emile zola'nın gerçek ve reşat nuri güntekin'in yeşil gece adlı romanlarında rahip/hoca ve öğretmen PDF
Preview emile zola'nın gerçek ve reşat nuri güntekin'in yeşil gece adlı romanlarında rahip/hoca ve öğretmen
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 18, 2014, Sayfa 115-134 EMİLE ZOLA'NIN GERÇEK VE REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN YEŞİL GECE ADLI ROMANLARINDA RAHİP/HOCA VE ÖĞRETMEN TİPLERİ Rıfat GÜNDAY* Özet Zola’nın Gerçek ve Güntekin’nin Yeşil Gece romanları toplumda önemli söz sahibi olan öğretmen ve din adamı karakterleri üzerine kurulmuştur. Her iki romanda da toplumda kötülük ve haksızlık yapan genelde din adamları iken, haksızlığa maruz kalan veya haksızlığa uğrayanlar için mücadele verenler öğretmenlerdir. Bununla birlikte Zola, ahlaksız, yobaz, hoşgörü ve gelişme karşıtı rahipleri sunarken, aynı zamanda vicdan sahibi, diğer insanlara, farklı inanç ve fikirlere saygılı, adalet yanlısı olma gibi değerlere sahip örnek din adamlarına da romanında yer vermektedir. Güntekin ise “hoca”ları sunarken böyle bir yaklaşım sergilemeyip aşağı yukarı tüm din görevlilerini ahlaksız, yobaz veya gelişme karşıtı olarak tanıttığı görülmektedir. Ayrıca yazarlar, bir yandan görevinin gerektirdiği doğrultuda hareket ederek özgür düşünceli, hoşgörülü, dürüst, bilimsel gerçeklere açık ve adalet yanlısı nesiller yetiştirmeye çalışan idealist öğretmenlerden övgüyle söz ederken, diğer yandan görevinin gerektirdiği gibi davranmayıp kişisel çıkarları uğruna çeşitli güçlerin istekleri doğrultusunda davranışlar sergileyen ve sorumluluğunun bilincinde olmayan bencil öğretmenleri eleştirmektedirler. Anahtar Kelimeler: Rahip, Hoca,Öğretmen, Din istismarı, Zola ve Güntekin. PRIEST/HODJA AND TEACHER TYPES IN THE NOVELS GERÇEK (TRUTH) BY EMILE ZOLA AND YEŞİL GECE (GREEN NIGHT) BY REŞAT NURİ GÜNTEKİN Abstract Truth by Zola and Green Night by Güntekin are novels based on teachers and clergymen, who have an im- portant role in the society. In both novels, characters that give harm and are unfair are usually clergymen, while teachers fight for people who are exposed to and suffer from unfair treatment. In addition, as oppo- sed to corrupted, intolerant, nonprogressive priests, Zola also describes conscientious clergymen who have values, with respect to different beliefs and ideas. But, Güntekin adopts a dissimilar approach and introdu- ces all clergymen as corrupted, intolerant and nonprogressive. On one hand, they praise idealist teachers who make an effort to raise freethinking, tolerant, honest generations that are open to scientific facts and are fair. On the other hand, they criticize selfish teachers who do not act as their job requires, are driven by the demands of certain powers to achieve personal benefits and are unaware of their responsibilities. Key words: Priest, Hodja, Teacher, Religious abuse, Zola and Güntekin. * Doç. Dr. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Yabancı Diller Eğitimi Bölümü, Fransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı, SAMSUN. e-posta: [email protected] R. Günday 1.Giriş hakkında değerlendirmelerde bulunmaktadır. Yazar, zaman zaman söz konusu iki kesimin Geçmişten günümüze din adamları ve temsilcilerini karşı karşıya getirerek, tarihsel öğretmenler verdikleri eğitim ya da süreç ve toplumsal bağlamda yaşanan öğretiler ile toplumların şekillenmesinde önemli sorunları onların bakış açılarından önemli aktörler olarak öne çıkmaktadırlar. sunmaktadır. Ayrıca her iki kesimin de Kültürel, bilimsel ve teknolojik boyutta eğitim anlayışından örnekler aktararak okura gözlemlenen tüm gelişmelere rağmen bu iki karşılaştırma olanağı vermektedir. “Ali Şahin aktörün toplumlardaki etkin rolleri önemini kimliğinde simgeselleştirilen tipin toplumsal sürdürmektedir. Ancak geçmişte din adamları eleştirilerinin merkezinde yer alan konuların toplum üzerinde daha etkiliyken, aydınlanma başında “eski/medrese eğitim sistemi, “din hareketleriyle birlikte gelişmiş toplumlarda adamları”ve bunların toplum üzerindeki çağdaş eğitim ve öğretmenler daha etkin rol olumsuz etkileri gelmektedir. Bu bağlamda oynamaya başlamışlardır. Emile Zola Gerçek ve yapılan eleştirilerin “eski eğitim”/”yeni eğitim”, Reşat Nuri Güntekin Yeşil Gece romanlarında “din adamı”/”fen adamı” gibi ikili karşıtlıklar bu iki kesimi temsil eden din adamları ve üzerinden oluşturulduğu görülmektedir.” öğretmen rolündeki kişilerin sunusuna geniş (Börekçi, 2011: 268). Biz çalışmamızda iki eğitim yer verirler. sisteminin temsilcileri “hoca” ve “öğretmen” tiplerini ele almayı uygun gördük, her iki Gerçek adlı romanında Zola, yaşanan romanda da diğer fen adamlarını çalışmamız toplumsal sorunlar ve eğitim mücadelesinde kapsamı dışında tuttuk. sürekli iki kesimi karşı karşıya getirmektedir. Bunlardan biri, tarikatçı rahip yetiştiren kilise Güntekin bu iki kesimden hocaları sunarken öğretmenleri, diğeri ise laik devlet okulu aşağı yukarı bütün din adamlarını yobaz, öğretmenleridir. Dolayısıyla toplumda iki entrikacı, eğitim ve gelişme karşıtı veya miskin eğitim sistemi vardır. Gerçek, laik inanışla insanlar olarak tanıtmaktadır. Bununla birlikte kilisenin, yeni eğitim sistemi ile eski tutucu öğretmenleri sunarken, hem Türkiye’nin öğretinin yüzyıllar boyu sürüp giden amansız aydınlık geleceği için çaba sarf eden idealist ve acımasız çatışmasını konu alan bir eserdir. öğretmenlerin hem de kendi kişisel çıkarı (www.belgeler.com/ blg/hpk/edebi-akimlar doğrultusunda gerici güçlerle işbirliği yapan 03.03.2012). Ancak bu iki eğitim sistemi ve mesleğinin sorumluluğunun bilincinde kadar bu iki eğitim sisteminin uygulayıcısı olmayan öğretmenlerin tanıtımına yer konumunda olan rahip ve öğretmenlerin vermektedir. Böylece okura, idealist olarak eylemlerinden bakış açılarına, kişiliklerinden tanıtılan öğretmenlerin eksik yanlarını da söylemlerine kadar sergiledikleri davranışlar görme olanağı sunar. da karşılaştırmalı bir şekilde ve bir çatışma atmosferi içerisinde verilmektedir. Her iki yazarın da romanlarının baş kahramanları öğretmen rolündeki kişiler iken Zola, din adamlarını sunarken, özgür düşünce, onların mücadele etmek zorunda kaldıkları bilim ve ilerleme karşıtı yobaz ve düzenbaz din hasımları konumundaki kişiler, Zola’nın adamları ile bunlarla mücadele eden dürüst romanında tarikatçı, rahip yetiştiren kilise ve toplumsal gelişme yanlısı din adamlarını öğretmenleri, Güntekin’in romanında da başta birlikte verir. Laik devlet okulu öğretmenlerinin medrese hocaları olmak üzere din adamlarıdır. önemli bir kısmı toplumun aydınlık geleceği için uğraş veren tipler olarak tanıtılırken, İncelediğimiz iki romanın da ele aldığı üç bazıları çıkarları uğruna gerici güçlerle işbirliği temel sorunun birincisi din adamlarının yapan ve mesleki sorumluluklarının bilincinde cahil bırakılmış halkı koyun sürüsü gibi olmayan tipler biçiminde sunulmaktadır. gütmeye ve çıkarları doğrultusunda yönlendirmeye çalışmaları, ikincisi din Yeşil Gece adlı romanında Güntekin, mahalle adamlarının kendilerinden farklı gördükleri mektebi ve medrese hocaları ile yeni mektep insanlara karşı olumsuz davranış ve tutumlar öğretmenlerini fiziksel portrelerinden sergilemeleridir. Her iki yazar da din kişiliklerine, davranışlarından söylemlerine ve adamlarının bu tür davranış sergilemelerinin bakış açılarına kadar betimlemekte ve onlar nedenlerini, söz konusu hocaların dinin özünü 116 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 18, 2014 Emile Zola’nın Gerçek ve Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece Adlı Romanlarında Rahip/Hoca ve Öğretmen Tipleri kavrayamamış olmalarına ve evrensel insanlık veren hocalardan ve laik devlet okulu değerleri konusunda yeterince donanımlı öğretmenlerinden oluştuğunu görmekteyiz. olmamalarına bağlamaktadırlar. Üçüncüsü ise Zira söz konusu yazarlar, rektör ve milli eğitim bazı öğretmenlerin görevlerinin gerektirdiği müdüründen ilkokul öğretmenine, kilise doğrultuda hareket etmeyip kişisel çıkarları psikoposları ve medrese hocalarından rahip uğruna çeşitli güçlerin istekleri doğrultusunda öğretmenler ve mahalle mektebi hocalarına davranışlar ortaya koymalarıdır. kadar her eğitim kademesinden kişilerin sunusuna yer vermektedir 2.Şahıs Kadrosu Her iki romanın da şahıs kadrosuna baktığımızda büyük bir kısmının genelde eğitimcilerden, özelde ise dinî eğitim Tablo 1: Gerçek ve Yeşil Gece Romanlarında Yer Alan Rahip/Hoca ve Öğretmenler Din Hocaları Devlet Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Gerçek Yeşil Gece Gerçek Yeşil Gece Crabot Hafız Eyüp Marc Şahin Philibin Müderris Züftü Öğ.Lis.Md.Savlan Lise Md.Talip Bey Fulgence Akd. müf. Brazer Sarıova M.E. Md. Gorgias Zeynel Hoca Rektör Forbes İlk.ŞubeMd.Basri Bey Isidore Müfettiş Mauraisin Müfettiş Hulusi Lazarus Simon Mehmet Nihat Théodore Hafız Remzi Mignot Arif Cognasse Hafız Rahim Rouzaire Quandieu Mazeline Rasim Bergerat Férou Boyabatlı Halil Hoca Geneviève Hacı Fettah Efendi Louise Nedim Hoca Joseph Hacı Emin Clément Mecit Molla Charlotte Resai Molla Sarah Mahalle İmamı Sébastian Şeyh Naki Efendi François Efendi Hazretleri Thérèse Jauffre Emir D.İlk.Yeni Md. Joulin Chagnot Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014 117 R. Günday Yukarıdaki tabloda her iki romanda dinî ve okura tanıtılmaktadır. Rahiplerin çıkarları laik eğitim kesimini temsil eden eğitimciler için cinayete kadar varan her türlü kötülüğü arasında az veya çok özdeş olan kişiler yapabileceklerine en çarpıcı örneklerden karşılıklı olarak verilmiş, aralarında özdeşlik birisi, Rahip Crabot’nun dostu zengin Kontes kurulamayan kişilerin karşıları boş bırakılmıştır. Quedeville’in mal varlığına konmak için rahip Philibin ile işbirliği içerisinde, kadının tek varisi Zola, yaklaşık 10 din hocasına karşılık 22 olan Gaston adlı çocuğu kaza süsü vererek eğitimci ve öğretmenin sunusuna yer verirken; kuyuya atıp öldürmeleri olayıdır. Planlandığı Güntekin 14 din hocasına karşılık 9 eğitimci gibi kontesin mal varlığı rahip Crabot’ya kalır. ve öğretmenin sunusuna yer vermektedir. Crabot ve Philibin bu mal varlığının üzerine Burada ters bir orantı söz konusudur, Zola’nın çalıştıkları Valmarie Kolejini kurarlar: romanında tanıtımına yer verilen eğitimci kadrosundaki kişilerin sayısı din görevlileri Rahip Crabot da Philibin’in ardından kadrosundaki kişilerin iki katını geçerken, şatoya yerleşmiş, giderek kontesin Güntekin’in romanında eğitimcilerin sayısı sırdaşı, öğretmeni, hatta bazılarına göre, din görevlilerinin sayısından daha azdır. Bunu güzelliğini hala yitirmeyen Quédville’in o dönem din hocaları veya laik devlet okulu yavuklusu olmuştu... Rahip Philibin ve öğretmenlerinin toplumlarındaki önemlerine Crabot’yu işte o zamanlar tanımıştı. bağlayabiliriz. Zira Fransa’da laik eğitim Philibin, çocuğun dadısı ve öğretmeni, Türkiye’den çok daha önce yaygınlaşmaya Crabot ise Quedeville Kontesi’nin başlamış ve Gerçek romanının yazıldığı dönem günah çıkaran papazıydı. Kontes, Fransız toplumunda çok sayıda laik okul Crabot’yu taparcasına seviyordu. açılmıştır. Oysa Yeşil Gece romanının yazıldığı Gorgias bunları söyleyip, hemen dönemde Türk toplumunda medreseler ve Gaston’un ölümüne geçti; arazinin mahalle mektepleri önemli konumdadır. tek mirasçısı kontesin torunu küçük Modern okullar çok az sayıdadır. Zola’nın Gaston’u bir gezi sırasında iki papaz romanında Marc ve Simon öğretmenlerin ırmağa itmişler, çocuk boğulmuştu. çocukları ve torunlarının da öğretmen Bu olayı o zaman Gorgias gözleriyle olduklarından hareketle 3 kuşak öğretmenden görmüş, ama sırrı yıllarca saklamıştı. söz edilmektedir. Marc ve Simon birinci kuşağı, Çocuğun ölümünden birkaç ay sonra çocukları Louise ve Joseph ikinci kuşağı, Crabot, Valmarie’nin tek efendisi, gerçek torunları François ise üçüncü kuşağı temsil sahibi olmuştu... Kontesin Valmarie av etmektedir. Güntekin’in romanında sadece ilk bekçisi yaptığı kaçak avcının çocuğu, kuşak öğretmenler yer almaktadır. küçük oğlu Gaston’un oyun arkadaşı, Georges Plumet adlı haylaz çocuğun 3. Olumsuz Davranış Sergileyen Din Adamlari: Valmarie Cizvitlerince nasıl yetiştirildiği Rahipler ve Hoca ve sonunda bir papaz, bugünkü rahip Gorgias olup çıktığı da hatırlatılıyordu. Zola din görevlilerinin sergiledikleri olumsuz (G.II, 2003: 134,378). tutum ve davranışları ciddi bir toplumsal sorun olarak görür. Zira o, “tüm boyutlarıyla O zaman kontesin bahçıvanlığını yapan insanlığı incelemekteyim” demektedir (Darcos kişinin oğlu olan Gorgias bu olaya tanık vd., 1986: 435). Gerçek romanı, Fransız Devrimi olmuştur. Bu nedenle, Gerçek romanının sonrası ve özellikle de 19. yüzyılın ikinci ana öyküsünü oluşturan Zéphirin’in tecavüz yarısında tarikatçı rahiplerin dogmatik tavır edilip öldürülmesi olayının faili rahip Gorgias halini alan davranışlarının toplum üzerindeki olmasına karşın üstleri konumundaki rahipler etkisini ele almaktadır (Mittérand, 1990: 28). Crabot ve Philibin, rahip Gorgias’nın işlediği cinayeti de elbirliği ile örtbas etmenin Gerçek romanının öyküsünde birçok din peşindedirler. Bir pazar günü Maillebois adamının yaptığı çok sayıda kötülük ve kasabası Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’nda haksızlıktan söz edilmektedir. Romanın din rahipler dereceye giren öğrencilere armağanlar görevlileri kadrosunda yer alan rahip ve dağıtacaktır. Bu nedenle Valmarie Koleji papazların çoğu, romanın başından sonuna Öğretim Başkanı rahip Philibin ve Hrıstiyan kadar sergiledikleri olumsuz davranışları ile Kardeşler Din Okulu öğretmeni Rahip Fulgence 118 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 18, 2014 Emile Zola’nın Gerçek ve Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece Adlı Romanlarında Rahip/Hoca ve Öğretmen Tipleri sabah erkenden orada hazırdırlar. Hrıstiyan Bu durumda Simon’un suçlanması, yıllardan Kardeşler Din Okulu öğrencileri arasında yer beri Hrıstiyan din kitaplarında var olan ve alan ve laik devlet okulu öğretmenlerinden bağnaz papazların öncülüğünde Fransız Yahudi kökenli öğretmen Simon’un yeğeni toplumunda gün geçtikçe artan dinî Zéphirin, odasında ölü bulunur. Rahipler taassupla açıklanabilir: “Bu suçlama, Hıristiyan Fulgence ve Philibin pencereden çocuğun kitaplarının suçlamasıyla, çağlar boyunca odasına girerler. Philibin, çocuğun yanında süregelen bir Yahudi düşmanlığının sonucuydu, bulunan buruşturulmuş küçük kâğıt parçasını suları zehirleyen, küçük çocukları boğazlayan alır. Maillebois ilkokulu öğretmen yardımcısı hep Yahudiler değil miydi?” (G.I, 2003: 67). Mignot odadadır ve bunu görür. Bunun üzerine Kırtasiye dükkânı işleten dul Milhomme Cizvit rahip kağıtı göstermek zorunda kalır. eltilerden Alexandre’ın oğlu Sébastian, Kâğıtta “Birbirinizi Seviniz” yazısı, üst kısmında Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’na giden imza gibi katilin ad ve soyadlarının ilk harfleri amcasının oğlu Victor’un okulundan çaldığı ve Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’nun mühürü “Birbirinizi seviniz” yazı örneğini sakladığı yer almaktadır. Bu belge elde olduğu için katil dolaptan çıkarıp öğretmeni Marc’a verir. Kâğıtta mutlaka yakayı ele verecektir. Yalnız o esnada Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’nun mührü Cizvit papaz Philibin yatağın altında bir şeyler ve Rahip Gorgias’nın parafı bulunmaktadır: arıyormuş numarası ile “Birbirinizi seviniz” “İşte kağıt… İşte küçük Zéphirin’in odasında yazısının üst köşesindeki imzalı kısmı kopartır. bulunan kağıttaki yırtık köşe de burası olmalı.” Sonra da öğretmen yardımcısı Mignot’ya, (G.I, 2003: 392-393). Bunun üzerine yazı “Bakın siz de gördünüz kâğıt tomarı masanın örneğinin benzerinin Hrıstiyan Kardeşler Din üstünde” der. Mignot, üstünde yazı bulunan Okulu’nda bulunup bulunmadığını arama kâğıdı bir kez daha incelemek için yaklaştığında emri verildiğinde Zéphirin’in odasında sağ üst köşesinin yırtılıp koparıldığının farkına bulunan kâğıdın yırtık parçası okul müdürü varır. Oysa Philibin ilk gösterdiğinde kâğıdın rahip Philibin’in odasında ele geçirilir. Cizvit üst kısmının kopuk olmadığını hatırlar. papazı din adamı olmasına rağmen böyle bir Rahip Philibin olay sabahı daha başından haksızlığı yapmaktan çekinmez. Düzenbaz küçük çocuğun ırzına geçip öldürenin tarikat papazlarının elebaşı ise Valmaie Koleji Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’nda çalışan müdürü rahip Crabot’dur. rahip öğretmenlerden Gorgias olduğunu Geçen yıl da Hrıstiyan Kardeşler Din Okulu’nda orada bulunan “Birbirinizi seviniz” yazısının üst iğrenç bir olay olmuş, ancak rahipler hemen köşesindeki imzasından anlar. Ancak rahipler, olayı örtbas edip kapatmışlardır. Buradan Simon öğretmeni suçlayarak, hem bu işi kendi da anlaşılacağı üzere, tarikatçı papazlar içlerinden birisinin yaptığını gizlemeye çalışır, birbirlerinin düzenbazlıklarını ve günahlarını hem de laik cumhuriyet okullarına karşı güçlü saklamak için örgütlü bir şekilde çalışırlar. bir mücadele başlatma fırsatı yakalarlar. Bu Kiliseler, özellikle de tarikatlar, toplum ve kamu nedenlerle özellikle rahip Philibin suç delilini üzerindeki etkilerini sürdürmek istedikleri için yok etmeye çalışır. Çocuğun ırzına geçip hatalarının bilinmesini istemezler. (Pagès, 2008: öldüren öğrenim gördüğü Kapüsen Tarikatı 114; Mitterand, 1995: 31; Achard-Bayle, 2001 Kardeşler Din Okulu öğretmenlerinden rahip :33 Önbellek-Benzer). Bu tür alçak planları ve Gorgias olmasına karşın, sırf Yahudi kökenli iğrenç davranışları din adına çalıştıklarını iddia olması nedeni ile çocuğun halasının beyi laik edenlerin sergilemesi devletin resmi kilisesi devlet okulu öğretmeni Simon suçlanarak tarafından doğru bulunmaz. Kasaba kilisesi ömür boyu hapse mahkûm edilir. Onun papazı Quandieu ve psikopos Bergera’ya göre suçlanması ve mahkûm edilmesinde tarikatçı tarikatçı rahipler, Yahudi öğretmen Simon’a kilise papazları ve etkileri altındaki kesimlerin tuzak kurmuşlardır. önemli rolü vardır. Tarikatçı rahipler, sadece kendileri ile aynı Hrıstiyan olmasına karşın, eşinin yeğeni dinden ve ırktan olmayanlara karşı değil, aynı olduğu için sevip sahip çıktığı bir çocuğa zamanda kendileri gibi düşünmeyen, düşünce kötülük yapması için bir neden yoktur. Simon ve inanç özgürlüğünü savunan, bilimsel kendisi Yahudi olmakla birlikte öğrencileri ve gelişmeye inanan insanlara, özellikle de laik insanlar arasında inanç ayrımı yapmamaktadır. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014 119 R. Günday devlet okullarının eğitim ve öğretimine de çıkarmaya gelen evli kadınlarla birlikte karşıdırlar. olmasıdır. Memur Savin karısını, kadınların kocalarını aldatabilecekleri, eğer kiliseye Rahipler, söz geçiremedikleri erkekleri papaza duaya giderlerse günah olduğunu hanımları aracılığıyla etkilemeye çalışırlar. öğrenip bu tür ihanet sergilemekten Geneviève’i kocası Marc’a karşı kışkırtırlar, kaçınacakları inancıyla kiliseye gönderir, bunun sonucu kadın eşi Marc’a karşı kırıcı fakat karısı papaz Théodore ile ilişki yaşar. olmaya başlar. Artık o da Simon’un suçlu Kapüsenler tarikatı manastırı rahibi Théodore olabileceğine inanır. Ayrıca büyük annesi ve da dini kendi çıkarları için kullanan birisidir. rahiplerin etkisiyle ikinci çocuğuna hamile Bu sayede bir yandan tarikat adına topladığı olmasına karşın kocasından ayrılır ve büyük paralarla kesesini doldururken, öte yandan annesinin evine döner. Din adamları olmalarına da yakışıklılığını kullanarak günah çıkarmaya rağmen softa rahipler dinlerce kutsal sayılan gelen bayanlarla ilişkiye girer: “Sofu kadınların aile yuvasını dahi yıkmaktan çekinmezler. boy aynası, cennet hırsızı Théodore?” (G.II, 2003: 305). Simon davasına itirazın yapıldığı Yargıtay sürecinde Simon’un suçsuzluğunu, küçük Görevi ile bağdaşmayan davranışlar sergileyen Zéphirin’in ırzına geçip katledenin bir papaz olumsuz din adamlarına en çarpıcı örnek ise öğretmen olduğunu ispatlamaya çalışan Marc’ı Kardeşler Din Okulu rahip öğretmeni Rahip kasabadan atmak için her türlü planı devreye Gorgias’dır. Hem katil hem de sübyancı ve ırz sokar rahipler. Bu kez de Maillebois laik devlet düşmanı olarak tanıtılır. Fiziki portresi kişilik okulunun iki öğretmeni Marc ve Mazeline özelliği ile örtüşmektedir: hakkında ilişki yaşadıkları yönünde iftira kampanyası düzenlerler. Yobaz papazlar, bir Kirli kılıklı, vahşi ve çirkef tavırlı, alıcı kuş araya gelen her erkekle kadının mutlaka ilişki yüzlü adam, evet, Gorgias’dı!... yüzü bir yaşamak zorunda olduğu kanaatindedirler. deri, bir kemik kalmış, kamburlaşmıştı, ama burnu, kızıl elmacık kemikleri Simon öğretmenin tutuklanmasına neden arasındaki o vahşi alıcı kuş burnu hiç olan düzmece mektubun mahkeme başkanı değişmemişti... Dudağının sol yanı her aracılığı ile juriye verdirilip yargılamanın zamanki gibi yukarı kalkıyor, dilinin seyrinin değiştirilmesi yine tarikatçı rahiplerin altından sivri dişleri görünüyordu. (G.II, işlediği kötülüklerden bir diğeridir: “Philibin 2003: 290, 375). denen o korkunç adamın işi bu uydurma mektup” (G.II, 2003: 93). Söz konusu tarikatçı rahipler Rahip Gorgias ile eski öğrencisi Polydor daha sonraki yargılama süreçlerinde de gerek ve Victor arasında homoseksüel ilişki söz bizzat kendileri yargıçlar ile gizlice görüşerek, konusudur. Zéphirin’in de ırzına geçen gerekse etkiledikleri çevreler ve basın yoluyla Gorgias homoseksüel bir rahiptir: “Ha evet, yargıçları yönlendirip kendi suçlarını kapatıp çok severdim o çocuğu… Boğuk bir ah çekti masum bir insanı suçlu gösterirler. Gorgias, canavarca tutkuların kemirdiği bu yaşlı adamın, bu eski çocuk kurdunun kırık sesinde, Cizvit papaz Crabot, baron Nathan’dan Polydor’dan söz ederken ne garip bir sevgi yardım isteyerek onun evinde öğretmen vardı.” (G.II, 2003: 311). Hrıstiyan Kardeşler Marc ile buluşup mahkeme başkanının sahte Din Okulu eski rahip öğretmeni Gorgias mektup yüzünden görevi kötüye kullanma ve öğrencisi Victor’un, birinin dinî eğitim suçlamasıyla zor günler geçirdiğini, bu işin veren, diğerinin de dinî okulda yetişen kişiler kapatılmasını teklif eder. Tarikatçı rahipler olmalarına rağmen geneleve gitmelerinden yargıçlarla işbirliği içerisinde oldukları gibi, de söz edilmektedir. Bu kişilerin söylemleri ile yönlendirdikleri hâkimlerin adaleti yerine eylemleri örtüşmemekte, dolayısıyla gerçek getirmeyerek suç işledikleri anlaşılınca da dindarlar olmayıp dini çıkarları için kullandıkları bunun ortaya çıkmaması için başka güçlerden sonucu çıkmaktadır. Simon’un ilçeye döneceği de yardım talep ederek ikinci bir ahlaksızlığa gün Gorgias ve Victor da oradadır. Zéphirin’in girişirler. odasında bulunan kâğıdı Victor, öğretmeni Gorgias’nın kendisinden aldığını ve birbirlerini Din adamlarının sergiledikleri ahlaksızlıklara sevdiklerini itiraf eder. bir diğer örnek de rahip Théodore’un günah 120 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 18, 2014 Emile Zola’nın Gerçek ve Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece Adlı Romanlarında Rahip/Hoca ve Öğretmen Tipleri Gerçek romanında tarikatçı rahiplerle ilgili bir her fırsatta eleştirilmektedir. diğer önemli saptama ise, rahiplerin üstleri, Rahipler, insanlar arasında ayrımcılığı astlarını zor durumda kaldıklarında rahatça körükleyip, toplumda insanları birbirlerine karşı harcayabilirler. Buradan da tarikatçı rahiplerin ötekileştiren, kadınlarla, kızlarla ve hatta erkek kendi aralarında bile insanları eşit görmeyip öğrencileri ile ilişki yaşayan, bir din görevlisi insanlara güçleri oranında ve statülerine olarak en çok onların özen göstermeleri göre değer verdikleri anlaşılmaktadır. Yeni gereken hak ve adalet konularında çıkarları dava sürecinde artık üstlerinin kendini neyi gerektiriyorsa o yönde hareket eden korumayacağının farkına varan ve Philibin’in insanlar olarak tanıtılmaktadırlar. Sergiledikleri son durumunu bilen Gorgias, Petit Beaumontais tüm bu davranışların gerçek inançla ve dinle gazetesinde üstleri olan papazların ne tür bağdaşan bir yanı bulunmamaktadır. Oysa dümenler çevirdiklerini yazdığı mektuplarda inançlı olmanın en temel göstergesi ahlaklı, anlatmaya başlar. Gorgias, rahiplerin, yoz, hoşgörülü, adil ve hakkaniyetli olmakla doğru keyiflerine düşkün ve suç işleyen insanlar orantılıdır. olduklarını itiraf eder: Güntekin de medrese ve mahalle mektebi Ben suçluysam, onlar da benim kadar hocalarını Zola’nınkine benzer bir şekilde suçlu, benim suçumu örtbas ettiler, söylemleri ile davranışları örtüşmeyen, ırz bu da yetmiyormuş gibi, başka suçlar düşmanı, şiddet yanlısı, cahil, gelişmeye ve da işlediler… Crabot ortalıkta yok… değişime karşı, insanlar arasında ayırım yapan, Benimle birlikte işledikleri suçları hoşgörüden uzak ve çıkarcı kişilikleri ile okura hepinizin önünde haykıracağım!... sunmaktadır. Başta Crabot olmak üzere, dinine ihanet eden bütün ödlek, tabansız, yoz, Yeşil Gece romanının kahramanı Şahin, keyfine düşkün efendilerini suçladı. İstanbul’a geldiğinin üçüncü ayında bir Onların alçaklıkları, dünya zevklerine şehzade düğünü nedeniyle verilen yemekte düşkünlükleri yüzünden kilise can gördükleri karşısında medrese hocaları ve çekişiyordu... Çocuğu okşamak istedim. yetiştirdikleri talebeler konusunda şaşkınlık Masanın yanında oturmuş, ermiş yaşar. Düğünde bir oyun tertiplenir ve oyunda resimlerine bakıyordum. Onu da yanıma softalar rol alır. Kadın kıyafeti giymiş bir softa çektim, birlikte bakmamız için kucağıma türlü cilveler yaparak diğer bir erkek softayı oturttum… küçük Zéphirin’i yere yatırıp kudurtur. Erkek rolündeki softa türlü yalvarma üstüne çullandığını, geceliğini yırtıp, ve yakarışlarla onu kovalar. Her iki softanın bağırmaması için başına geçirerek da söylediği sözler argo ve ayıp ifadeler çocuğu nasıl kirlettiğini… anlattı. (G.II, içermektedir ve onlar bu sözleri halkın ve 2003: 373-380). medrese öğrencilerinin önünde sarf ederler. Şahin öğretmene göre bu oyun medresenin Gorgias, Zéphirin’in ırzına nasıl geçtiğini gerçek yüzünü göstermektedir. Burada itiraf ettiği gibi, üstü konumundaki rahip hocalar, gerçek dindar insanlar olmaktan çok Crabot’nun din adamı kisvesi altında ne tür şehvet düşkünü insanlar olarak tanıtılmakdır. başka ahlaksız davranışlar sergilediğini de şu sözlerle dile getirir: “tarlalarda, otların içinde Hafız Remzi Efendi de, Nedim Hoca gibi küçük köylü kızlarıyla oynaşmayı seviyordu.” din adamına yakışmayan davranışlar (G.II, 2003: 377). sergilemektedir: Jonville köyü papazı Cognasse kendini Yanık sesiyle Kur’an okumaya başladığı Tanrı’nın elçisi görür ve özellikle çocuklara zaman insana varlığını unutturan, karşı dayakçı eğitim anlayışı ile şiddet gözünde yaşlar, yüreğinde çarpıntılarla uyguladığı için hakkında birçok dava açılır. yedi kat göklere yükselen, fakat aynı Sonuçlanan bir davada yirmi beş frank para ağızla küfretmeye, kavga etmeye cezasına çarptırılır: “İki defa sınıfının başarısız başladığı zaman insanı insan olarak öğrencilerine yumruk sallayarak kasabada dünyaya geldiğinden utandıran Hafız rezalet çıkardı.” (G.II, 2003: 34). Din adamlarının Remzi... Sesi gibi yüzü de güzeldi... Sofu şiddet içeren eğitim uygulamaları, böylece ve ihtiyar hanımlar bile bu güzel sesli Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014 121 R. Günday hafızın terütaze çehresinde tecelli eden Şahin, yaklaşık altı yıl medresede kalmıştır, Cemal-i İlâhi’ye hayrandı. Hafız Remzi ancak hatırlayabildiği hiç bir iyi anısı yoktur. pek yüksek gönüllüydü. Her kadına Ya yukarıda sözü edilen dinle bağdaşmayan yüz vermezdi. Çok kere yaşlı dulları, basit oyunları, ya arkadaşı açlıktan ölürken tecrübesiz genç kızlara ve kadınlara tok olanların ekmeklerini paylaşmayışını, ya tercih ederdi… Mevlüt okumak, yahut da ekmek ve yemek bulmak için ramazanda şeriat mahkemelerinde işlerine bakmak köylerde ilahi söyleyip dolaşmalarını hatırlar. bahanesiyle birçok evlere girip çıkardı. Şahin öğretmen tüm bu olumsuzlukların (Y.G., 1990: 22). sorumluluğunu, görevlerini layıkıyla yapmayan ve toplumun gelişmesine katkı Hafız Remzi’nin kadınlar ile ilişki yaşaması sağlamayan din hocalarına yükler. Yazar, din rahip Théodore’u hatırlatmaktadır. Zeynel adına çalıştıklarını söyleyenleri tembellikle Hoca, kadınları medrese kapısına dadandırdığı suçlamakta ve eleştirmektedir: için Hafız Remzi’yi döver: “Şeriata mugayir bir şey gördüğü zaman isyan etmeyi, bir günah Açlığın, sefaletin Anadolu köylerinden işleyenleri sade Allah’a havale etmeyerek başlarında bir yırtık sarık, sırtlarında dövmeyi eli eriştiği yerde fenalık etmeyi, halis birer meşin heybe ile sürüp getirildiği müslümanın vazifesi bilirdi… ” (Y.G., 1990: 23- alil, ebleh mütereddi, yarı meczup 24). Dolayısıyla verdiği eğitim ceza ve şiddet çocuklar,… Vaktiyle orada Ispartalı eğilimlidir. Benzer eğilim, Gerçek romanında hasta bir çömez vardı. Aç açına papaz Cognasse’ın uygulamalarında da çalışmaktan verem olmuştu. Hala da görülür. Dinin özü olan sevgi öğretisi yerine, eski bir kerevetin üstünde nöbetten dini şiddet ve korkuyla bağdaştıran bir titreye titreye çalışmaya devam anlayış içerisindedirler. Fizikî portresi, Zeynel ederdi. Şahin hocadan başka kimse Hoca’nın sert ve acımasız biri olduğunu bu zavallının yanına uğramazdı… gösterir. Güntekin din adamını kişiliğine Hasta, kemikleri çıkmış, kansız yüzünde uygun bir fiziksel portre ile betimler: “İyi hummadan parlayan gözleriyle ona kahramanlar fizik olarak da iyidirler. Kötülerin yalvarmış: ise ruh dünyaları suratlarına ve fizik yapılarına -Kaymaklı ekmek kadayıfı, demişti. aksetmiştir. Âdeta kriminal tipler olan bu (Y.G., 1990: 24-25). kahramanların daha tanıtımından fena işler yapacakları bellidir.” (Yalçın, 1992: 126). Öte Medrese hocalar tarafından dini bir eğitim yandan yüz betimlemesi Gerçek romanındaki verilen yer olmasına rağmen, dinin emrettiği rahip öğretmen Gorgias’a benzemektedir: “komşusu aç iken tok yatanlar bizden değildir” sözü doğrultusunda hareket edilmeyip, Onu görünce ısırmaya hazırlanmış aç çocuğa yeterince önem verilmemekte, yırtıcı bir hayvanın dişlerine benzeyen çocuğun ölümü karşısında dahi Halil Hoca sivri, uzun dişleriyle güldü... Zeynel hoca bencilce davranabilmektedir: “Sen ona değil; uzun boylu, sopa gibi dik vücutlu, gayet sana, bana hayıflan.” (Y.G., 1990: 25). haşin dik kafalı, geçimsiz mutaassıp bir softaydı. Keskin sivri yüzünde sivri Gerçek romanında tarikatçı düzenbaz, dişleri, bir yana çarpılmış uzun bir burnu bilimden uzak, tutucu rahiplerle aydın ve güçlü vardı. (Y.G., 1990: 14-22). bir Fransa yaratılamayacağından söz edilirken, Yeşil Gece romanında da miskin, maddi ve Din adamlarının şiddet yanlısı eğitimine manevi yönden zayıf hocalarla dünyayı yeşil bir diğer örnek de kendisine hafız olarak sancağın bayrağı altında birleştirecek bir devlet yetiştirmesi için gönderilen mahalle imamının ya da halifeliğin sürdürülemeyeceğinden söz oğlunun, Hafız Rahim’in dayakçı ve baskıcı edilmektedir. eğitim anlayışı ile yüklediği ağır yük sonucu ölmesidir: “Ondan, sade talebesi değil, konu Somuncuoğlu Medresesi öğrencisi Şahin, akli komşudaki saçlı, sakallı adamlar bile korkardı. ve ilmi delillerle ahiret ve ruhun ölümsüzlüğü Az buçuk tembellik, avarelik eden çocukların konularını öğrenmek ister, bu konuyu başına kocaman sopasını indirdiği vakit Allah medrese âlimlerine sorar, kendisini tatmin yarattı demezdi.” (Y.G., 1990: 98). edici bir cevap alamaz. Değişik kitaplara 122 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 18, 2014 Emile Zola’nın Gerçek ve Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece Adlı Romanlarında Rahip/Hoca ve Öğretmen Tipleri kaynak olarak başvurur. Ancak bu konuda yaşama olanağı vermek istemezler. Gerçek “maddiyun”a başvurmaz çünkü onları dinsiz romanındaki Crabot gibi, bu köse sakallı Eyüp ve ahlaksız olarak görür: “Onların... Sade Allah’a Hoca da kasabanın gizli gücü gibidir: isyan etmiş birtakım ahlâksız zındıklar olduğunu Şahin Efendi, Sarıova’ya geldikten biliyordu.” (Y.G., 1990: 31). Başvurduğu ihtiyar birkaç ay sonra yeni bir şey keşfetmişti. bir muharrir olan Efendi Hazretlerinin Şahin’in İlk geldiği gün Maarif Müdürünün sorusuna verdiği cevap çok ilginçtir. “Hak bir, odasında tanıdığı kuru, kılıksız softayı Muhammed onun Resulüdür” der gidersin... bazen mutasarrıfın arabasında, bazen -Dediğim gibi ye, iç. Dünyayı kendine zehretme.” fırka katib-i mesulünün yanında, bazen (Y.G., 1990: 34). O da dini konuda akla uygun belediye dairesinde görüyordu. Sonra, bir cevap veremediği gibi, adeta aklın bütün medreselere, tekkelere, eşraf doymasına değil de midenin doymasına önem evlerine girip çıkıyordu. Onu her yerde verip kalanı boş verir. Şahin, aklını kurcalayan aynı ehemmiyetle karşılıyorlardı… Şu sorunun cevabını bulmak için İstanbul’da neticeye vardı ki bu adam kasabanın müracaat ettiği hocaların çoğunun dinî gizli ruhudur. (Y.G., 1990: 64). konularda bilgisiz ve laubali olduğunu görür. Burada yazar, fikirleri ile halk üzerinde etkili Yobaz hocalar, adeta papazlar gibi kendilerini olan hocaların bilgilerinin dinî açıdan olduğu toplumda ayrıcalıklı bir konumda ve kutsal gibi bilimsel açıdan da insanları ve toplumu varlıklar olarak görmektedirler. Kasabada bir geliştirmeye yönelik olmadığını belirtir. gün bir delikanlı ile medrese öğrencisi arasında çıkan kavgada delikanlı medrese öğrencisinin Yeşil Gece romanında tarihten günümüze din kafasına kamışla vurmuş, yaşanan bu sıradan adına yapıldığı söylenen olumsuz olaylar, olayı softalar sarığa saldırı olarak kabul edip tarih kitapları eleştirilmektedir. Aynı şeylerin ayaklanmış ve yenilikçi ya da din düşmanı eleştirisi Gerçek romanında da vardır. Gerçek olarak gördüklerine saldırmışlardır. Toplumda romanında rahipler tarafından din, hep yakıp hocalar tarafından yürütülen sarıklı-fesli, yıkan, cezalandıran, şiddet yağdıran insanlara gerici-ilerici ayırımı söz konusudur. “Kasaba korku saçan bir olgu olarak tanıtılırken, Yeşil halkı cehalet ve fakirlik nedeniyle medresenin, Gece romanında da dinin negatif olarak tanıtılan taassubun, irticanın ve din istismarcılarının yanlarına dikkat çekilir. Zola’nın romanında elinde oyuncak haline gelmiş, bu nedenle Hrıstiyanlığın ilk yıllarında İsa zamanındaki softaların isteklerine kolayca boyun dinden övgüyle söz edilir ve sonradan tarikatçı eğmektedirler.” (Şeker ve Durmuş, 2009: kiliselerin dini özünden saptırdığı söylenirken; 574). Hafız Eyüp, Şeyh Naki Efendi’yi ziyaret Güntekin bir yandan Müslümanlığın ilk ettikten sonra karışıklık yatışır. Burada yazar dönemde temiz kaldığından bahsettiği halde, din adamlarında olması gereken meziyetler arkasından okuduğu tarih kitaplarına göre ilk arasında yer alan hoşgörü ve bağışlama gibi zamanlarda da Müslümanlığın şiddet yanlısı erdemlerin medrese hocası ve talebelerinde olduğu düşüncesine vurgu yapmaktadır: olmamasını eleştirmektedir. “öteden, beriden eline geçen tarih kitaplarını okudukça anlıyordu ki, geçmiş zamanların da Softa ve sinsi düzenbaz Hafız Eyüp, softaların şimdiki zamanlardan kalır yeri yoktur.” (Y.G., istediği istikamette hareket etmeyen Şahin 1990: 29). Bu da yazarın düşüncelerindeki öğretmeni okuldan attırmak için fırsat ikilemi ya da çelişkiyi ortaya koymaktadır. kollar. Şahin öğretmenin medrese eğitimini bırakıp öğretmen okuluna giderek öğretmen Şahin öğretmenin ilk görev yeri olan olmasını doğru bulmaz. Devlet ilkokulundaki Sarıova’da da hocalar olumsuz tipler öğretmenliği bırakıp medrese hocalığına olarak tanıtılmaktadırlar. Kasabanın gizli geçmesini önerir. Ancak Hafız Eyüp’ün bu gücü sayılan köse sakallı Eyüp Hoca’nın teklifi bir tezgâhtır, bir başka müderrisin güdümünde hareket eden softaların baskısı gelmek istediği göreve onun adını karıştırarak, yüzünden Şahin’den önce kasabada görevli Şahin öğretmeni kasabada softaların dışında özgür düşünceli öğretmen, orada görev bir güç sayılan İttihat ve Terakki kâtibi ile yapamayarak ayrılmak zorunda kalır. Hocalar kavgalı duruma getirmektir. Zira o müderris kendileri gibi düşünmeyen öğretmenlere kadrosuna atanmak isteyen kişi İttihat ve bulundukları kasabada görev yapma ve Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014 123 R. Günday Terakki kâtibi Cabir Bey’in akrabasıdır: “Eyüp öğretmenin açığını kollayarak onu kasabadan Hoca’nın hesabı... Şahin Efendinin çanına kovmaya çalışırlar. Hocalar, devlet ilkokulu ebediyen ot tıkamak demekti.” (Y.G., 1990: 87). ve öğretmenini dinsizlik kampanyası ile zor durumda bırakıp orada okuyan öğrencileri Hafız Eyüp’ün Şahin öğretmene ikinci tezgâhı kendi saflarına çekmeye çalışırlar. Gerçek onu bir mahalle imamının kızı ile evlendirme romanında rahipler tarafından Simon girişimidir. Böylece kendince Şahin öğretmeni öğretmen Yahudi olduğu için yahudilik dindar birisi ile evlendirip bu yolla softaların propogandası yapmakla suçlanırken, Yeşil safına çekmek ister. Üçüncü tezgâhı ise, Gece romanında da Şahin öğretmene düşük faiz ile borç vererek ucuz bir fiyatla karşı farmasonluk suçlaması ve çocuklara bağ teklif eder. Bir hafızın faizle borç para Hrıstiyanlık propagandası yapıldığı suçlaması teklifi, softaların ne denli gerçek dindar söz konusudur. olduklarının sorgulanması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu örneklerden hareketle dinci Şahin öğretmenin bir türlü açığını bulamayan geçinen hocaların para, mevki ve güzel kadın softa hocalar, kötü şöhreti olan bir kadını gibi vasıtalarla çok rahat kandırılabildikleri ayarlayıp okula gönderirler. Böylece Şahin vurgulanmaktadır. öğretmeni kadınla okulda basıp onu ahlaksızlıkla suçlayarak defterini dürmeyi Âlim müderris Züftü Efendi Sarıova planlarlar. Bir gece yabancı bir bayan okula, gazetesinde “Sarığa hürmet vecibesi” başlıklı Şahin öğretmenin lojmanına gelir ve kimsesi bir makale yazar. Makalesinde bayrak ve sarık olmadığı için geceyi orada geçirmesi yönünde benzerliğine dikkat çeker. Aslında böyle bir yazı rica eder. Sabah erkenden Şahin öğretmen ile bazı yeni düzenlemelerle geçmiş sistemin yabancı kadının durumunu bildirmek için devam etmesinden yana olan müderris Züftü karakola giderken okulun öğretmenlerinden Efendi, eski eğitim sistemi ve softalara karşı Arif Hoca’ya rastlar ve durumu anlatır. Şahin’in mücadele başlatan inkılapçı ve cumhuriyetçi dürüst olduğu kadar namuslu da olduğunu öğretmenlerin önünü kesmek ister. gören Arif Hoca kadın olayının ona softaların kurduğu bir tuzak olduğunu, kendisinin Softalar öteki olarak gördükleri, kendi sabahın erken saatinde okula gelmesinin de düşüncelerinde olmayanlara karşı kin ve nedeninin bu olduğunu itiraf eder. Rahiplerin düşmanlık besler, aynı şey Gerçek romanında benzer planları Gerçek romanında da Marc tutucu rahiplerde de vardır. Oysa dinler ve aynı okulun bayan öğretmeni Mazeline insanlara kardeş olduklarını ve aynı soydan için kurgulayıp onlara iftira atarak okulu geldiklerini bildirir. Hatta İslam dini “birbirinizi yıpratmaya çalıştıkları görülmektedir. seviniz, birbirinizi sevmedikçe Müslüman olamazsınız” der. Gerçek dinde ötekileştirme, Hocalarla ilgili bir diğer olumsuz örnek dışlama yokken, Yeşil Gece romanında softa ise türbe yangını nedeni ile Sarıova lisesi müderris ve hocalar, Gerçek romanında Fransızca ve matematik öğretmeni Mehmet da yine softa rahip ve papazlar, insanlar Nihat’ın suçlu gösterilmesidir. Hocalar ve arasında ayırım yapmaktadırlar. “Reşat Nuri yönlendirdikleri softalar sırf içki içtiği için Güntekin’in din adamlarını eleştirisi, belki Nihat öğretmeni suçlarlar. Ayrıca Nihat de Zola’nın Gerçek romanında eleştirdiği efendinin din ve memleket sevgisi olmadığını Frer Kardeşler Din Okulu öğretmenlerinin söylerler. Aynı şey Simon öğretmen için de tutucu davranışlarına dayanmaktadır.” (www. söylenir. Softalar, hâkim oldukları bir kasabada yasamvesaglik.com/.../32976-resat-nuri- kötü örnek olarak gördükleri bu tip insanlara guntekin-edebi-kisiligi... 5.10.2011Önbellek). yaşam hakkı tanımak istemedikleri için onları Rahip ve hocaların yönlendirmeleri ile aynı suçlarlar. Yakılan türbe davasına bakan ülkenin çocukları arasında ayrımcılık yapılması yargıcın odasına girip çıkanlar arasında hocalar iki yazar tarafından da hoş karşılanmamaktadır. da bulunmaktadır, tıpkı Simon davasına bakan yargıcın odasına tarikat mensubu Papaz Crabot ve Philibin, Marc öğretmenin rahiplerin girip çıktığı gibi. Gerçek ve Yeşil Gece çanına ot tıkamak ve kasabadan kovmak romanlarında, suçsuz öğretmenlerin rahip ve için fırsat kolladığı gibi özellikle de Eyüp hocaların başı çektiği softalar tarafından suçlu Hoca başta olmak üzere softa hocalar Şahin gösterilmesi ve yargıçlara baskı yapılarak 124 Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, Number 18, 2014
Description:The list of books you might like
