Table Of Content

Cli jC. jCeci ej car icz o w-i e 5 0 0 ZA G A D EK ARCHEOLOGICZNYCH W P 500 ZAGADEK ARCHEOLOGICZNYCH ANNA i LECH LECIEJEWICZOWIE zagadek, archeologicznych WARSZAWA 1966 Okładka i karta tytułowa WŁADYSŁAW BRYKCZYNSKI Ilustracje JAN MŁODOŻENIEC ZBIGNIEW PARANDOWSKI SPIS TREŚCI ODPO Wiedz i fłr. «Jr- 1. Jak dokonano odkrycia? . . . . 10 108 2. Postacie odkrywców..................... 12 111 3. Archeologia w terenie................. 15 112 4. Nie tylko pod ziem ią................. 16 114 5. Sławne znaleziska............................. 18 116 6. Co to jest? .................. . . . . . 20 119 7. Skąd pochodzi nazw a?................. 22 121 8. Ci, którzy pomagają archeologowi 24 123 9. Skąd wiadomo...? ......................... 26 126 10. Czy były sobie współczesne...? 28 129 11. Wielcy uczeni ................................. 30 132 12. Co badali Polacy?......................... 32 134 13. W relacjach dawnych pisarzy . . 34 137 14. W jakiej epoce ży li?..................... 36 146 15. Pierwsi lu d zie................................. 37 143 16. Środowisko naturalne ................. 38 145 17. Nad jaką rzeką...? 40 149 18. Skąd pochodzili...? 42 151 19. Podstawy bytu . 44 154 20. Gdzie najwcześniej...? 46 157 21. Początki rolnictwa 48 161 22. Udomowienie zwierząt 50 164 23. Kilka słów o metalu . 52 166 24. Od kiedy używa się...? 54 169 25. Najstarsze miasta . . 56 172 26. Wiek miast polskich . 58 175 27. Praimport ......................................... 60 178 28. Najdawniejszy pieniądz . . . . 62 180 29. Wymiana doświadczeń.. 63 184 30. Dawne surowce ............................. 64 186 31. Umiejętności prapolskich rze mieślników ......................................... 66 189 32. Z czego budowano domy? . . . 68 192 33. Jak zabezpieczano siedziby? . . . 70 194 34. Zabytki w świetle cy fr.. 72 198 35. Bóstwa Olim pów............................ 73 200 36. Ozdoby niew iast.............. 76 201 37. W chwilach wolnych od pracy . . 78 203 38. Tam, gdzie oddawano cześć bo gom ..................................................... 80 206 39. W kręgu cmentarzysk i kultu zm arłych.............................. 82 209 40. Wielkie grobowce ......................... 84 213 41. Muzy z różnych stron świata 86 215 42. Co wyobrażają...? ......................... 88 218 43. Kiedy nauczono się pisać? . . . . 90 221 44. Z dziejów pism a.............. 92 224 45. Dziesięć razy „trzy” ...... 94 227 46. Jak ginęły kultury ..................... 96 229 47. Legenda i nauka.............. 98 232 48. Archeologia w powieści . . . . 100 235 49. Autorzy znanych nam książek 102 238 50. Czy to praw da?.............. 105 239 Wybór literatury popularnonaukowej z dziedziny archeologii................. 242 OD AUTORÓW Dość powszechne jest mniemanie, że archeologia jest nauką młodą, ogromnie dynamiczną i o wielkich możliwościach. W dużej mierze słuszne! Archeologia przekształciła się to samodzielną naukę stosunkowo niedawno, pomagając swej starszej siostrze, historii, w poznawaniu dziejów człowieka. Święcąc początko wo triumfy we Włoszech i Grecji, później nad Nilem, Eufratem i Tygrysem, zaczęła stopniowo obejmować swymi poszukiwaniami cały świat. Z czasem powstały w niej liczne specjalizacje, tak rozioinięte i obszerne, że dziś pojedynczy człowiek, nie jest już w stanie poznać wszystkiego, co wydobyto z ziemi przysłowio wą łopatą. U nas badania nad początkami państwa polskiego uczyniły z archeologii jedną z głównych nauk po święconych poznawaniu przeszłości naszego kraju i spopularyzowały ją bardzo w społeczeństwie. Wszystko to, mimo że w dobrym świetle przed stawia naszą dyscyplinę, w pewnej mierze utrudniało autorom opracowanie 500 zagadek z dziedziny archeo logii. Staraliśmy się podać czytelnikowi pewną sumę wiedzy o tej tak popularnej obecnie nauce, uwzględ niając — to miarę możliwości równomiernie — jej dorobek to różnych częściach świata, z pewnym uprzywilejowaniem naszych spraw milenijnych. W jednej z serii przypomnieliśmy najbardziej poczyt ne książki o archeologii, a na końcu załączyliśmy wybór prac popularnonaukoroych, do których sięgając czytelnik łatwo da sobie radę z ogromną większością pytań. Niewielka część pytań dotyczy spraw, do któ rych trudniej jest dotrzeć nie wtajemniczonym, lecz przecież zagadki bawiąc — mają uczyć też czegoś nowego. Autorzy proszą o wybaczenie, jeśli poszli w tym przypadku za daleko! Każdy rok przynosi nowe odkrycia i rewelacje, a także mozolne badania i studia, o których już mniej słyszy ogół społeczeństwa. Rozszerzają one znajomość przeszłości, pozwalają sprostov)ać niektóre dawne m.ylne poglądy. I tu jest druga trudność, która wyłoniła się przy opracowywaniu zagadek. Czytelnik w różnych publikacjach znajdzie sprzeczne nieraz poglądy na temat odkryć i dawnych wydarzeń. Wystarczy wspomnieć sprawę chronologii najdaw niejszych cywilizacji Mezopotamii lub początków rolnictwa... Jest jednak w nauce rzeczą normalną, że w toku dyskusji wiele poglądów ulega rewizji. Do tyczy to jak najbardziej archeologii, w której do słownie każdy rok przynosi nowe odkrycia. Autorzy starali się przedstawić te poglądy, które dziś wydają się najbardziej uzasadnione i zyskały najpewniejsze miejsce w nauce. Czytelnik łatwo zorientuje się, jak różnorodnymi dziedzinami życia zajmuje się archeologia i jak dobrze charakteryzuje archeologa dawna rzymska wypowiedź, że nic ludzkiego nie jest mu obce. Chyba ta suma wiadomości o najdawniejszych dziejach czło wieka i jego kultury, uzyskana w trakcie zabawy, przyda się każdemu, kto lepiej i pełniej chce zrozu mieć świat dzisiejszy.