03 حرف ب لغت‏نامه دهخدا Loğatnāme-ye Dehxodā harf-e Bā

8607 Pages·2016·26.46 MB·Persian

ادخهد همانتغل
باتک تاصخشم

ب فرح
.اب
زین و لمج باسح رد و تسا یجهت فورح زا مود فرح .)ابا .او .اف( .یب .ءاب )فرح(
.دوش »ب« هب عوجر .دشاب )2( ود ۀدنیامن یبیترت باسح
.اب
یسراف میدق نوتم رد و .»وبا« یارب یبصن تلاح رد تسا هتس ءامسا زا یکی .ابا )ِا ،ع زا(
،بوقعیاب ،رفعجاب ،صفحاب :دنا هدروآ »اب« فیفختب »...ابا« یاجب اه هینک لوا رد ًابلاغ
زاب و .)ناتسیس خیرات( .درک هضرع ورب اهلمع دمایب صفحاب ریما نوچ : دیعساب ،راجیلاکاب
.)ناتسیس خیرات( .تسب هب دندمآ نوریب ...یودیز ءایرکزاب و یکنب دیزیاب هک دمآ ربخ
.اب
»داب« فیفختب »داوب« یئاعد لعف رد .)مزلق تفه( )ناهرب( .دشاب داب ففخم )ییاعد لعف(
: دیآ »اب« نآ ففخم و
افصلا ناوخا ناوخ رب یبشره مهاش نامهم
1
.اب هدنیاپ یتلود شک یتلودبحاص نامهم
.)ارآ نمجنا( )یروعش( )جاردننآ( .یولوم
.داب یلاخاج ؛)لوادت رد( اب یلاخاج
.اب
.هجاوخ اباب ینعی ؛هجاوخ اب :دیآ اباب ففخم )اِ(
.اب
.)جاردننآ( )ثایغ( .دشاب یراکش ریاط هک تسا زاب ففخم یسراف رد )اِ(
.اب
تهجب هک تسا ،عم ینعمب .)نیعم چ ناهرب ۀیشاح( .کاپا ،یولهپ .ابا )هفاضا فرح(
للکم نیز اب یپسا یئوگ هکنانچ عم ینعمب .)برلاا یهتنم( .عم .)ناهرب( .دشاب تبحاصم
یارب هک تسا عم ینعمب هدیشک فلا اب لوا حتفب .)ارآ نمجنا( )جاردننآ( )ثایغ( .مدیرخ
دیآ همیمضب و مامضناب ،تیعم ،تبحاصم ،یهارمه یناعمب و .)مزلق تفه( .دشاب تبحاصم
:
نکم و سرتب دب مشچ زا اراگن اتب
.مانپ مشچ وت نتشیوخ اب یرادن ارچ
.دیهش
یناسآ نت اب یداش و نیزگب یهدنا یب وا زا
.یناسخب هک دیاب ارچ ار لد ناهج رامیت هب
.یکدور
2
هلدکی ناتسود اب یجراغ دیبن اشوخ
.هلولو و گنابب سلجم و ردنا مارآب یتیگ
.یراخبرکاش
ار شیوخ کرت رم ردنا مرات هب ناشفب
.هرامع.ودک و غلاب اب و هنایدغس گنچ اب
باتک و غلاب اب و هنایدغس گنچ اب
.باوص اب هجاوخ دوخ رکاچ ناخب دمآ
.هرامع
زوت هنیک یکی هیلاط رهب ز
.یسودرف.زوی مزر یرکشل اب داتسرف
ریگریش یوزرب اب زور و بش
.یسودرف.ریت و ریشمشب هزین هب و زرگب
یهگآ داد وچ شرازگ راک ز
.یسودرف.یهشنهاش جات اب هنیک نازو
نارواش ۀگنز اب زردوگ وچ
.یسودرف.نارواگنج و نیگرگ و ماهر وچ
تخرد هنوگ دنچ اب تسر ایگ
.یسودرف.تخب ز ناشنارس دمآ ردنا ریزب
رایرهش رب ] ناروت زا [ دمآ ورسخیک وچ
...راگن و گنر و یوبرپ تشگ ناهج
یم و کشم زا رپ نابسا لای همه
.یسودرف.یپ ریز هتخیر مرد اب رکش
رانک رد اهجیز اب دنتفرب
3
.یسودرف.رایدنفسا وگ زا هاش دیسرپب
مهب نتمهت ] شوایس [ وا اب تفریمه
.یسودرف.مژد دشابن دبهپس ات نادب
] هیدرک [ نز کاپ ناک تفگ نایناریا هب
.یسودرف.نمجنا گرزب نیا اب تسین رگم
یدب رصیق تخد اب هزور همه
.یسودرف.یدب رتهم شناتسبش رب وا مه
راوس دصیس یانرب ناهاش ز
.رایرهش رومان اب دنار یمه
شفنب و درز و خرس اه هماج همه
.یسودرف.شفرد ینایواک اب هاشنهش
هاش طخ اب یوش ۀمان نآ سپ
.یسودرف.هار دومنب و داد ودب یناهن
هاپس اب دوخ درک رذگ نوحیج ز
.یسودرف.هاگمزر یوس نازارگ دمایب
ناهم اب نمی هاش دینشب وچ
.یسودرف.ناهج رایرهش رب دمایب
هاش رادناهج اجنآ ز تشادرب وچ
.یسودرف.هارب وا اب دنتفرب ناناوج
نارگ راثن سپ نآ زا دروایب
.یسودرف.نارس وا اب دندوب هک سک نآ مه
درک زاغآ دیاب تیکین همه
.یسودرف.دربن رد یوب نامانکین اب وچ
4
تفرب و درک یور راش یوس راصح نآ زا
.یخرف.رلااسهپس اب تشاذگب همه ار هاپس
هکنانچ ...دوب یا هبکوک یو اب .)یقهیب خیرات( .تسا تجح هدنب اب هدنب طخب هعقر نیا
نم و تسشنرب تینهت هب مداتسا .)یقهیب خیرات( .دنامن یسک نایتبون زج ناطلس راگزورب
دور خلب یوس اجنآزا ات ...تفر نینزغ یوس ...نیکتکب بجاح .)یقهیب خیرات( .مدمآ یو اب
خیرات( .متفرب مرای اب زین ] لاوق نمحرلادبع [ نم .)یقهیب خیرات( .دوعسم ناطلس ۀدلاو اب
خیرات( .ردارب هب دوعسم ناطلس طخ هب دوب یا همان ،یا همان اب دیسررد یّزمجم .)یقهیب
هک یبجاح اب یدندوب دوعسمریما شیپ رد ...فسوی و دمحم ....یدنتسشنرب نوچ .)یقهیب
ریبکت و ناگدایپ و ناملاغ اب تفرب راک شیپ شیوخ زیزع نتب .)یقهیب خیرات( .دوب دزمان
خیرات( .دوب هدروآ سواط نت یسودص نتشیوخ اب...نیکتیاب .)یقهیب خیرات( .دندرک
ریما .)یقهیب خیرات( .مرآ نتشیوخ اب هدام و رن دنچ ناسواط نآ زا ات دومرف .)یقهیب
هک یهورگ اب ...ناسارخ بناجب تفر .)یقهیب خیرات( .دوب هدرب نتشیوخ اب ار دوعسم
یو اب گرزب تخس یا هبکوک یتشگزاب کشوک رد زا نوچ .)یقهیب خیرات( .دننامشتحم
.دشب نومأم دمتعم اب ات درک دزمان شیوخ ۀناطب زا ار دمتعم یدرم .)یقهیب خیرات( .یدوب
خیرات( ...دندوب هدروایب نتشیوخ اب ار یهورگ قارع زا هک دوب نآ هفرط و .)یقهیب خیرات(
.)یقهیب خیرات( .مامت تلآ و زاس اب هتسارآ راوس ملاغ رازهود...هک تسا نآ طرش .)یقهیب
] دوعسم [ میتساوخیم .)یقهیب خیرات( ...میدوب یو اب ام و ] دومحم [ درک یر دصق نوچ
یمن فعض زا نخس نیا .)یقهیب خیرات( .میرب خلب هب نتشیوخ اب ار ] شاتنوتلآ [ یو هک
رگید یور زا فسوی نب جاجح .)یقهیب خیرات( .تسا نم اب هک گرزب رکشل نیدب میوگ
دقع ود ره ات یربب نتشیوخ اب ار رهاطوب یضاق .)یقهیب خیرات( .رایسب رکشل اب دمآرب
خیرات( .تاضق زا یو اب گرزب ۀبکوک و تفرب روباشن زا کنسح .)یقهیب خیرات( .دیآ هدرک
زا یساپکی نوچ .)یقهیب خیرات( .دمآزاب روباشنب یملاغ اب ینز یاوه رب نسحلاوب .)یقهیب
تعاسرد .)یقهیب خیرات( .تفرب و تسشنرب شیوخ ناگصاخ اب شاتنوتلآ دنامب بش
5
اب ارم .)یقهیب خیرات( .درب نتشیوخ اب گنسرف ود کی ار سودبع و تسشنرب شاتنوتلآ
وت .)یقهیب خیرات( .یوکین تخس دنداهن یناوخ ار یندروخ و دناشنب ردص رد نتشیوخ
.)یقهیب خیرات( .دیآ هدناشن ارت دشاب تقو نوچ ات دمآ دیاب شیپ نامیدن اب یراکب ام شیپ
مدقم ود نیا اب .)یقهیب خیرات( .مامت حلاس اب دندمآ دیدپ هوک نآ رس رب ...یروغ مدرم
.نامیدن اب یدوب نوریب ات هتسویپ دندوب .)یقهیب خیرات( .تشگزاب شیوخ تیلاو یوسب
.دوب هدمآ خلبب یو اب و ...تسا هدرک اهتمدخ ار هجاوخ ...یتسب رصنوب .)یقهیب خیرات(
اب دندوب دابانیکت هب هک رکشل نایعا ...زا دیسر همانزور هدزاود دیع زا سپ .)یقهیب خیرات(
اب یلوسر و دینادرگزاب ار ام لوسر هک دنتشاد نآ رب ار ام ردارب .)یقهیب خیرات( .ام ردارب
درمدازآ .)یقهیب خیرات( .تسیو ،ردپ دهعیلو هک ماغیپ و هوشع یتشم اب دندرک دزمان یو
و هللادبع یلع گنهرس ردان قافتا زا .)یقهیب خیرات( .تفر مداخ اب تساخرب دمحاوبا
تکرح ریما .)یقهیب خیرات( .یئارس ملاغ رتشیب اب دندیسرردنا نینزغ زا ...زایا مجنلاوبا
ریما .)یقهیب خیرات( .رکشل هلمج اب اتسور جنگ و سیغداب هار رب خلب بناج رب ...درک
.)یقهیب خیرات( .دنمشیدنا دوب یو اب شاتنوتلآ هاشمزراوخ و ...خلب بناج رب ...درک تکرح
میس زور .)یقهیب خیرات( .اول و دهع اب دیسررد هفیلخ لوسر روباشنب ام ندیسر زا سپ
هب شیار .)یقهیب خیرات( .دندرب اجنآ دهم اب لیپ و تفر هعلق رت کیدزن و تسشنرب بجاح
زور .)یقهیب خیرات( .مشتحم یرلااس اب دتسرف نارکم هب رکشل هک تفرگ رارق تاره
خیرات( .نامیدن اب دوب هتسشن یناندع یارس ۀفص رد دوعسمریما خارف هاگتشاچ متشه
مهم .)یقهیب خیرات( .مشح و باجح رگید اب دوب هتسشن هاگرد رب یتشه هب .)یقهیب
نم اب هک تسا نآ باوص .)یقهیب خیرات( .صاخ عایض اب دمآ هداد ودب هنزغ یناویدبحاص
اب و درک راک یو رد راوگرزب درم نیا نوسفا .)یقهیب خیرات( .ینیبب ار دنوادخ نآ و یورب
.دوب هچ نتشگزاب ببس یتفرب ریما اب هک مدونش تفگ ...هجاوخ .)یقهیب خیرات( .دمایب یو
.)یقهیب خیرات(
دنک دوس هچ تندوب ناسک اب
6
.تساهنت ندش نوردنا روگب هک
.)یقهیب خیرات زا(
نایرع هدش دیبکشم هراچیب
.ورسخرصان.دش ابید ۀطرق و راوشوگ اب
دیآ شیپ هب راو سورع یهاگ
.ورسخرصان.رسفا اب و هرای و راوشوگ اب
روخ و باوخ هن لیاضف و راکب رنه اجنآ
.ارم رنه اب درخ و ارت روخ و باوخ سپ
.ورسخرصان
.یدعس.ار تسد دناشفرب دنیشن ام اب را یضاق
بنیز و دوب هصفح هبیبح ما اب
.باصن.هملس ما ،هدوب هیفص هنومیم
هدروآ رایسب ار »گنچب ماج اب« و »گنچب یم اب« و »تسدب یم اب« بیکرت یسودرف ||
: دوش طابنتسا تلاح و لاح نآ زا و تسا
تسم و دنراسگیم همه ناشیا هک
.یسودرف.تسدب یم اب دنشاب زور و بش
تسبب ندادراب رد هدنا زا
.یسودرف.تسدب یم اب زین یسک شدیدن
تسدب یم اب هتفه کی دندوبب
.یسودرف.تسشن و تخت و جات نامداش وزا
گنر و یوب اب هراوخیم و دروآ یم
.یسودرف.گنچب نیرز ماج اب دنتسشن
تسدب یم اب هتفهکی دندوبب
7
.یسودرف.تسم هاگ لدداش و مرخ یهگ
گنرد دش اهراک نآ ردنا زور ود
.یسودرف.گنچب یم اب مارهب دوب یمه
تسدب یم اب هریت بش نآ دوبب
.یسودرف.تسرپ یم شکبآ کبنل نامه
تسدب یم اب هتفه کی دندوبب
.یسودرف.تسشن هاگمزب دنتسارایب
تسدب دب یم ماج اب هتفه کیب
.یسودرف .تسشن یاج درک ناردنزام هب
تسدب یم اب هتفه کی دوب یمه
.تسشن یاج شدمآ مرخ و شوخ
.یسودرف
تسدب یم اب هتفه کی دندوبب
.یسودرف.تسشن یاجب مرخ و داش همه
؛دمآ دای اب :دنیوگ هکنانچ دیایب » ب« ینعمب )ناهرب( .دجبا یاب حتفب » ب« ینعمب و ||
:)مزلق تفه( .یناتحت ۀدحوم حتفب »هب« ینعمب .)ارآ نمجنا( )جاردننآ( .دمآ دایب ینعی
.شدماین دای اب ات ار ملاغ نآ درک شومارف وید ؛ناطیشلا هیسناف : دنز یدرز اب هک یخرس
هنوگچ ار یسیع یلاعت یادخ هک میوشزاب باتک نیا ربخ اب نونکا .)یربط ریسفت همجرت(
.)یمعلب یربط ۀمجرت( .درب نامسآب
نم ناخ هناخ شوگرخ اب تفگ
.یکدور.نکف نوریب وا زا تکاشاخ و زیخ
هد اوآ اوآ شوخ لبلب یا
.یکدور.هد ام اب ار حدق نآ یقاس یا
8
ریش تشپ اب تخودرب روگ لد
.یسودرف.ریز روگ و رب زا ربزه نوخ زا رپ
یادخدک اب تفگ نینچ سپ نازو
.یسودرف.یارکاپ و لدنشور درم یا هک
گرزب یئاج و دید ناسراش یکی
.یسودرف.گرگ وچ نابسا هیوپ اب دندنارب
ریش وچ ] یوگ [ وا سپ زا ناکدوک ناود
.یسودرف.ریشدرا اب کیدزن دنتشگ وچ
رادمان نآدبوم اب تفگ نینچ
.یسودرف؟راوس ودنآ دنتشذگرب یک هک
رازغرم و هشیب نآ زا ات نینچ
.یسودرف.رایرهش اب تفگ همه کیاکی
لاز روپ ناولهپ اب تفگ نینچ
.یسودرف.لای و فتک اب و لیپ ربا شدید وچ
درپس ردارب اب هپس و شفرد
.یسودرف.دربن ار سک زین مهتسگ زجب
تسین ماک اب زور شدرگ ارک
.یسودرف.تسا یکی یناگدنز اب گرم ارو
درک هشیدنا لد اب دش گنت وز وچ
.یسودرف.دربن ردنا میوگ ار هاش رگ هک
تشگ ردنا شتسدب یتفگ تسار
.یخرف.رذآ ۀلعش گنر اب ماج
دز یهاوخ هچناپترا شفرد اب
9
.یرصنع.دب هنیآره وتب ددرگزاب
متسدادن یوش اب زگره ارت نم
.یرهچونم.متسداشگن تیاپ یشیدنادب زو
تدمحم قلخ همه ز وا یوسب دیآ
.یرهچونم.ینمیشن غرم دیآ نمیشن اب نوچ
یتشگ رهگ یوس اب دب دب ترهگ
.یتشگ روآراب دوخ ردام نانچمه
.یرهچونم
ور هک برغم یوس یرگید و دراد هکم اب ور هک قرش یوس یکی ار رهش تسا هزاورد ود و
.)ناتسیس خیرات( .دراد ایرد اب
یراپس نادزد اب شیوخ لام وچ
.یراوتسا یبای شیب نانآ زا
.)نیمار و سیو(
خیرات( .دیوگب مکاح اب دنلب هدونش هچنآ هک وگتسار و تسا لدع هاوگ نوچ نیتسخن نآ
هتکن کی دیامنزاب یحلاص تبتاکمب هدنب ات هداد لاثم هدنب هب ...دنوادخ نوچ .)یقهیب
خیرات( .تسا هتفگب دنچ یا هتکن هدنب اب شاتنوتلآ .)یقهیب خیرات( .دمتعم نیا اب تفگب
...شاتنوتلآ .)یقهیب خیرات( .] دوعسم [ تفگب]نسحلاوب [ نماب دوب هتفر دنچره .)یقهیب
اب مراد هضیرف دنچ ینخس یو اب هک ینعی درب نتشیوخ اب گنسرف ود کی ار سودبع
اب ار ] شاتنوتلآ [ یو ] دوعسم [ میتساوخیم .)یقهیب خیرات( .دینادرگزاب و تفگ یو
.مینک عوجر یو نشور یار اب میراد شیپ رد هک یکلم تامهم رد...میرب خلب هب نتشیوخ
خیرات( .دننک یو اب عوجر اهراک رد هک تسا مکاح نوچ ] لقع [ یو .)یقهیب خیرات(
زا یدنزرف مانب ...مان اب تخس یتیلاو...دنک تدعاسم ام اب گنج نیا رد ریما رگا .)یقهیب
ره .)یقهیب خیرات( .تفگب مداخ نیکتشون اب لاح نیا .)یقهیب خیرات( .دیآ هدرک وا نآ
10