29 KAZI 3. CLT.indd

600 Pages·2008·22.56 MB·English

T.C.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
29.
KAZI SONUÇLARI
TOPLANTISI
3. CİLT
28 MAYIS - 1 HAZİRAN 2007
KOCAELİ
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No : 3113- 3
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın No: 126 - 3
YAYINA HAZIRLAYANLAR
Birnur KORAL
Dr. Haydar DÖNMEZ
Dr. Adil ÖZME
Kapak ve Uygulama
Suna HÖKENEK
ISBN: 978-975-17-3112-2 (3. Cilt)
ISSN: 1017-7655
Kapak Fotoğrafı: Fede BERTI
The 2006 Campaign at Iasos
Not : Kazı raporları, dil ve yazım açısından Klâsik Filolog Dr. Haydar Dönmez
tarafından denetlenmiştir. Yayımlanan yazıların içeriğinden yazarları
sorumludur.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
DÖSİMM BASIMEVİ
ANKARA-2008
İÇİNDEKİLER
Sachihiro OMURA
2003-2006 Yılları Kaman-Kalehöyük Kazıları......................................................1
Ara ALTUN, V. Belgin DEMİRSARARLI
İznik Çini Fırınları Kazısı 2006 Yılı Çalışmaları ...................................................17
Bedri YALMAN
2006 Yılı İznik Tiyatro Kazısı .............................................................................37
Friedrich KRINZINGER
Ephesos 2006 ...................................................................................................55
B. Yelda OLCAY UÇKAN
Olympos Kazısı 2006 Yılı Çalışmaları ................................................................73
Elif TÜL TULUNAY
Nif (Olympos) Dağı Kazı ve Araştırma Projesi: 2006 Yılı Kazısı ...........................79
Celâl ŞİMŞEK
2006 Yılı Laodikeia Antik Kenti Kazıları .............................................................99
Elizabeth CARTER, Stuart CAMPELL
The Domuztepe Projekt, 2006 ........................................................................123
Nicola LANERI, Mark SCHWARTZ
Hirbemerdon Tepe Archaeological Project 2006: A Preliminary Report ............137
Remzi YAĞCI
Soloi / Pompeiopolis 2006 Yılı Kazıları ............................................................149
Andreas SCHACHNER

Boğazköy - attuša 2006 Yılı Çalışmaları .......................................................167
Sait BAŞARAN
Enez (Ainos) 2006 Yılı Kazısı ve Onarım-Koruma Çalışmaları ..........................185
Yutaka MİYAKE
2006 Yılı Diyarbakır İli, Salat Camii Yanı Kazısı ................................................211
Hayat ERKANAL, Ayşegül AYKURT
Limantepe 2006 Yılı Kazıları ...........................................................................223
Sevil GÜLÇUR, Yücel KİPER
Güvercinkayası 2006 Kazısı .............................................................................243
Felix PIRSON
Pergamon 2006 Yılı Çalışmaları .......................................................................261
Ergun LAFLI
Terra Sigillatae From Hadrianopolis in Paphlagonia .........................................285
Ayşe Gül AKALIN
2006 Yılı Erythrai Kazısı (İlk Sezon) .................................................................299
Güven BAKIR, Yaşar ERSOY, Hüseyin CEVİZOĞLU, Ümit GÜNGÖR, İlkan HASDAĞLI
2006 Yılı Klazomenai Kazısı ............................................................................313
Halet ÇAMBEL, Murat AKMAN
Karatepe - Aslantaş ve Domuztepe 2006 Yılı Çalışmaları ................................333
Volkmar VON GRAEVE
2006 Yılı Milet Çalışmaları ..............................................................................343
Thomas MARKSTAINER und Mitarbeiter
Bericht Der Grabungskampagne in Limyra 2006 ..............................................361
Crawford H. GREENEWALT
Sardis: Archaeological Research and Conservetaion Projects in 2006 ..............371
Ahmet A. TIRPAN, Bilâl SÖĞÜT
Lagina ve Börükçü 2006 Yılı Çalışmaları ..........................................................387
Engin ÖZGEN, Atilla ENGİN, Meryem ACARA ESER, Erdal ESER
Oylum 2006: Mozaikli Bazilika Kazısı ..............................................................411
Nuran ŞAHİN, Cumhur TANRIVER, Duygu S. AKAR TANRIVER, Emre TAŞTEMUR,
İbrahim ÖNOL, Elçin DOĞAN, Özden ÜRKMEZ
Klaros, 2006 ...................................................................................................427
Zeynep MERCANGÖZ
Kuşadası, Kadıkalesi Kazısı 2006 Yılı Çalışmaları .............................................449
Andreas FURTWNÄNGLER
Didyma 2006 ..................................................................................................471
Mustafa ERKMEN, Alparslan CEYLAN, Fikret ÖZTÜRK, Yasin TOPALOĞLU
2006 Yılı Erzurum Kale Kazısı .........................................................................491
Tunç SİPAHİ, İsmet EDİZ
2006 Yılı Boyalı Höyük Kazısı ..........................................................................505
Aliye ÖZTAN
2006 Yılı Acemhöyük Kazıları ..........................................................................515
Tülin ÇORUHLU
Ören (Adramytteion Antik Kenti) 2006 Yılı Kazı Çalışması ...............................525
Orhan BİNGÖL, Görkem KÖKDEMİR
Magnesia ad Maendrum 2006 (23. Yıl) ............................................................541
Ülkü İZMİRLİGİL, Mehmet ÖZHANLI
Side Tiyatrosu ve Çevresinde Kazı-Düzenleme Çalışmaları (2006) ...................567
Samuel M. PALEY
The 2006 Season at Çadır Höyük ....................................................................579
6. sayfa boş basılacak
2003-2006 YILLARI KAMAN-KALEHÖYÜK KAZILARI
Sachihiro OMURA*
2003-2006 yılları Kaman-Kalehöyük kazıları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ile Japonya Ortadoğu Kültür
Merkezi-Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü adına 24 Haziran-27 Eylül 2003, 20
Haziran-23 Eylül 2004, 20 Haziran-7 Ekim 2005, ve 28 Haziran-25 Eylül 2006
tarihlerinde gerçekleştirildi.
1. Kazıların Amacı
Kaman-Kalehöyük kazılarının amacını iki noktada özetleyebiliriz.
1. Kuzey açmasındaki kültür katlarının esas ve tali evrelerini saptamak ve
höyüğün stratigrafi sini öğrenmek.
2. Güney ve kuzey açmada saptanan mimarlık eserlerini bir bütün hâlinde
incelemek.
Başkanlığımda yapılan kazılara, Dr. Masako Omura, Dr. Kimiyoshi Matsumura,
Dr. Daisuke Yoshida, Prof. Dr. İzumi Nakai, Prof. Dr. Akira Mizuta, Dr. Katsutoshi
Fukuda, Dr. Levent Atıcı, Mamoru Yamashita, Takayuki Oshima, Serap Çelik,
Veronica Hunt ve farklı üniversitelerden öğrenciler katıldı. Bakanlık temsilcisi
olarak, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğün’den Solmaz Gülşen (2003),
Murat Süslü (2004), Anadolu Medeniyetleri Müzesin’den Mustafa Metin (2005), ve
Antalya Arkeoloji Müzesin’den Azize Yener (2006) görevlendirilmişlerdir.
2. Kuzey Açmasındaki Stratigrafi Çalışmaları
Kaman-Kalehöyük, bildiğiniz gibi, Kırşehir İli, Kaman İlçesi’nin 3 km. doğusunda,
eski Ankara-Kayseri karayolunun hemen kenarında, bereketli ve geniş bir ovanın
tam ortasında yer almaktadır; doğu-batı istikametinde genişliği yaklaşık 280 m.,
kuzey-güney istikametinde uzunluğu 280 m., yüksekliği 16 m.dir.
Kaman-Kalehöyük’te 1986 yılından beri kuzey açmasında stratigrafi üzerinde
çalışmalar devam etmektedir. 1986-2002 yıllarında yapılan kazılarda dört kültür
* Dr. Sachihiro OMURA, The Middle Eastern Culture Center in Japon 3-10-31 Ohsawa-Mitaka
Tokyo 181-JAPONYA.
0081 442 32 7665 0442 31 94 53 [email protected]
11
katı tespit edilmiştir. I. kat, 15. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar süren Osmanlı
Dönemidir. II. kat, M.Ö. 12. yüzyıldan başlıyarak M.Ö.4. yüzyıla kadar süren Demir
Çağıdır. III.kat, M.Ö.20. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar devam eden Orta-Geç Tunç
Çağı, IV. kat ise M.Ö.30 yüzyıldan M.Ö.20 yüzyıla kadar süren Eski Tunç Çağını
temsil eder. Kuzey açmasında tespit edilen mimarî kalıntıların özelliğine ve küçük
buluntularına göre, yukarıdan aşağıya doğru seviyeler Ia, Ib, IIa, IIb, IIc, IIc, IId,
IIIa, IIIb, IIIc, IVa, ve IVb olarak ayrılabilir.
2003-2006 yıllarındaki kazı çalışmalarına, Ia, IIa, IIc, IIIb, IIIc katlarında devam
edilmiştir (Resim: 1).
2-1 I.Kat
2002-2004 tarihlerinde, I. kat üzerinde kuzey açmasında XXXI. ve XXXII. plan
karelerde çalışıldı. Çalışmalardaki amacımız, 1998-2002 yıllarında XXVI, XXVII.
plan karelerde açığa çıkarılan IIIb katı, yani Eski Hitit Dönemine ait kuzeybatıya
doğru uzayan büyük bodrumlu binanın devamını saptamak idi.
XXXI. ve XXXII. plan karelerde, yüzey toprağı kaldırıldıktan hemen sonra,
I.kata ait sağlam mimarî kalıntılara rastlandı (Resim 2). Burada iki yapı katı tespit
edildi. Bu mimarî kalıntılarında iki tip duvar kullanılmıştır. Birincisi, tek sıra hâlinde,
ikincisi çift sıra hâlindedir. Tek sıra hâlindeki duvar, bodrumlu binaya aittir.
2-2 IIa Katı
2003-2006 yılları kazı çalışmalarına, IIa katının X, XV-XVI, XVII-XX, XXXI,
XXXII, XXXIII ve XXXIV. plan karelerinde devam edildi.
2003 yılında, X. plan karedeki çalışmalarda, kuzeye doğru inen ufak taşlarla
döşenmiş rampa tespit edilmiştir. 2004 yılında bu taş döşeme kaldırıldıktan
sonra, altında IIa katı mimarî kalıntıları göründü. Burada bulunan küçük eserlere
göre, bunlar IIa katının son safhasına aittir. Bu kalıntıları tamamen kalıdırarak
kazıya devam ettik ve 2004-2005 yıllarında doğu-batı istikametinde 3 m.ye yakın
uzunlukta ve blok taşlardan yapılmış koridora benziyen kalın bir duvara rastladık.
Ancak, 2005 yılı çalışmalarında, bu duvarın fonksiyonu tam anlamıyla çözülmüş
değildi. 2006 yılında, X. plan karedeki kuzey, doğu ve batı kesitte, 1 m.den fazla
kalığındaki tabaka seramiksizdi. Bunun nedeni, höyüğün kuzeyindeki çayın
22
taşmasıyla oluşan kültürsüz topraktır. Buradaki kalın duvarın ve üzerinde tespit
edilen taş döşeli rampanın erozyona karşı yapılmış olduğunu tahmin ediyoruz.
2003-2005 yıllarında, XV-XVI. plan karelerde IIa katı mimarî kalıntıları üzerindeki
çalışmalara devam edildi (Resim: 3). 2003 yılında tespit edilen IIa katına ait R361,
R363, R366, R376 No.lu odalar kaldırılarak kazıya devam edilmiştir. Bunların
hepsini kaldırıldıktan sonra, R363 No.lu odanın hemen altında yine R378 No.lu
oda ve bunun altında aynı doğrultuda başka bir yapıya rastlanmıştır. Bu yapıların
kuzeydoğusunda iki büyük çukur tespit edilmiş ve şekil bakımından büyük olasılıkla
bunların erzak deposu olduğunu tahmin etmekteyiz. Bu kalıntılarda ele geçirilen
küçük buluntulara göre, yapıların IIa katını temsil ettiğini söyliyebiliriz.
2003-2006 yılı çalışmalarında, XVII-XX. plan karelerdeki IIa katının blok
taşlardan örülmüş büyük dikdörtgen planlı binaları üzerinde çalışmalara devam
edildi (Resim: 4 ). 2004-2005 yıllarında, geçen sezonda, XVIII-XIX. plan karelerde
açığa çıkarılan blok taşlardan örülmüş R314 No.lu yapı kaldırılmıştı. Bunun altında
bazı köşe duvarları ve çöp çukurları tespit edildi. Köşe duvarlarının yapı özelliğine
göre, IIa katının son safhasına ait olduğu ve höyüğün tam merkezinde açığa
çıkarılmış olan megaron tipindeki bina ile çağdaş olduğu anlaşılmıştır.
2002-2003 yıllarında, XXXI ve XXXII. plan karelerde tespit edilen I. kata
ait yapı kalıntılarının hemen altında IIa katı yapılarına rastlanmıştır. 2004 yılı
çalışmalarında, XXXII. plan karede, I. kat mimarî kalıntılarından sonra, çok sayıda
çöp çukuru ve kısa duvarlar açığa çıkarılmıştır. Bazı çukurlarda insan ve köpek
iskeletleri bulunmuştur. Bu çukurların altında, blok taşlardan yapılan dikdörtgen
yapı açığa çıkarılmıştır. XXXI. plan karede ise, I. katın mimarî kalıntılarının hemen
altında, kuzeydoğu-güneybatı istikametinde uzanan 4 m.ye yakın genişlik, 11 m.
uzunlukta, koridor şeklinde mimarî bir kalıntıya rastlamıştık. Bu yapının kenarları
blok taşlarla örülmüş, içleri çok sayıda taşla doldurulmuştu. Buna benziyen
mimarî kalıntıların, hemen güneyinde, höyüğün merkezinde tespit edilen megaron
tipindeki mimarî kalıntının yanında da açığa çıkarılmıştı. Ancak şimdiye kadar
tespit edilen IIa katın koridor kalıntıları sağlam bulunamadığından, koridorların
uzun süre kullanılmadığı ve belli bir amaç için inşa edildiğini düşünmekteyiz.
2003-2006 yıllarında kazı çalışmalarına XXXIII ve XXXIV. plan karelerde, IIa
katına ait sur üzerinde devam edildi. 1989-1993 yıllarında, VII. plan karede IIa
katının suru tespit edilmişti. 2003-2006 yıllarında sur kalıntılarını, XXXIII ve XXXIV.
plan karelerinde izledik. Bu surun dış yüzleri büyük blok taşlarla örülmüş, içi moloz
taşlara doldurulmuştur.
33
2-3 IIc Katı
IIc katı çalışmaları XXXI ve XXXII. plan karelerde yürütülmüştür. 2003-2005
yıllarında tespit ettiğimiz IIa katı mimarî kalıntıların altında, IIc katı yapılarının
özelliğini taşıyan binalara rastlanmıştı. XXXI. plan karedeki R222 No.lu odanın
güney kısmı, 1996 yıl çalışmalarında, XXIX. plan karede tespit edilmişti. Bunun
kuzey kısmını takip ederek çalışmalara devam ettik. Duvarların arka kısmı küçük
taşlarla doldurulmuştur ve onun depo olarak kullanıldığını tahmin etmekteyiz.
XXXII. plan karede, IIa katına ait dikdörtgen planlı R383 No.lu oda kaldırılarak
kazıya devam edildi ve bunun altında IIc katına ait R290 No.lu mekân açığa
çıkarılmıştı. Bu mekânda, zemin az kazılarak, duvarlarının kenarlarına seki
konmuş ve tek odalı yapı açığa çıkarılmıştır.
2-4 IIIb Katı
2003-2006 yıllarında IIIb katı kazılarına VII-X, XXVI-XXVII. plan karelerde
devam edildi. 2003-2005 yıllarında, VII-VIII. plan karelerde, IIIb katına ait kuzey-
güney istikametinde uzanan mimarî kalıntılara rastlanmıştı. Burada 4 yapı katı
tespit edilmişti. 2003 yılında açığa çıkarılan IIIb katına ait R283 No.lu oda, V-VII.
plan karelerde tespit edilen IIIc katı mimarî kalıntılarını bozarak inşa edilmiştir.
R283 No.lu odanın altında aynı istikamette R359 No.lu oda ve bunun hemen
altında da R390 No.lu oda temizlenmiş ve bu mimarî kalıntılar kaldırıldıktan sonra
başka bir yapıya rastlanmıştır. Bu 4 yapı katında ele geçirilen küçük buluntulara
göre, bunların IIIb katına, yani Eski Hitit Dönemine ait olduğu anlaşılmıştır.
2005 yılında, VIII. plan karede bulunan R388 No.lu odanın, 1993, 1999
yıllarında IX. plan karede tespit edilen mimarî kalıntılar ile birleştiğini ve çağdaş
olduğunu söyleyebiliriz.
2005 yılı çalışmalarında, X. plan karede, doğu-batı istikametinde uzanan ve
sur olarak kabul ettiğimiz, dış yüzlerı blok taşlar ile örülmüş 5 m.ye yakın kalınlıkla
bir duvara rastlandı. Bu surun dönemi hakkında şimdlik net bir bilgi elde edilemedi.
Surun, IIIb, Eski Hitit Çağına mı, yoksa IIIc katı, Assur Ticaret Kolonileri Dönemine
mi ait olduğu kazı çalışmaları sonucunda belirlenecektir. Ele geçirilen seramik
parçalarına göre, IIIb’nin, Eski Hitit Dönemine ait olduğu düşünülmektedir.
44