Fan Drive Sistemi İle Soğutma Avantajları

100 Pages·2017·32.6 MB·Turkish

n
a
st
ci
ür
NŞAAT A.Ş.hevi HES-Ga BarajıDolusavak ng Glory)
GE İhuakkhaltaftlı Morni
ASSŞ(
İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERGİSİ
4 ÖNSÖZ
İş Makinaları Mühendisleri Birliği Derneği yayın organıdır.
Üç ayda bir yayınlanır.
6 Konveyörler Bandı Birleştirme
ISSN 1306-6943
2017 Ekim-Kasım-Aralık Sayı: 60
İMMB Adına Sahibi ISO 10816-3 Standardına Göre
Duran KARAÇAY 22
Endüstriyel Makinalarda Titreşim-
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü lerin Değerlendirilmesi
Bayramali KÖSA
Yayın Komisyonu
34
Yağ Durumu İzleme
Duran KARAÇAY
Mustafa SİLPAĞAR
Bayramali KÖSA CK-4 ve FA-4 Ağır Hizmet Dizel Reklam İndeksi
Murtaza BURGAZ
40 Motor Yağları: Yakıt Ekonomisinin
Halil OLKAN
Halide RASİM Geleceği ALFATEK 17
Selami ÇALIŞKAN ALPEM DONALDSON 19
Turgay KARGIN ALPEM PARKER (Ön Kapak İçi Karşısı)
Tuğba DEMİRBAĞ
Fan Drive Sistemi İle Soğutma ANADOLU FLYGT 39
C. Cem DORKEN 46
Gülderen ÖÇMEN Avantajları ANİŞMAK (Önsöz Karşısı)
BP CASTROL 27
Yazışma Adresi CARRARO (PİMMAKSAN) 53
Uzayçağı Caddesi No: 62/7 Ostim / ANKARA 54 İşbaşı İSG Konuşmaları CUMMINS TURKEY (Arka Kapak İçi Karşısı)
Tel: [phone] • Faks: 0.312 385 78 95 (Toolbox Talks) ECE ELEKTRİK 45
ECE ELEKTRİK 51
www.ismakinaları.org.tr
ESSA GRUP MAKİNA 95
e-posta: [email protected]
Grup-e-posta: [email protected] 60 Şantiye İstihdamında Güney EXXON MOBİL (Arka Kapak İçi)
Grup e-posta üyelik adresi: AsyaYaklaşımları HAKMAK 67
[email protected] HİDROMEK (Ön Kapak İçi)
İMMB 84
Tasarım ve Baskı 76 Toplumda Sık Görülen İMMB HİDROLİK 75
Bizim Grup Basımevi
Romatizmal Hastalıklar İMMB OPERATÖRLÜK 85
Mithatpaşa Cad. 62/11 Kızılay / ANKARA
İRENEC 71
Tel: [phone]
Faks: 0.312 431 88 81 KASTAŞ 15
82
Fıkra ve Hikaye Köşesi
e-posta: [email protected] MADEN TÜRKİYE 73
www.bizimgrup.com.tr ÖZBEKOĞLU 43
92 ÖZÇELİKLER HİDROLİK 59
Eğitimler
Grafik Tasarım ÖZÇELİKLER HİDROLİK 65
Hasan ERKAN PETROL OFİSİ (Arka Kapak)
Pİ MAKİNA 29
Yayının Türü: Yerel PİMMAKSAN 31
Basım Tarihi: 26.01.2018 PMS (PİMMAKSAN) 33
TAŞKIN TEKNİK 69
Bu dergi üyelerine ilgili kurum ve kuruluşlara
TEKNO ASFALT 21
ücretsiz olarak dağıtılır.
Yayınlanan yazılardaki sorumluluk yazarlarına, ilanlardaki TSM GLOBAL (İçindekiler Karşısı)
sorumluluk ilan veren kurum ve kişilere aittir.
Yayınlanan yazılara ücret ödenmez.
Yayınlanmayan yazılar geri iade edilmez.

Önsöz
z
Duran KARAÇAY
İMMB Yönetim Kurulu Başkanı
ö
s
Değerli okurlar,
n
Bir yılı bitirdik, yeni bir yıla merhaba diyoruz. Öncelikle, bu yılın ülkemize, milleti-
Ö mize, sektörümüze ve hepimize sağlık ve başarı getirmesini diliyoruz.
2017 yılında yaşadığımız olumsuzlukların, 2018 yılında ortadan kaldırılması için,
elimizden gelen yapılmalı ve yeni hedeflerimiz olmalıdır.
Ülkemizin bulunduğu jeopolitik konumu nedeniyle, etrafımızda yaşanan olum-
suzlukların ülkemizi etkilememesi mümkün değildir, bu nedenle 2018 yılında, birlik
beraberlik içinde olmamızın ve bu olumsuzluklarla hep birlikte mücadele etmemizin
gerekliliği açıkça ortadadır.
İş makinaları sektörü açısından, 2017 yılına baktığımızda, sektörün bir önceki yılın
durumunu korumaya çalıştığını ve bir büyüme sağlayamadığını görüyoruz. Ekonomik
büyümeden kaynaklı beklenen sayısal büyüklüğe ulaşamadı, bu nedenle her şeye
rağmen sektör 2018 yılında daha çok çalışmalı ve yeni olanaklar yaratılmalıdır. 2017
de sağlanan ekonomik büyümenin yanında, 2018
İMMB Nedir? de hedefler daha yüksek olmalı ve gelir adaletini
İMMB; İş makinaları konusunda uzmanlaşmış makina sağlayıcı önlemler de alınmalıdır.
mühendisleri tarafından 1998 yılı Ağustos ayında kuruldu.
Bu hedeflerin içinde, iş makinası sektörü daha
Farklı sektörlerden (inşaat firmaları, maden firmala-
rı, iş makinası üreticileri, iş makinası temsilcileri ve ser- güçlü büyümeyi hedeflemeli, alt yapı projelerin-
visler) gelen profesyonellerin ortak amaçla toplandı- deki çalışmalar ivmelenmeli, sektör teşvik edilme-
ğı bir dernektir.
li ve bu teşvikler taahhüt sektörünün makina ekip-
İMMB’nin Amacı Nedir? man yenileme teşviklerini de içermelidir. Örneğin,
İMMB’nin amacı; çoğunluğu ithal ürünler olan iş ma- eski model makinaları yenilemeye avantaj sağ-
kinalarının tanınmasını, ulusal servetimiz olan bu üretim lanması, hem pazarı canlandıracak hem de eski
makinalarının iyi işletilmesini ve ekonomik ömürlerinin ve-
makinalardan kaynaklı aşırı yakıt tüketimi azala-
rimli bir şekilde sürdürülmesini sağlamaktır.
cak, toplam karbon emisyon yayılımı düşecek ve
Amacımız; verimliliği sağlayacak bilgi kaynaklarına
en kısa sürede ulaşmak, bu kaynaklara ihtiyaç duyacak makina verimliliği artacaktır.
nitelikli insan potansiyelinin güç birliğini oluşturmaktır. Bu
Aynı zamanda, sektörde meslek içi eğitimlerin
bilgilerin teknik alt kadrolara ulaştırılmasıyla da en yaygın
şekilde paylaşımını sağlamaktır. teşvik edilmesi, bazı savurganlıkları ve verimsiz
İMMB; Üyelerine her yıl düzenli seminerler ver- çalışmayı engelleyecektir. Firmaların meslek içi
mek suretiyle, üyelerinin bilgi düzeyinin yükseltilmesi-
eğitimlerine yönelik yapılan harcamalara da bazı
ni sağlamaktadır. Bu seminerler aynı zamanda sektör-
deki insanların bir araya gelerek tanışmalarını sağla- muafiyetler getirilerek sektörün verimliliği arttırıla-
maktadır ki bu da gelişimi ivmelendirmektedir. bilir.
İMMB’nin internet ortamındaki grup mailinde üye-
ler ihtiyaçlarını gruba duyurmak suretiyle yardımlaş-
mayı sürdürmektedir.
Derneğin her üç ayda yayınladığı İMMB dergisi il-
gili kurumlar, şirketler ve bireylere ücretsiz olarak gön-
derilmektedir.

İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERNEĞİ
Bu yazıda, mekanik ek-
lemeler ve sıcak ve soğuk
vulkanizasyon dahil, bandı
birleştirmek için kullanılan
yöntemleri tartışacağız (Şe-
kil1). Bu yazı, bir yandan
düzgün montaj, muayene
ve bakımın önemini vur-
gularken, diğer yandan
çeşitli sistemlerin avantaj
ve dezavantajlarını incele-
yecektir.
Şekil 1
İster vulkanize edilmiş,
ister mekanik sabitleme
elemanları kullanılmış
olsun, iyi uygulanmış ve
korunmuş bir bant eki,
bir bantlı konveyörün
çalışmasının başarısında
kritik önem taşır.
Konveyörler
Bandı Birleştirme
Martin Engineering Foundations™ kitabından alıntıdır.
Konveyör bandı tertibatı fabrikadan bir rulo üzerinde sevk edilir ve kullanılmadan önce, sürekli bir döngü oluşturmak
için bandın iki ucu birleştirilmelidir. Bandın uçlarını birbirine eklemek için kullanılacak iki yöntem, vulkanizasyon ve meka-
nik sabitleme elemanlarıdır.
Her iki teknik de tüm dünyada uygulanır. Kuzey Amerika’da bandın mekanik olarak birleştirilmesi, Kuzey Amerika
dışında ise vulkanizasyon daha yaygındır. Bu kısımda tartışılacak sebepler nedeniyle, kaçak malzemenin kontrolü için
vulkanizasyon tercih edilir; bununla birlikte, birçok durumda, bir konveyörün derhal hizmete geri döndürülmesi ihtiyacı,
mekanik eklemelerin kullanımını zorunlu kılacaktır.
6
İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERNEĞİ
Vulkanize Bant Ekleri
Vulkanizasyon, ısı ve basınç altında kauçuğu katkı mad-
deleriyle birleştirerek ham kauçuğu sertleştirme (kürleme)
sürecidir. Bant uçlarının yapıştırıcılarla bağlanmasına bant
tertibatı sektöründe “soğuk” vulkanizasyon denir.
Üstün mukavemeti, daha uzun hizmet ömrü ve sundu-
ğu daha temiz çalışma nedeniyle, vulkanizasyon genel-
likle bant ekleme için tercih edilen yöntemdir. Vulkanize
bant ekleri, yüksek gerilim çelik kordlu bant tertibatının
uzun süreli performansı için aslında tek seçenektir. Uzatı-
labilir yeraltı bantları veya gerilimi korumak için bandın kı-
saltılmasını gerektiren sınırlı gerdirme yeteneklerine sahip
konveyörler gibi, sıkça bant parçalarının eklenmesini veya
çıkarılmasını gerektiren işlemler, Vulkanize bant ekleri için
uygun değildir. Şekil 2
Vulkanize bir bant eki, bant tertibatı ve ek malzemelerin
Üstün mukavemetleri nedeniyle, vulkanize bant ekle- sandviç şeklinde birleştirilmesiyle yapılır.
ri, maksimum bant geriliminin uygulanmasına izin vererek
daha iyi tambur-bant çekişi sağlar. Vulkanize bir bant eki
hiçbir iç dokuma, örgü, dikiş, kaynak veya diğer mekanik
bağ içermez. Bant ekinin germe elemanları, dokuma kat-
lar veya çelik kordonlar birbirine dokunmadığından, bant
eki yalnızca kauçuğun karkas veya çelik kordonlara ya-
pışmasına bağlıdır. Adezyon, bir ara kauçuk veya bağlantı
kauçuğu, montaj kauçuğu veya tutkal adı verilen kauçuk
benzeri bir malzeme kullanılarak sağlanır.
Bir Bandın Vulkanizasyonundaki Adımlar
Vulkanize bant ekleri için adım adım prosedürler, üre-
ticiler arasında farklılık gösterir (Şekil 2). Genelde üç adım
vardır:
A. Bant uçlarının hazırlanması Dokuma karkaslı bir bant
için ilk adımda, uçlar doğru açıda kesilir ve daha
sonra, birleştirilecek çeşitli katları açıkta bırakmak Şekil 3
Çelik kablolu bir bant için ekleme süreci, kauçuk kaplamanın
için soyulur ve çekilerek ayrılır. Kat veya kordonlara
kesilmesini içerir.
zarar vermemeye dikkat edilmelidir. Çelik kablolu bir
bant için izlenecek süreç, kauçuk kaplamanın kesil-
mesini içerir (Şekil 3).
B. Tutkal, zamk veya diğer ara malzemenin uygulanma-
sı Tamamlanmış bant ekini oluşturacak ikinci adım,
katların sandviç yapar gibi yığılmasını sağlar. Çe-
lik kablolu bantlarda kordonlar üst üste bindirilir ve
daha sonra, açıkta kalan kablolara uygun bağlayıcı
maddeler uygulanır. Daha sonra dolgu ve kaplama
kauçukları yerleştirilir ve bant, hem çelik kablolu hem
de dokuma bantlar için aynı şekilde sertleştirilir
C. Bant ekinin sertleştirilmesi Bir araya getirilen malze-
meler, bant ekine son şeklini vermek için, ısı, basınç
uygulanarak ve/veya bekletilerek birbirine preslene-
rek sertleştirilir.
Şekil 4
Genellikle, vulkanize bir bant eki için kullanılan mal-
Özel bir pres tarafından sağlanan ısı ve basınç, bir “sıcak vul-
zemeler (bant tipi ve yapısına bağlı olarak tutkal, bağlantı kanize” bant eki oluşturmak için kullanılır.
7
İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERNEĞİ
kauçuğu, erişte adı verilen kauçuk şeritleri veya sertleştiril- Soğuk Vulkanizasyon (Kimyasal Bağlama)
memiş kauçuk) kit halinde mevcuttur. En yaygın bant sınıf-
Soğuk vulkanizasyonda bant, sürekli bir döngü oluştu-
ları için genel kitler bulunsa da, bant üreticisinin sağladığı
racak şekilde bandın uçlarını kaynaştıran yapıştırıcılar veya
kitler de bazen tercih edilir. Kitte bulunan malzemeler ça-
bağlayıcı maddeler kullanılarak birleştirilir.
buk bozulur; depoda belirli bir raf ömrüne ve uygulamaya
Soğuk eklemede, ek yeri bir preste sertleştirilmez. Bant
hazır duruma getirmek için karıştırıldıklarında sınırlı bir “kap
uçları, yapıştırıcıyla uygun hizada dikkatle serilir ve el rulo-
ömrüne” sahiptirler.
ları ve baskı ruloları kullanılarak veya önceden belirlenen
İki tip vulkanizasyon vardır: sıcak ve soğuk. Sıcak vul-
bir şablonda çekiçle vurularak tam temas sağlanır. Çoğu
kanizasyonda, bandın katmanları merdiven basamağı veya
zaman bağ, yalnızca bandın üzerine kürleme süresi sıra-
parmak şeklinde soyulur ve tutkal ve kauçukla üst üste bin-
sında ağırlıklar konularak iyileştirilebilir. Çoğu soğuk vulka-
dirilir. Daha sonra, bandı sonsuz bir döngüye “vulkanize”
nizasyon tutkalı, kullanılabilir bir kür için en az dört saat ve
etmek için ısıtılmış bir pres veya “ocak”, ısı ve basınç uy-
tam bir kür için 24 saat gerektirir. En iyi sonuçlar aşağıdaki
gular.
üretici tavsiyelerine uyularak elde edilir. Bant tertibatı üreti-
Soğuk vulkanizasyonda (teknik olarak kimyasal bağ- cisi, uygun vulkanizasyon teknikleri ve malzemeleri için en
lama denir), bandın katmanları, oda sıcaklığında sertleşen iyi bilgi kaynağıdır.
bir yapıştırıcı veya bağlayıcı maddeyle birleştirilir. Vulkani-
zasyon, özellikle sıcak vulkanizasyon, genellikle, gerekli Bant Eki Deseni
prosedürü gerçekleştirmek için özel ekipman ve uzmanlığa
Vulkanize bant ekleri, bant uçlarının üst üste bindirile-
sahip dış alt işverenler tarafından yapılır.
bilmesi ve birleştirilebilmesi için kauçuk kaplama ve doku-
ma karkas katmanlarının kesilmesini gerektirir. Genelde, bir
Sıcak Vulkanizasyon
bant ekinin geometrisi, ek yeri ister soğuk ister sıcak vulka-
Sıcak vulkanizasyonda, ara ve kaplama malzemele- nize edilsin aynı olabilir.
rini sertleştirerek yüksek mukavemetli bir ek yerine dö-
Açı, bağlama yüzeyinin uzunluğunu artırdığından ve
nüştürmek için özel bir pres (Şekil 4) bant ekine hem
konveyörün tamburları çevresine sarıldıkça bant eki üze-
ısı hem de basınç uygular. Pres, tüm yüzeylere sürekli
rindeki gerilimi azalttığından verev bant ekleri en yaygın
olarak basınç uygular. Banda bağlı olarak basınç 34 ila
olanlardır. Verev açı aynı zamanda bant ekinin ön kenarının
1200 kilopaskal (5 lbf /inç2 ila 175 lbf /inç2) arasında de-
yırtılarak açılma şansını azaltma vazifesi de görür. Verev açı
ğişebilir. Pişirme sıcaklıkları, bant tipine ve kauçuk bile-
genellikle 22 derecedir; çoğu vulkanizasyon presi bu verev
şime bağlı olarak, 120 ila 200 santigrat derece (250° ila
açıyla yerleşik olarak üretilir (Şekil 5).
400°F) arasında değişir. Sertleşme için gerekli süre, bant
Özellikle yüksek gerilim dokuma bantlarda giderek ar-
kalınlığına ve bileşime bağlı olacaktır: Bant üreticileri
tan şekilde kabul gören bant eki tasarımı da parmak birleş-
normalde ekleme kılavuzlarına süre ve sıcaklık tablolarını
tirmedir (Şekil 6). Bu tasarım, bandın iki ucunun birkaç dar,
ekler. Ekipman otomatikleştirilmiş de olsa, bu süreç, en
üçgen “parmak” şeklinde kesilmesini içerir.
iyi sonuçları almak için sürekli insan dikkati gerektirebilir.
Bant ekini sertleştirmek için portatif vulkanizasyon pres- Bant tertibatının özelliklerine bağlı olarak her biri taban-
leri, çeşitli bant genişliklerine göre uyacak büyüklüklerde da 30 veya 50 milimetre (1-3/16 veya 2 inç) genişliğinde
mevcuttur. Küçük dokuma bant ekleri çoğunlukla tek bir ve 850 ila 1200 milimetre (33 ila 48 inç) arasında uzunlu-
ayarda sertleştirilebilir. Daha büyük dokuma bant ekleri, ğa sahip parmaklar birbirine geçirilir ve daha sonra sıcak
herhangi bir sorun olmadan vulkanizasyon presinin iki, vulkanizasyon gerçekleştirilir. Parmak birleştirmeler tek bir
üç veya daha fazla ayarlanmasıyla sertleştirilebilir. Çelik “pişirmede” gerçekleştirilmelidir.
kordlu bantlar ve parmak birleştirmelerde, istenmeyen Tüm bant eki tasarımları için, bitmiş bant ekinin maruz
kauçuk akışı ve kordon kaymasını önlemek için, presin kalacağı hasarı en aza indirmek amacıyla, üst üste bindiril-
bant ekini tek bir ayarda sertleştirecek kadar büyük ol- miş alanların ve ek yerine eklenmiş herhangi bir malzeme-
ması önemlidir. nin düzgün şekilde takılması önemlidir.
Vulkanizasyon prosedürü veya “pişirme” tamam-
Vulkanizasyonun Avantajları
landığında, ortaya çıkan bant ekinde, bir zayıflığa
işaret edebilecek görünür herhangi bir kusur olup ol- Vulkanize bant eki daha pahalı ve yapılışı vakit alıcı olsa
madığı kontrol edilmelidir. Bant sıyırıcılardan ve diğer da, genellikle mükemmel bir yatırımdır. Yüksek seviyelerde
konveyör bileşenlerinden geçerken ek yerinin perfor- bant gerilimine dayanabilen güçlü bir ek yeri sağlar. Tanın-
mansını artırmak için, bant ekindeki herhangi bir faz- mış firmalar tarafından yapılan bant ekleri, yüksek kaliteli
lalık kauçuğu zımparalamak veya perdahlamak yaygın malzeme ve işçilik içerir ve genellikle garantilidir. Vulkanize
bir uygulamadır. bant eki, bandı, bant ekinin içinden malzeme geçme olası-
8