyada; bilişim çağının artırdığı duyar- karmaşa yüzünden devam etmektedir. sızlaşmadan kendimizi, sevdiklerimizi, toplumumuzu ve mesleğimizi koruyabildiğimiz, ümidimizi kaybet- - ‘’Kamu Özel Ortaklığı’’ projesi olan şehir hastane- mediğimiz, sağlıklı, mutlu, huzurlu, güzel yıllarımızı lerinin finansal tüm yükünün kamuya bırakıldığı ve birlikte geçirmek dileğiyle yeni yılınızı kutlarım. tüm avantajların özel sektörden yana olduğu STK'lar tarafından her platformda dile getirilmektedir. Ada- Saygılarımla. na Şehir Hastanesi'nin faaliyete geçmesiyle hastane kampüsündeki dükkanların eczanelere kiralanması gündeme gelmiştir. Buralara eczane açılmasının mev- zuata uygun olmadığını düşünmekteyiz. - Reçeteli-reçetesiz ilaç, OTC tartışmaları hız kesmeden devam ediyor. TEB, TTB, eczacı ve hekim tabanı reçetesiz ilaç (OTC) uygulamasına; sosyoekonomik açıdan halkın buna hazır olmaması, ilaçtan zehirlenme vakalarının ar- 06 OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ Hastane Eczacılığı Ecz. Ayşenur ACAR Hepimizin bildiği 'Eczane eczacılığı’ dışında mesleğimizi icra etmeye çalıştığımız kamu alanlarından biridir ‘Hastane eczacılığı'. Üniversite hastaneleri, özel hastaneler, devlet hastaneleri gibi kurumlarda bulunan eczanelerde görev yapan eczacılar ve personellerle yürütülmektedir. Hastane eczacılığının başlıca görevlerinden Hastane eczanesi; kurumun servislerine, ameliyat- olan ilaç yönetimi, kurumun hastalarına sağladığı hanelere, acil servisine, poliklinikler için protokole ilaç tedavilerinin sistemi ve süreçlerini içine alır. uygun durumlarda ilaç ve tıbbi malzeme sağlamak Bu da etkin süreç tasarımı ve uygulaması ile teda- zorundadır. Hastaneler tedavi hizmetini; ayaktan, ya- vi ilaçlarının seçimi, satın alınması, depolanması, tarak ve günübirlik yatış şeklinde sunmaktadır. reçetelenmesi/hekim istemi (order), dağıtılması, Hastane eczanelerinde dışarıya ilaç satışı yapıl- hazırlanması, uygulanması, yönetimi, döküman- maz. Yalnızca yataklı servislerde yatan hastalarla, or- tasyonu ve izlenmesinin prensiplerini uygulayan topedi, diyaliz, acil servis, gastroenteroloji gibi özel sağlık personelinin multidisipliner ve koordineli polikliniklerde muayene ve tedavi sırasında ayaktan faaliyetidir. hastalara kullanılan ilaçların satışı serbesttir. Bu has- İlaç yönetimi hasta güvenliği açısından en bü- talar eczacı tarafından hangi ilaçların, nasıl, hangi yük unsurdur ve bunu organize etmek eczacının durumlarda kullanmaları gerektiği ve hangi tür yan temel görevidir. Eczacı kurumun belirlediği politika- etkiler oluşturabileceği konusunda bilgilendirilir. lar doğrultusunda ilaç hakkında karar verme yetki- Hastanede en az bir eczacı olmak zorundadır. Eczacı si olan tek kişidir. Bir hastanede tedavinin başarısı sayısının birden fazla olduğu kurumlarda hastane ec- doğru teşhis ve etkili etkili ilaç kullanımına bağlıdır. zacılığı konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip kişi Bu noktada eczacının rolü ve önemi kaçınılmazdır. başhekimlik tarafından başeczacı olarak görevlendirir. OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ 07 Sağlık Bakanlığı'nın oluşturduğu Yataklı Tedavi sedür işlerinin yoğunluğu altında kalan eczacıların Kurumları İşletme Yönetmeliği'nde belirtildiği gibi; mesleğini gerektiği gibi icra edememesine sebep olmaktadır. Fakültelerde verilen eğitimlerle hasta- ne eczacılığı arasındaki derin farklılıklar, bu alandaki boşlukların belirtisidir. Günümüzde kamuya alımın artmasına rağmen, bu kurumlarda eczacıların yapacağı işlere yönelik sistemin düzenlenmesi ve gelişmesi adına yeter- li yenilik sağlanmamıştır. Kurumdaki eczacıların ve çalışanların karşılaştığı zorlukların çoğu işlerin dü- zensiz yapılanmasıyla ilgilidir. Hastanelerdeki yataklı ve ayakta tedavilerde "Kurum eczaneleri yatan hastalarla, kanun, tüzük, daha iyi sonuçlar alınabilmesi için eczacıların kesin- yönetmelik ve emirler gereğince yatırılmadan ilaç likle danışmanlık görevini üstlenmesi gerekmekte- verilen lüzum görülen hastalara ilaç ve sıhhi malze- dir. Bunun için gerek eğitim gerekse idari konularda me sağlayan yerlerdir." (Madde 17) ilgili düzenlemeler yapılmalıdır. Yataklı Tedavi Kurumları Yönetmeliği'ne göre so- Son günlerde gündemde olan klinik eczacılık rumlu olan eczacının (başeczacı) görevleri tanım- alanında atılan adımlar, eczacının kliniklerdeki gö- lanmıştır. Buna göre başeczacı görevlerin durumu- revini oluştururken, hastane eczanesinde bulunan na bağlı olarak hastanede çalışan diğer eczacılara eczacıların görevlerinin meslekle alakasızlığı hiç fark görev paylaşımında bulunur. edilmiyor mu? Ülkemizde hastane eczaneleri çağdaş örnekle- Kadro sayısının artmasına rağmen özlük haklarının ri ile karşılaştırılamayacak ölçüde sistemsiz, gerekli ve hak edilen ekonomik koşulların düzeltilmemesi, özenin gösterilmediği ve gerçek önemin verilmedi- çalışma şartlarının uygunsuzluğu, eczacının hastane ği bir konumdadır. personel tanımında hak ettiği konumda bulunma- Bugüne kadar hak ettiği ölçüde değer göreme- ması vb. durumların çözülmesi sağlanabilecek mi? miştir. Eczane açmaya getirilen kısıtlamalar hastane Hastanelerde eczacılığın önemsenmesi ve gerekli eczacılığına yönelimi arttırmış, ancak hala görev özenin gösterilmesi; sağlık harcamalarının azal- tanımı tam anlamıyla belirlenmemiş eczacıların ge- tılmasını, eczacılık uygulamalarının klinik hizmet nelde ne iş yaptığı bilinmemektedir. boyutunun geliştirilmesini ve ilaç güvenliğinin art- masını sağlayacaktır. Hastane eczanesinde ayniyat saymanı muamele- si gören; ihale, ilaç alım satım, stok takibi ve eczacı- lıktan uzak işlerin yükü altında ezilen, devletin pro- 08 OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ Human Papilloma Virus (HPV) Ecz. Nilay ÜMİT İnsan papilloma virüsü (HPV), Papillomaviridae ailesinde bulunmaktadır. Papillomaviridae ailesinde 12 cins yer almaktadır. Bunlar alfa, beta, gamma, mu ve nu cinsleri ile bunların dışında kalan ve hayvan papilloma virüsleri oluşturan yedi cinsi içermektedir. Alfa papilloma cinsi, en büyük grup olup, bu grupta mukozayı enfekte eden tipler ile deride yaygın siğillere sebep olan kutanöz tipler yer almaktadır. Bu virüsler 50–55 nm çapında, zarfsız, çift sarmallı, ikozahedral nükleokapsitli ve proteinle çevrili DNA genomu içermektedirler (Avcı ve Bozdayı, 2013). OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ 09 Diğer birçok virüsün aksine HPV’ler, antijenik bölge ile geç bölge arasında bulunan uzun kontrol yapılarından çok DNA yapısına göre sınıflandırıldı- bölgesi (LCR)’dir. Erken bölgede altı ORF (Open reading ğından serotipler yerine genotipler olarak ve keşfe- frame-açık okuma bölgesi) ve geç bölgede iki ORF bu- dildikleri sıraya göre numaralandırılmaktadır (zur lunur. Bütün HPV ORF’leri virüsün sadece bir sarmalı Hausen, 2002). Günümüzde 200’den fazla HPV tipi üzerinde yer almaktadır ve sekiz ORF viral hayat siklu- tanımlanmıştır. sundaki gen ekspresyon sırasına göre erken ve geç ola- rak isimlendirilir. Erken proteinler E1, E2, E4, E5, E6 ve İnsan papilloma virüsü tipleri klinik olarak üç kate- E7 viral replikasyon ve hücre transformasyonunda rol goriye ayrılmaktadır. Bunlar; kanser açısından düşük alır (Alp, 2012). Geç gen bölgesinde ise L1 ve L2 kodlan- riskli HPV’ler (6,11,40,42,43,44,54,61,70,72,81), orta maktadır. L1 geni major kapsid proteini, L2 geni minör riskli HPV’ler (26,34,53,57,66,83) ve yüksek riskli HPV’ler kapsid proteinini kodlar. Ayrıca bu bölge virüs partikül- (16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,68,73,82) olarak lerinin birbirine veya hücreye tutunmasını sağlayan gruplandırılmaktadır (De Villiers ve ark., 2004). proteinleri kodlar. Alman viroloji profesörü Harald zur Hausen, ra- HPV ENFEKSİYONU him ağzı kanseri üzerine araştırmalar yapmış ve papilloma virüslerinin bu kanserdeki rollerini keş- İnsan papilloma virüsü birçok şekilde bulaşmak- fetmiştir. Bu buluşu nedeniyle 2008 Nobel Tıp Ödü- tadır; kontamine yüzeylerden, ciltteki lezyonlar- lü'nü almıştır. dan ve doğum kanalından olmak üzere direkt veya indirekt olarak bulaş görülmektedir. Ancak en HPV GENOMU VE REPLİKASYONU önemli bulaş şekli yakın temasla bulaştır. Şiddetli Papilloma virüsler ikozahedral simetrili ve ge- enfeksiyonlar için cinsel aktivite esnasında skuamöz nomu çevreleyen 72 kapsomerli zarfsız DNA vi- ya da mukozal epiteldeki aşınmalar veya hasarlarla rüsleri olup, virüsün dış protein kılıfı, majör ve bazal hücrelere doğru HPV’nin ulaşması gerekmek- minör olmak üzere iki protein içermektedir. Pa- tedir (Doorbar, 2005). Yapılan çalışmalarda seksüel pilloma virüsün en büyük kapsid proteinleri bü- aktif kadınların %75’inde HPV varlığı bildirilmekte- tün virüslerde son derece iyi korunmuştur. Minor dir. Ayrıca genital HPV enfeksiyonu geçiren bireyle- kapsid proteinleri ise HPV tipleri arasında değiş- rin eşlerinde de %60-66 oranında ortalama 3 ay gibi kendir. Virüsün genetik bilgisi ise yaklaşık 8.000 bir süre sonrasında genital HPV lezyonları görül- baz çifti içeren halkasal, çift zincirli bir DNA mo- mektedir (Stanley, 2007). lekülünde kodlanmaktadır (Motoyama ve ark., Kadınların %70-80’i yaşamları boyunca en az bir 2004). Viral proteinleri kodlayan bütün dizinler kez HPV ile enfekte olur. Korunmasız cinsel ilişki ile (open reading frame=ORF) tek bir DNA sarmalı 2/3 gibi yüksek oranda bulaşma özelliği gösteren üzerindedir ve bütün papilloma virüslerinde or- HPV, tüm dünyada cinsel yolla bulaşan enfeksiyon- ganizasyon aynıdır. lar arasında ilk sıraya yerleşmekte ve her yıl en az Papilloma virüsler 3 gen kontrol bölgesinden oluşur. 5.5 milyon kişinin enfekte olduğu tahmin edilmek- Bunlar fonksiyonel olarak erken bölge (early region, tedir (Köksal, 2005). E bölgesi), geç bölge (late region, L bölgesi) ve erken 10 OCAK 2018 / ADANA ECZACI ODASI BÜLTENİ
Description: