AMELİYATHANELERİN STERİL YAPILANMASINDA MİMARİ DETAYLAR VE BİR ŞARTNAME ...

13 Pages·2012·1.61 MB·Turkish

S.Ü. Müh.‐Mim. Fak. Derg., c.26, s.1, 2011 
J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.26, n.1, 2011 
ISSN: 1300‐5200, ISSN: 1304‐8708 (Elektronik) 

AMELİYATHANELERİN STERİL YAPILANMASINDA MİMARİ DETAYLAR VE BİR ŞARTNAME 
ALTYAPI ÇALIŞMASI 

Ercan H. OĞUZALP1, Urkiye A. GENDz 

¹Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Böl. 
²Selçuk Üniversitesi, İnşaat Daire Başkanlığı 
¹[email protected], ²[email protected] 

ÖZET:  Hastane  planlamasında  temizlik  sınıflamasına  göre  en  temiz  olması  gereken  mekanlar 
ameliyathanelerdir.  Ameliyathanelerde  hijyenin  sağlanması  ve  sterilizasyon  temel  sorundur. 
Ameliyat sonrası enfeksiyon maliyetine karşılık; döşeme, duvar ve tavan kaplaması olarak, genelde 
dünyada en gelişmiş teknolojilerle üretilen gereçler kullanılmaktadır. Bu gereçlerin ithal edilmesi ya 
da ithal teknolojiyle üretilmesi nedeniyle sürekli değişen ve oldukça pahalı çözümler söz konusudur. 
Kullanılan  teknolojinin  bu  hızlı  gelişmesinin  sonucu  olarak  genel  şartnamelerde  yer  almayan 
uygulamalar, özel şartnameler ve sözleşmelerle gerçekleştirilmektedir. Bu şartnameler genelde firma 
kataloglarında yer alan bilgilere ve uluslararası standartlara dayanılarak hazırlanmaktadır. Yapılan 
uygulamalar  sağlıklı  bir  şekilde  denetlenememektedir.  Bu  durumda  ameliyathanelerde  steril 
koşulların  sağlanabilmesi  için  öncelikle  hastanelere  özel  yapı  şartnamelerinin  hazırlanması 
zorunludur. 
Ameliyathaneler disiplinler arası düşünülmesi gereken bir konu olarak birlikte çalışmayı 
zorunlu kılar. Mühendislik branşları ve mimari ‘hastanın iyileşmesine doğrudan katkıda bulunan 
mekanlar  yapmak’  olarak  tanımlayabileceğimiz  temel  amaç  doğrultusunda  tıp  bilimi  ile  birlikte 
çalışmalıdırlar.  Araştırma,  Selçuk  Üniversitesi  Meram  Tıp  Fakültesi  Araştırma  Hastanesinin 
ameliyathane  ve  yoğun  bakım  ünitelerindeki  onarım‐yenileme  çalışmaları  ve  kullanım  sürecinde 
gerçekleştirilmiştir. Yapılan tespitler doğrultusunda, hastanelere özel yapı şartnameleri için bir alt yapı 
oluşturulmaya çalışılmıştır. 

Anahtar  Kelimeler:  Ameliyathane,  Steril  çevre,  Ameliyathane  detayları,  Steril  kaplama  detayları, 
Ameliyathanelerde mimari detaylar, Ameliyathane şartnamesi. 

Architectural Details in Sterile Structuring of Operation Spaces and a Practical Work for a Basic 
Specification 

ABSTRACT: The operation rooms must be the cleanest area in the cleaning classification at the 
hospital planning. Providing hygiene and sterilization in the operation rooms is the main problem. 
Operation room flooring, wall and ceiling covering materials are generally produced with the most 
advance  technology  against  to  post  operative  infection  cost.  Importing  of  those  materials  or 
manufacturing with imported technology causes always changing expensive solutions. Building 
technical solutions that are not included in General Technical Specifications is possible only by 
private contracts and special unit prices. These specifications are generally based on firm catalogues 
and international standards. Technical applications can not be controlled truly. So, first of all it is 
necessary to be worked out building specifications to provide sterilized environment for hospitals. 
The operation rooms should be considered as an interdisciplinary subject that obliges to work 
together. Engineering branches and architecture must study together with medicine, through the 
basic objective that we can describe as “to built areas that will contribute healing of patient directly”.
11 

Ameliyathanelerin Steril Yapılanmasında Mimari Detaylar ve Bir Şartname Altyapı Çalışması 
The research was carried out during repair–restoration works and using period in operation rooms and 
intensive care units of the Faculty of Medicine Research Hospital of the Seljuk University . In this study, 
in accordance with the findings, it is tried to progress a bottom structure of a specialized building 
specifications for hospital buildings. 

Key Words: Operating room, Sterile environment, Operation room finishing details, Sterile covering details, 
Architectural details for operation rooms, Hospital specification. 

1. GİRİŞ (INTRODUCTION)  Sağlık  Yapıları  Asgari  Tasarım  Standartları 
Türkiye sağlık alanında bugün oldukça  Kılavuzunun  hazırlanmasında  TSE  (Türk 
önemli  bilgi  birikimine  sahip  olup,  birçok  Standartları Enstitüsü), ISO 9001 hizmet kalite 
önemli  ameliyat  artık  yurtiçinde  standartları, AIA (Amerikan Mimarlar Birliği), 
yapılabilmektedir.  Ancak;  Sağlık  Bakanlığı  ADA  (Amerikan  Engelliler  Hareketi)  ve  JCI 
verilerine  göre  ameliyat  sonrası  hastane  (Joint Commission International) gibi kaynaklar, 
enfeksiyonlarından  ölüm  oranının  ülkemizde  araştırmalar,  yayınlar  ve  yönetme  liklerden 
oldukça  yüksek  olması  hastanelerimizde  yararlanılmıştır  (Sağlık  Bk.,2010).  Sağlık 
sterilizasyon  sorunu  olduğunu  göstermektedir  konusunda var olan yönetmelik ve tüzüklerde 
(Genç, 2009 ).  alet, cihaz ve sarf malzemelerine yönelik çeşitli 
Hastanelerde steril alanlar planlanırken  standartlar,  hizmet  kalitesine  yönelik  adımlar 
öncelikle şu temel soruların yanıtları verilmelidir  belirtilirken,  steril  alanların  yapılanmasına 
(Boylu, 2008 ):  yönelik  olarak  bir  takım  ölçüler,  birim 
 Hastanede  hangi  bölümler  steril  olarak  büyüklükler  vb.  niceliğe  ilişkin  bilgiler 
planlanmalıdır?  bulunmaktadır.  Bu  yönetmeliklerde 
 Hastane içindeki yerleşimi nasıl olmalıdır?  ameliyathane  vb.  steril  alanlara  özel 
 Mekan büyüklüğü ne olmalıdır?  şartnamelere  gönderme  yapılmamaktadır. 
 Yapı elemanları ve detay çözümleri nasıl  Şartnameler, kullanılacak gereç ve teknolojinin 
olmalıdır?  niteliklerini  belirleyen,  yapı  kalitesini 
 Yapı  gereci  özellikleri  ve  seçimi  nasıl  tanımlayan  yazılı  metinlerdir.  Sözleşme  eki 
olmalıdır?  olarak kullanılırlar. Piyasada kullanılan hastane 
 Temizlik sınıfı nedir?  yapı şartnameleri firma kataloglarında yer alan 
 Nasıl  bir  iklimlendirme  sistemine  sahip  test  edilmemiş  bilgilerle  hazırlanmakta, 
olmalıdır?  genellikle  ithal  ve  pahalı  gereçler  sistematik 
Yapılan araştırmada ameliyathanelerdeki duvar,  olmayan bir şekilde kullanılmaktadır. Sonuçta, 
döşeme ve tavan konstrüksiyon özellikleri, gereç  birçok  uygulama  ve  kullanım  sorunlarıyla 
seçenekleri, standartlar ve uygulama incelenmiş,  karşılaşılmaktadır.  Örneğin  oldukça  kaliteli 
kullanım süreci gözlenmiştir. Hastane mimarisi  bir  gerecin  yüzey  kayganlığı  sorun 
içinde  mekan  büyüklükleri  ve  birbirleriyle  olabilmekte  ya  da  alt  yapısı  düzgün 
ilişkileri,  ameliyathanelerin  iklimlendirme  ve  yapılmayan  vinyl  kökenli  bir  kaplamanın 
tesisatla ilgili boyutları gözardı edilmiştir.  yüzeyinde  zamanla  çökmeler,  çukurlaşmalar 
T.C.  Sağlık  Bakanlığı  denetim  olabilmekte; temizlenemeyen yüzey zamanla 
hizmetlerinde şu anda kullanılmakta olan Türkiye  enfeksiyon kaynağı olabilmektedir (Şekil.1).
12 E.H. OĞUZALP, U.A. GENÇ

Şekil 1. Enfeksiyon Kaynağı bir Döşeme Kaplamasının Sökümü  
Figure 1. (Dismantling of a floor covering of infection source) 

2.  STERİL  ALAN,  TEMİZ  ODA  tehlikeli  hastalıklara  ve  ameliyat  sonrası 
KAVRAMLARI  ve  AMELİYATHANELER  ödemlere sebep olurlar. 
(STERILE  FIELD,  CLEAN  ROOM  CONCEPTS  and  Dünyada  hastanelerin  steril 
SURGERY ROOMS) 
yapılanmalarına  temel  oluşturan  başlıca 

standartlardan  DIN  1946’a  göre  temiz  odaların 
Steril alanlar sözlük anlamı olarak, her 
sınıflandırılması  1.  sınıf  ve  2.  sınıf  şeklinde 
türlü  mikroptan  ve  mikroorganizmalardan 
yapılmaktadır. 1.sınıf odalar yüksek derecede hijyen 
arındırılmış  alanları  tanımlarlar.  Hastanelerin 
gerektiren, mikroorganizmasız hacimlerdir. Bunlar, 
tümü  steril  bir  ortam  değildir;  böyle  olması 
ameliyathaneler, bağlantı koridorları, steril malzeme 
gerekli de değildir. Önemli olan bütün yapının 
deposu vb. ameliyat öncesi hazırlık ve sonrasında 
hijyenik kurallara ve sağlık kurallarına uygun 
uyanma odaları, yoğun bakım odaları, yeni doğan 
olması  ve  bazı  bölmelerinin  sürekli  steril 
odaları, cerrahi el yıkama ünitesi ve çevresi, anestezi 
kalmasıdır  (www.kliterm.com).  Steril  alanlar 
ve tıbbi cihaz odalarıdır. 2. sınıf odalar ise, normal 
sağlık koşullarına uygunluğun öncelikli olduğu 
şartlar gerektiren mikroorganizmasız hac imlerdir. 
(hijyenik)  alanlardır.  Hastanelerde 
Bunlar, acil hasta odaları, hasta odaları, bekleme 
ameliyathaneler  en  yüksek  derecede  hijyen 
odaları, radyoloji, röntgen ve laboratuarları, eczane, 
gerektiren  steril  alanlardır.  Steril  alanların 
endoskopi,  morg  ve  otopsi  odaları  olarak 
sınıflandırılmasında  dünyada  temiz  oda 
sıralanabilir (Çelebi, 2009). Bu sıralama doğrudan 
standartları kullanılmakta olup; birim hacimde 
ameliyathaneleri esas almasa da işlevlerine göre 
bulunan  0.5  μm  çapındaki  tanecik  (partikül) 
hacimlerin temizlik sınıflarının belirlenmesine ve 
sayısı ölçüt alınarak, temiz odanın kalitesi yani 
temizliklerine  göre  hacimler  arasında  bir 
sınıfı  (klası)  belirlenir.  Partikül  madde  (PM), 
hiyerarşi oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. 
havada  bulunan  uçucu  maddeciklerin  genel 
“Ameliyathanelerde  sıcaklığın  ortalama 
adıdır.  Çapı  10  μm  (PM10)’den  küçük  olan 
21C  olması,  statik  elektrik  yükünden 
partiküller  solunabilir  partiküller  olarak 
doğabilecek  tehlikeleri  önlemek  için  nem 
bilinirler  ve  insan  sağlığı  açısından  daha 
düzeyinin  %30‐60  arasında  tutulması 
tehlikelidirler  (Bulut,  2008).  Nefes  yoluyla 
önerilmektedir” (Genç, 2009). Ameliyat odaları 
insanların iç ortamlarına geçebilen bu partiküller 
koridorlara ve diğer komşu alanlara göre pozitif 
bronşlarda ve akciğerlerde birikerek son derece 
basınçta  olmalı  ve  oluşan  basınç  farkıyla
13 
Ameliyathanelerin Steril Yapılanmasında Mimari Detaylar ve Bir Şartname Altyapı Çalışması 
temizden daha az temize (kirlenmemiş alanlara  oluşan  ameliyathaneler  sıkı  denetimli 
doğru) bir hava akımı sağlanmalıdır. Bunun için  alanlardır.  Maske,  bone  takılması  ve  box 
min.10‐15Pa  basınç  farkı  yeterli  görülmektedir  gömleği  (ameliyat  önlüğü)  giyilmesi 
(www.hepaonline.com.2011).  Böylece  zorunludur; sadece ameliyat ekibi girebilir. Bu 
basınçlandırılan  bölüme  komşu  bölümlerden  mekânlar oluşturulurken döşeme, duvar, tavan, 
“hava ile birlikte partiküllerin girişi de önlenmiş  kapılar, pencereler ve aydınlatma için kullanılan 
olmaktadır. Kapılar, pencereler, döşeme, duvar,  malzemeler büyük önem taşımaktadır (Şekil 2). 
tavan bileşenleri, özel iklimlendirme sistemleri,   
filtreler  ve  yerine  göre  hava  perdesi  3.1. Duvar Bileşeni (Wall Compound) 
uygulamalarıyla mekanlar arasındaki steril hava   
akışları kontrol altına alınır. Hava koşullarının  Alan  çalışması  yapılan  Selçuk 
dış  ortama  bağlı  olarak  değiştiği,  pencereler  Üniversitesi  Tıp  Fakültesi  Araştırma 
aracılığıyla  doğal  havalandırma  biçimi  Hastanesinde  ameliyathanelerin  ve  merkezi 
ameliyathanelerde kesinlikle kullanılmaz.  sterilizasyon  ünitesinin  duvarları  suya  ve 
  yangına  dayanıklı  alçı  paneller  ile 
3. YAPI BİLEŞENLERİNDEKİ TESPİTLER VE  oluşturulmuştur.  Tesisat  boruları  paneller 
STANDARTLAR  (REMARKS  on  CEILING  arasından  geçirilmiş  ve  aralarında  yalıtım 
COMPOUND and STANDARTS)  yapılmıştır.  Tüm  ameliyat  odalarında  köşe 
  birleşimleri 45 derecelik açı ile oluşturulmuştur 
Enfeksiyon  gelişiminde,  ameliyathane  (Şekil 5, Şekil 8 ve Şekil 9).  
fiziksel  ortamı  çok  önemlidir.  Plan  olarak,   
ameliyat  odası  ve  steril  hazırlık  odalarından 

Düz yüzeyli sızdırmaz armatür
Düz yüzeyli 
sızdırmaz 
asma tavan 
Düz yüzeyli 
sızdırmaz 
duvar panelleri 
Köşe Bağlantısı 
(45lik açı) 
Döşeme Kaplaması 

Şekil 2. Bir Ameliyat Odası Yapı Bileşenleri 
Figure 2. (Building Components of an Operating Room)
14 E.H. OĞUZALP, U.A. GENÇ

Şekil 3. Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesi Duvar‐Köşe Bağlantı Detayı  
Figure 3. (The Wall ‐ Corner Detail ofIntensive the Care Unit of the Research Hospital) 

Alçı bölücü duvarlar üzerine astar çekildikten 
sonra anti bakteriyel su bazlı boya uygulaması 
yapılmıştır.  Fakat  hastanede  merkezi 
ameliyathane bünyesinde 18 adet ameliyat odası 
olması, günde yaklaşık 100 operasyon yapılması 
koridorlardaki hasta sirkülasyonunu arttırmıştır. 
Hızlı  hasta  akışının  neden  olduğu  sedye 
çarpmaları  sonucunda  alçı  panel  duvarlarda 
sürekli  hasarlar  meydana  gelmiş  ve  sık  sık 
duvarlar  tamir  edilmek  zorunda  kalınmıştır. 
Çözüm olarak alçı panel duvarların hasar gören 

kısımlarına  (mevcut  kullanılan  sedyelerin  Şekil 4. Hastane Koridoru (Hospital Corridor) 
çarpma  noktalarına)  12  mm  kalınlıkta  30  cm   
genişliğinde  kenarları  rodajlanmış  Reanimasyon (III. Düzey yoğun bakım) 
(yuvarlatılmış) kompakt laminant sedye bantları  ünitesinde,  bölücü  duvarların  çelik 
monte  edilmiştir.  Yapı  gereci  olarak  kompakt  konstrüksiyon  üzerine  10  mm  kalınlıkta 
laminant, yoğunluğu nedeniyle çarpmalara karşı  kompakt  laminantın  monte  edilerek 
daha  mukavemetli,  kolay  temizlenebilen  ve  oluşturulduğu  görülmüştür.  Bölücü  duvarlar 
mikrop barındırmayan özelliği nedeniyle tercih  arasına cam yünü izolasyon yapılmış, izolasyon 
edilmiştir.  Sedye  bantlarının  duvar  birleşim  odaları  köşe  birleşimlerinin  ameliyathanelerde 
noktalarına  anti  bakteriyel  silikon  uygulaması  olduğu gibi 45 derecelik açı ile oluşturulduğu 
yapılmıştır (Şekil 4).  gözlemlenmiştir.  Ancak  açık  sistem  olan 
bölümde,  olması  gereken  köşe  birleşim  açısı 
verilmediği  ve  bu  alanlarda  personelin 
temizlikte zorlandığı görülmüştür.
15 
Ameliyathanelerin Steril Yapılanmasında Mimari Detaylar ve Bir Şartname Altyapı Çalışması 

Şekil 5. Duvar Paneli Konstrüksiyon Detayı (The Wall Panel Construction Detail) 

Ünitede  bölücü  duvarların  darbelere,  elektrik  panoları  içerisinde,  kablo  geçiş 
çizilmelere  ve  dezenfektanlara  daha  dayanıklı  boşlukları  ve  prizlerdeki  tam  sızdırmazlığın 
bir  yapıda  olduğu,  aşınmalar  olmadığı  sağlanamadığı,  gerekli  özenin  gösterilmediği 
gözlenmiştir.  Kompakt  laminant  panellerin  tespit edilmiştir 
birleşim noktalarında (derz aralıkları) sızıntıya  Günümüzde  ameliyathanelerde  en  çok 
olanak vermemek ve mikrobik ajan üremesine  kullanılan  duvar  malzemesi  alçı  panellerdir. 
engel olmak için derz aralarına anti bakteriyel  Profil taşıyıcılar ile montajı sağlanır ve alçı sıva 
silikon  uygulaması  yapıldıktan  sonra  yapılarak boyaya hazır hale getirilir. Uygulama 
alüminyum  T  çıta  ile  kapatılmıştır  (Şekil  6).  kısa  sürede  tamamlanır  ve  yatırım  maliyeti 
Birinci  derecede  steril  alanlarda  oda  duvar  düşüktür. Alçı  panel  ya  da  alçı  sıvalı  duvar 
yüzeyleri  arasından  ortama  hava  sızıntısı  yüzeyleri  nefes  alabilen  su  bazlı  saten  boya 
verecek  açık  veya  gizli  hiçbir  derz  veya  kolay  temizlenebilen  epoksi  boya  ile 
bırakılmamaya  çalışılmıştır  ancak;  çoğunlukla  boyanabilir. 

Şekil 6. Kompakt Laminant Duvar Görünüşü ve Mikrojaluzi Cam Panel  
Figure 6. (A wall built with a Compact Laminate covering and inserted a Micro jalousie Glass Panel) 

Duvarlarda  alçı  panel  kullanılmışsa  çatlak  dezenfeksiyon  maddelerine,  darbeye, 
oluşumuna karşı eklem yerlerinde kesinlikle file  sürtünmelere dayanıklı olması, toz tutmaması ve 
kullanılmalıdır.  DIN  1946’a  göre  yapı  üzerlerinde  mikroorganizmaların  üremesine 
malzemelerinin  kolay  dezenfekte  edilebilmesi,  sebep olacak kaplama türü, yüzeylerde pürüzler
16 E.H. OĞUZALP, U.A. GENÇ
ve  aralıkların  olmaması  gereklidir.  Sıva  laminant levhalar da olabilir. Duvar panelleri 
çatlaklarının  oluşmamasına,  derz  boşluklarının  özel üretim hijyenik paneller de olabilir. Bu 
kapatılmasına ve prizlerin kapaklı olmasına dikkat  sistemde bütün tesisata önceden karar verilip 
edilmelidir.  projeye uygun olarak paneller fabrikada imal 
Gelinen  teknoloji  düzeyinde  edilir.  Duvar  panellerinin  yüzeyleri  anti 
ameliyathanelerde  duvar  sistemi  kurulurken  statik PVC ile kaplanabilir. Her türlü boya 
seçilecek olan malzemenin aşağıdaki özelliklere  ve kaplamalarda hastaları sakinleştirici açık 
sahip olması gerekir:  renkler tercih edilmelidir. 
 Seçilecek  olan  duvar  sistemi,  basınç   Duvar  malzemesi  olarak  toz  çıkarması  ve 
farklılıklarının  ayarlanabilmesi  için  derz yerlerinde bakteri üretmesi nedeniyle 
partiküllerin  bir  alandan  diğer  alana  seramik tercih edilmemelidir. 
geçmemesi için ya da aralarda birikmesini   
önlemek için kesinlikle sızdırmaz olmalıdır.  3.2. Tavan ve Aydınlatma Bileşenleri (Ceiling and 
Duvar  panelleri  arasında  oluşacak  fugalar  Illumination Compounds) 
olabildiğince  azaltılmalıdır.  Fugaları   
kapatmak  için  kullanılacak  olan  Asma  tavan  açık  modüllerle 
malzemelerde  dezenfeksiyon  maddelerine  düzenlenmiş  alüminyum  konstrüksiyonla 
dayanıklı  olmalı,  bakteri  ve  mantar  yapılmıştır. Alçı paneller anti bakteriyel su bazlı 
üremesine  olanak  vermemeli,  zamanla  saten boya ile korunmuştur. Asma tavanlarda 
sertleşip çatlaklar oluşturmamalıdır.  hava  akımı  oluşumuna  karşı  açık  veya  gizli 
 Çarpmalara  ve  çizilmeye  karşı  dayanıklı  hiçbir  derz  bırakılmamaya  çalışılmıştır.  Alçı 
olmalı  veya  buna  karşı  önlem  alınmalıdır  panel birleşim yerlerinde sonradan oluşabilecek 
(Şekil.4);  duvar  zedelendiğinde  kolay  bir  çatlaklara  karşı  polyester  file  kullanılmıştır. 
şekilde tamir edilebilmelidir.  Duvar tavan birleşim detayında alüminyum L 
 Duvar  kaplaması  dezenfeksiyon  çıta  kullanıldığı  gözlenmiştir.  Kapaklı  olarak 
maddelerine  karşı  dayanıklı  olmalı,  detaylandırılan L çıta ile duvar tavan birleşimi 
üzerindeki  kaplama  defalarca  yuvarlatılmıştır  (Şekil.8).  Asma  tavan 
temizlenmesine  rağmen  kesinlikle  zarar  boşluğundan  elektrik  tesisatı,  sıhhi  tesisat  ve 
görmemelidir,  iklimlendirme‐havalandırma  üniteleri 
 Duvar  köşe  ve  duvar  tavan  birleşimleri  geçirilmiştir. Bunun için yaklaşık 60 cm tesisat 
ameliyathanelerde dik açı olmamalıdır (Şekil  boşluğu  bırakılmıştır.  Binanın  taşıyıcı  sistemi 
3, Şekil 8).  tesisatla  uyumlu  düşünülmediği  için  kiriş 
 İstenilen yangın klasına uygun olmalıdır.  yükseklikleriyle birlikte tesisat boşluğu yaklaşık 
 Panellerin içi ses ve ısı kaybına karşı, taş  110 cm olmuştur. Asma tavan üzerinde “kedi 
yünü gibi yanmaz izolasyon malzemesi ile  yolu”  olarak  isimlendirilen  ve  bakım  için 
kaplanabilmelidir.  Ayrıca  panellerin  içinde  kullanılan  yürüme  yolu  yapılamamıştır.  Bu 
kablo  gibi  tesisat  malzemelerinin  nedenle bir iş kazası bile yaşanmıştır. Yine aynı 
geçebileceği  boşluklar  kesinlikle  nedenle  döşemeden  asma  tavan  yüksekliği 
bulunmalıdır (Şekil 3 ve Şekil 5). Tesisatlara  ameliyathanelerde  3.00  m’  ye.,  reanimasyon 
acil  müdahale  etmek  üzere  gerektiğinde  ünitesinde  3.50  m’  ye  merkezi  sterilizasyon 
kontrol kapakları konulmalıdır.  ünitesinde ise 2.80 m’ ye düşmüştür. T.C. Sağlık 
 Alüminyum  veya  çelik  profil  taşıyıcılı  Bakanlığı  asgari  Tasarım  Standartlarına  göre 
konstrüksiyona monte edilen paneller; anti  3.00m  ameliyathaneler  için  belirlenmiş  alt 
bakteriyel,  anti  statik,  dezenfeksiyon  sınırdır. Bu durum iklimlendirme‐havalandırma 
sıvılarına  dayanıklı,  boyalı  galvanize  sac,  koşullarının önemini daha da arttırmıştır. 
paslanmaz  çelik  olabileceği  gibi  kompakt
17 
Ameliyathanelerin Steril Yapılanmasında Mimari Detaylar ve Bir Şartname Altyapı Çalışması 

Şekil 7. Açık Modüllerle Düzenlenmiş Alüminyum Asma Tavan Detayı  
Figure 7. (Aluminum Suspended Ceiling Composed with Opening Modules) 

Şekil 8. Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinin Duvar‐Tavan Bağlantısı Detayı  
Figure 8. (The Wall‐Ceiling Conjunction Detail of the Intensive Care Unit of the Research Hospital) 

Şekil 9. Duvar‐Tavan Bağlantısı Detayı (The Wall‐Ceiling Connection Detail) 

Tavan,  alüminyum  veya  çelik  taşıyıcı  bakteriyel su bazlı saten boya kullanılarak da 
konstrüksiyona  monte  edilen  anti  bakteriyel  yapılır. Tavan sisteminde de duvar sisteminde 
kompakt  laminant  veya  metal  panellerle  olduğu  gibi  sızdırmazlık  tam  olarak 
yapılabildiği  gibi  alçı  panel  üzerine  anti  sağlanmalıdır. Asma sistem kurulduktan sonra
18 E.H. OĞUZALP, U.A. GENÇ
temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi oldukça zor   Seçilecek  asma  tavan  sistemi  hijyenik 
olan  tavan  arası,  aynı  zamanda  olmalı,  toz  ve  partikül  dökmeyecek 
mikroorganizmaların  gelişmesine  elverişli  bir  malzemelerden seçilmelidir. 
bölge  oluşturur.  Steril  alanlarda  asma  tavan   Panellerin  üzerinde  mikro‐organizmaların 
arasında bulunan tesisat sisteminin bakımının,  ürememesi  için  anti  bakteriyel  özellikte 
üzerinde  yürünebilen  ‘kedi  yolu’  sistemiyle  kaplamalar bulunmalıdır. 
yapılmasında fayda vardır.   Asma  tavana  bağlantı  konstrüksiyonu  ile 
Buna ek olarak:  asılan ameliyathane lamba kolunun, asma 
 Tavan  panelleri,  filtre  bakımı  ve  tavanla  kesiştiği  noktada  gerekli 
dezenfeksiyon  işlemleri  için  açılabilir  sızdırmazlık  önlemleri  alınmalıdır  (Şekil 
modüllerden oluşturulmalıdır (Şekil 7).  10). 

Şekil 10. Ameliyathanede Aydınlatma Ünitesi‐tavan birleşimi  
Figure 10. (Lightening Unite‐Ceiling Connection in the Operation room) 

3.3. Döşeme Bileşeni (Floor Compound)  tabaka kalınlığı 0.70mm grup T heterojen PVC 
  döşeme kaplaması kullanılmıştır. Döşeme duvar 
Alan çalışması yapılan ameliyathanenin  birleşimleri  ise  yine  kepli  süpürgelik  ile 
operasyon  odalarında  homojen,  kondaktif,  tamamlanmıştır  (Şekil  12  ve  Şekil  13). 
60x60cm  ebatlarda,  serilebilen  PVC  döşeme  Ameliyathane döşemesinin alt yapısını oluşturan 
kaplaması  kullanılmıştır.  Döşeme  duvar  tesviye  tabakasında  elektronik  donanımlı 
birleşimlerinde ise kendiliğinden dönüşlü, kepli  cihazların  ağırlığı  dikkate  alınmadığından 
süpürgelik  kullanılmıştır  (Şekil  11).  Ayrıca  zamanla  çökmeler  oluşmuştur.  Kaplama  ve 
iletken yapıştırıcı kullanılarak bakır şeritler ile  tesviye tabakası sökülüp demir donatılı olarak 
topraklama  işlemi  gerçekleştirilmiştir.  yeniden döküldükten sonra üzerindeki kaplama 
Reanimasyon, merkezi sterilizasyon üniteleri ve  yenilenmiştir (Şekil 14). 
ameliyathane koridorlarında 2mm kalınlıkta, üst
19 
Ameliyathanelerin Steril Yapılanmasında Mimari Detaylar ve Bir Şartname Altyapı Çalışması 

Şekil 11. Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinin Duvar‐Döşeme Bağlantısı Detayı  
Figure 11. (Wall‐Flooring Connection Detail of the Intensive Care Unit of the Research Hospital) 

Şekil 12. PVC Döşeme Kaplamasının Zemin‐Duvar Birleşim Detayı  
Figure 12. (Ground‐Wall Connection Detail of PVC Flooring) 

Şekil 13. Temiz Odalarda Duvar‐Zemin Birleşim Detayları (Wall–Floor Connection Details in the clean rooms)